Het MSK te Gent pakt uit met een schitterende tentoonstelling: niet minder dan 13 werken van Jan Van Eyck, waarvan er één stof levert tot een belangrijke discussie, die  een jarenlang misverstand zou kunnen oplossen.

Portret van Jan de Leeuw (Jan van Eyck) Kunsthistorisches Museum Wien

  (foto's: Jan Smets)

Samen met Rembrandt en Vermeer is Frans Hals één van de grote drie kunstschilders uit de Hollandse Gouden Eeuw.  Maar weten we van die beide eersten heel wat uit hun privéleven en zijn er van hen meer zelfportretten bekend:  Hals blijft een wat nobele onbekende.  Slechts schaarse info hebben we over zijn persoonlijk leven en portretten van hem zijn amper overgebleven.  Misschien heeft hij zich wat verborgen afgebeeld op een groepsportret van een schuttersgilde, en wellicht zijn een aantal andere portretten verloren gegaan.  Meer rest er niet.  We weten wel dat zijn lange leven zich grotendeels afspeelde in de Noordnederlandse stad Haarlem die wel méér ingeweken Vlamingen telde in zijn tijd.  En we weten ook dat de familie Hals uit Antwerpen is gevlucht naar het noorden als gevolge van de godsdienstperikelen in onze gewesten.  Zijn geboortedatum kennen we niet exact.  Was het in 1582 dat hij het levenslicht zag, of was het een jaartje later?  Wel is het zo dat de familie Hals afkomstig was van Mechelen.  Terecht dat een vest aan de Dijle naar hem is genoemd, en het is ook mooi om weten dat één van de drie gouden portretten op het monumentale pand aan onze Grote Markt : 'De beitel, de passer en het penseel' op de Grote Markt, dit van Frans Hals is...(naast Rombout Keldermans en Lucas Fayd'herbe).  Het feit dat Frans Mechels bloed heeft wordt niet weggemoffeld in het prachtigte Frans Halsmuseum in de stad aan de Spaarne.  Frans Hals heeft Mechelse roots.  Zoveel is zeker.  Zijn vader Franchois was naargelang de bron een lakenkoopman/wever of eerder een textielarbeider.  Door de godsienstroebelen is de familie Hals van de Dijlestad naar Antwerpen verhuisd.   En later trok men de Grote Rivieren over om zich voorgoed in de afgescheurde Nederlanden te vestigen...

Ik ben pas terug van een rondje Noord-Holland, en bezocht er Leiden waar ik even goeiedag ging zeggen aan Rembertus Dodoens die daar begraven ligt in de Sint-Pieterskerk, om daarna - en voor een kort bezoek aan Amsterdam - naar Haarlem te sporen: een bijzonder gezellige, historische stad waar Hals één van de beroemdste inwoners van werd.  Het museum aan hem en zijn tijdsgenoten gewijd is gewoon een must.  Zéker doen als je in de buurt bent!

(foto's: Jan Smets  (links zelfportret Coxcie op z'n kopie van het Lam Gods))

Voor velen is hij een nobele onbekende, en voor een trits Mechelaars is Coxcie niet meer dan een straatnaam. Nochtans was Michiel Coxcie één van de allergrootste schilders van de Lage Landen in de zestiende eeuw.  Hij werd zelfs de Vlaamse Rafaël genoemd!  En dat is méér dan zomaar een eretitel.  Deze Maneblusser had talent in overvloed, en maakte de haast perfecte synthese van Italiaanse en Vlaamse schilderkunst.  Toch is zijn naam en faam - vreemd genoeg - wat weggedeemsterd.  Hoe is het mogelijk dat deze invloedrijke meester, die Hofschilder was, en aan het hoofd stond van een groot atelier dat tal van opdrachten uitvoerde in onze gewesten, in de vergetelheid is geraakt?

93 jaar werd hij.  En dat is héél oud voor die tijd. Op die leeftijd klom hij op een stelling in het Antwerps stadhuis voor de restauratie van een schilderij.  Hij donderde per ongeluk naar beneden... Op een kar geladen bracht men de onfortuinlijke schilder naar zijn geboortestad Mechelen, waar hij drie dagen later overleed...   Het licht ging uit voor een genie.

(foto's: Jan Smets)

Ik  had hem al een tijdje in de gaten.  Zittend op een terras op de Grote Markt zag ik hem aan het werk.  Je ziet het helemaal niet vaak, iemand die zijn schildersezel opzet in de binnenstad.  En daarom ging ik graag een praatje met hem maken...

   (foto: Jan Smets)

Ik weet niet of je deze gedenkplaat op de Brusselsesteenweg ooit al heb opgemerkt?   In dit huis woonde - of beter: lééfde (zoals de plaat nadrukkelijk vermeldt) één van onze bekendste Mechelse kunstschilders: Prosper De Troyer.  Niet enkel in onze stad was de grootvader van Mark Uytterhoeven (jawel)  een gewaardeerd kunstenaar  - Zijn faam ging verder dan de grenzen van de Dijlestad....  De Stedelijke Musea willen over de man een grote tentoonstelling op poten zetten onder de naam 'Prosper De Troyer. Schilder strijder in het interbellum'...  En daarvoor wordt ook zo'n beetje op de medewerking van de Mechelaars gerekend...

In GVA lezen we dat Mark Uytterhoeven het archief van de schilder Prosper De Troyer (1880-1961), de grootvader van de tv-figuur heeft geschonken aan het Mechelse Stadsarchief.

(Foto jan Smets, Brusselsesteenweg)