(foto's: Jan Smets)

Van alle onze monumenten in onze stad is het Hof van Nassau misschien wel het meest verborgene.  En dit heeft alles te maken met het feit dat deze restanten van het voormalige Bourgondische stadspaleis ingekapseld zijn binnen de muren van de freinetschool Villa Zonnebloem aan het Berthoudersplein. Heel onlangs werd de eerste fase van de restauratie van dit verwaarloosde pand opgeleverd.  En het moet gezegd: het resultaat van de buitenrestauratie oogt bijzonder mooi.  Nu kan later de binnenrestauratie een aanvang nemen.  Vergelijk het zelf maar: op de bovenste foto zie je het gebouw zoals het er voorstond in het najaar van 2017 (directrice Rilke Dekeuckelaere en kleuterleidster Trien Bogaerts poseren voor de gevel), en op de onderste foto zie je wat de opknapbeurt heeft opgeleverd... Het is beslist een pareltje geworden!

(foto's: Jan Smets.  Boven: Gilbert Govaerts en echtgenote Romana Mousky)

Daar zat hij in de Katelijnestraat op een klein plooistoeltje - recht tegenover het huis waar hij woonde: 'De Witte Engel'.

En hij tekende...  Ik stond bij hem stil en keek hoe het potlood over het papier zweefde.  En op dat tekenpapier werd verval tot schoonheid verheven.

(foto's: Jan Smets)

Vandaag ging er een boeiende studiedag door in de Sint-Jozef Colomakerk die de deuren gastvrij opende voor dit door het CRKC (Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur vzw) georganiseerde evenement.  Thema was: 'Zorgen voor morgen. Religieus erfgoedbeheer in de praktijk'.  Centraal stond de vraag hoe we ons religieus erfgoed op een verantwoorde en efficiënte manier kunnen herbergen.  En da's best een actuele en grote uitdaging voor kerk-en gemeentebesturen.  En de Colomakerk is natuurlijk een gedroomde plek om hierrond van gedachten te wisselen.  Deze neogotische kerk in de Hanswijkenhoek stond sinds 2000 leeg wegens ernstige bouwproblemen die dringend dienden aangepakt.  Het hele dossier sleepte erg lang aan.  Soms leek het wel op een Processie van Echternach.  Tot alles in een stroomversnelling kwam dankzij constructief overleg tussen kerkfabriek, overheid, stad Mechelen, Agentschap Onroerend Erfgoed, architecten en parochieploeg.  Sinds vorig jaar werd  de grotendeels gerestaureerde kerk opnieuw  in gebruik genomen ...én werd ze 'bij de tijd gebracht'.  Naast de functie van gebedshuis wordt ze ook multifunctioneel ingezet.  Het knap verbouwde kerkgebouw verwelkomde vandaag een talrijk en heel gedifferencieerd publiek....

(foto's: Jan Smets)

Het Bourgondische tijdperk staat volop in het brandpunt, en hoewel onze stad pas in de 'laatste episode' hiervan een belangrijke rol begon te spelen, focust Mechelen er sterk op.  Ons Hof van Busleyden als Bourgondisch stadspaleis  is hiervan wellicht de meest in het oog springende verwezenlijking.  Maar er is uiteraard méér!  Het monumentale Schepenhuis  - scharnier tussen Grote Markt en IJzerenleen - moet qua historisch belang hiervoor zeker niet de duimen leggen.  Integendeel!    De ontsluiting van dit gebouw, dat één van de oudste stadhuizen van Vlaanderen (13de eeuw!) is een gelukkige beslissing te noemen.  Nu Toerisme en UIT hier huizen, is het Schepenhuis laagdrempeliger geworden voor toerist én Maneblusser.  Je kan er vrij binnenlopen.  Natuurlijk kan je hierbij niet het héle gebouw bezichtigen.  De bovenste verdieping waar ooit de pleidooienzaal van de Grote Raad was gevestigd en waar recht gesproken werd, is niet toegankelijk voor individuelen.  Maar geen nood: de nieuwe Bourgondische wandeling neemt deze unieke plek op in haar gidstocht.  Uitzonderlijk konden vandaag - gratis - de twee verbazingwekkende wandschilderingen bewonderd worden.  Netjes gerestaureerd (een laatste hand werd nog gelegd aan één van de twee...) toonden ze zich in hun volle schoonheid.  En het moet gezegd: ze kwamen goed tot...hun recht!

(foto's: Jan Smets)

De armenkerk werd ze wel eens genoemd... Het kleine broertje (of is het 'zusje'?) van die andere grote monumentale kerken die haar omringen.  En toch is de Katelijnekerk héél bijzonder. Ze heeft een erg intiem en familiaal karakter.  Al eeuwenlang staat ze als bescheiden juweeltje in de straat die haar naam draagt: een straat waar kunstenaars huisden; in een buurt waar de amere stadsgenoten woonden.  Op 30 augustus werd de Sint-Janskerk feestelijk heropend na een grondige restauratie.  Vanavond was het de beurt aan Sint-Katelijne om haar herwonnen schoonheid te tonen. Greet Geypen noemt zich een erg gelukkige schepen van Monumentenzorg.  Ik kan me er wat bij voorstellen.  Na de Hanswijkbasiliek, de Sint-Petrus-en Pauluskerk en Sint-Jan heeft Mechelen er weerom een pareltje bijgekregen.  Ik kijk al uit naar de voltooiing van het het interieur vande Begijnhofkerk.  Nog effe.  Laat ons maar niet te ongeduldig worden.  We worden deze dagen immers al héél erg verwend in onze steeds fraaier wordende stad...

(foto's:Jan Smets)

We beleven in onze stad fantastische tijden wat monumentenzorg betreft!  Onze historische kerken verrijzen één voor één uit een wat lamentabele staat en ogen mooier dan ooit.  Na de Sint-Petrus en Pauluskerk en de Hanswijkbasiliek is het nu de beurt aan de Sint-Jan-Baptist-en Sint-Jan-Evangelistkerk om te schitteren.  Nu de restauratiewerken afgerond zijn gaat deze prachtige kerk weer open.  En dat kreeg vanavond een plechtig én feestelijk tintje.  Tal van genodigden gingen op de uitnodiging in, en een bomvolle kerk genoot met volle teugen van wat ze te zien en te horen kregen.  Een blije voorzitter van de kerkfabriek, François Verberdt, kon zijn ontroering niet verbergen nadat kardinaal Jozef De Kesel, schepen van Monumentzorg Greet Geypen en burgemeester Bart Somers, de gedenkplaat onthulden.  Het muzikale luik werd opgeluisterd door het ensemble Hathor Consort en Annelies Van Gramberen.  Het programma werd aan mekaar gepraat door Sofie Stevens van Monumentenzorg.  Opgemerkte gast was kardinaal Godfried Danneels die bijna in de schaduw van de Sint-Janskerk woont.  Met een drankje en een hapje werd er nog lang nagepraat...

(foto's: Jan Smets)

Marc Debatty noemt het de Oscar van Monumentenzorg.  En dat is deze Vlaamse Onroerend Erfgoedprijs ook wel.  Wie met deze prijs mag pronken heeft de hoofdvogel afgeschoten.  Enne... wat méér is: Mechelen maakt grote kans om deze belangrijke prijs weg te kapen!  Jawel!  En ook JIJ kan je steentje hiertoe bijdragen.  Dan doen we niet alleen omdat we fiere Maneblussers zijn: maar het project is dan ook een fantastische realisatie waarop we heel trots mogen zijn.  Overwaard om er je stem aan te geven.  De Heilige Geestsite (waar ondermeer Beeldsmederij De Maan gevestigd is) is één van de drie laureaten die op 5 oktober op het ereschavotje mag staan.  Maar die eerste plaats is toch wel waarnaar we trachten.   Tot en met 9 september (de dag van Open Monumentendag) kan je ook jouw stem uitbrengen.  Want iedereen krijgt de kans om online te stemmen voor de publieksprijs.  Stem je de Maan naar de Hemel?  Je kan dit doen op: https://www.onroerenderfgoedprijs.be     Ik doe het alvast NU!

(foto: Jan Smets.  foto: Wim Tiri)

Het is één van de mooiste panden in onze historische binnenstad...: De Kluis aan de Guldenstraat.  Het nu sterk verwaarloosde huis uit 1734 schreeuwt evenwel om restauratie. (eigenlijk al veel té lang...).  Jammer - zo op de mooie route Korenmarkt, Hoogbrug, IJzerenleen gelegen, waar zovele Maneblussers én toeristen passeren... De foto links dateert van enkele jaren geleden.  De laatste bestemming die De Kluis had, was een pannenkoekenhuisje.  De foto rechts werd me doorgestuurd door Wim Tiri en moet je situeren in 1905.  Bij vluchtig bekijken merk je weinig of geen verschil.  Maar vergelijk toch maar eens héél nauwkeurig...

(foto's: Jan Smets.  li: Sofie Stevens.  re: Elfi Hermans)

Sinds een paar weken is een gedeelte van de Sint-Janskerk terug opengesteld voor het publiek.  Er is al flink wat restauratiewerk verzet.  Als de werken helemaal zullen afgerond zijn, krijgen we er weerom een pareltje van een monument bij.  Wie zich de grauwe kerk nog kan voorstellen, zal versteld staan van het resultaat.  Het kerkinterieur oogt fris, hagelwit en monumentaal.  Nadat er in 1990 dringende herstelwerken aan het dak gebeurden, werden tussen 2008 en 2011 de gevels aangepakt én de glas-in-loodramen.  Tegelijkertijd werd het vooronderzoek voor de interieurrestauratie opgestart.  De gotische Sint-Jan-Baptist-en-Evangelistkerk, zoals ze volledigheidshalve heet, profiteert mee van de meerjarige subsidiëringsovereenkomst voor de historische kerken in de binnenstad.  In 2011 werd hiertoe besloten.  Deze namiddag kregen de Vrienden van Sint-Rombout al een exclusieve primeur!  De leden van de vereniging kregen de kans om deskundig tekst en uitleg te krijgen over de bouwgeschiedenis van de kerk én de restauratiewerken.  Het waren twee 'straffe' dames die, weliswaar bescheiden maar met veel vakkennis en enthousiasme, het talrijk opgekomen publiek gidsten doorheen deze boeiende materie: Sofie Stevens, superviserend architect van de stedelijke dienst monumentenzorg en Elfi Hermans, projectarchitect bij Architecten Beeck & Hermans.

(foto's: Jan Smets)

Het was nog maar van de Open-Monumentendag van voorbije septembermaand geleden dat ik de stellingen van de Sint-Janskerk beklom.  De kerk maakte toen een bevreemdende indruk.  Bij het binnenkomen geraakte ik elk gevoel van richting kwijt.  Alles was Christo-gewijs ingepakt en door een woud van stellingpalen zag je de bomen haast niet meer... Vandaag was een belangrijke dag voor de Sint-Jan-Baptist en Sint-Jan-Evangelistkerk.  Een belangrijke fase van de binnenrestauratie werd afgerond.  Klimmend naar de 'negende verdieping' stond ik even later onder een letterlijk en figuurlijk hoogtepunt!   Verbluft keek ik op een groots cirkelvormig schilderij dat geborsteld werd door Egidius Jozef Smeyers dat de doop van Jezus voorstelt.  Het werd vandaag teruggeplaatst bovenaan het gewelf van de viering.  Nu dat dit hoogste punt van de kerk werd bereikt kan men beginnen met de afbraak van de stellingen.  Deze namiddag kreeg ik al een beter zicht hoe de opgeknapte kerk er zal uitzien.  Een tipje van de sluier werd opgelicht.  En eerlijk: ik was méér dan aangenaam verrast!  Weerom zal onze stad een parel van een kerk cadeau krijgen.  Na Sint-Petrus en Paulus en Hanswijk zal ook Sint-Jan schitteren als nooit voorheen.  Nog effe geduld: de kerk mag dan wel in april of mei opnieuw toegankelijk worden voor het publiek: het definitieve einde van de werken is voorzien in het voorjaar van 2019... Maar we kunnen er nu al naar uitkijken!

(foto's: Jan Smets)

Voordien had ik hem nog nooit opgemerkt...  Maar vandaag zag ik hem plots: een hond op de oostgevel van 'den Ouwen Dok': een fascinerend en lichtelijk vreemd detail op een deel van de façade die haast een replica is van de zogenaamde 'Spaanse gevel' van ons stadhuis.  Het is maar één van de vele opmerkelijke bijzonderheden van dit wel heel imposante gebouw dat wellicht het grootste beschermde monument is van onze stad, naast onze Sint-Romboutstoren.  Vandaag werd met enige trots het eindresultaat van de buitenrestauratie getoond aan de pers.  Die trots is terecht!  Het voormalige zwembad waar zovele Maneblussrs met veel nostalgie aan terugdenken is na jarenlange leegstand weer verrezen in zijn oorspronkelijke status.  Het was architect, Mechelaar, Pieterjan Franck van het Brusselse bureau Origin Architecture & Engineering die tekst en uitleg mocht geven...

(foto's: Jan Smets)

Mechelen heeft er een monumentaal pareltje bij!  Na jarenlange verwaarlozing gevolgd door nieuwe bewustwording van de voormalige architecturale pracht én een lang restauratieproces schittert de vroegere laat-classicistische kapel van het Berthoutinstituut-Klein Seminarie weer als voorheen.  De kapel zal nu een multifunctionele functie krijgen.  Directeur infrastructuur van BimSem, Wouter Roels - en hij niet alleen - is bijzonder trots op het resultaat van de anderhalf jaar geleden opgestarte werken waaraan een kostenplaatje hangt van 800 000 euro. Ik kon de kapel waar men nog volop aan de slag was, reeds bewonderen tijdens de voorbije Open Monumentendag.   Toen kwam ik al erg onder de indruk.  Dat gevoel werd gisteren nog versterkt.  Gisterenavond werd de Aloysiuskapel onder grote belangstelling van directie, leerkrachten, leerlingen, oud-leerlingen, ouders en tal van sympathisanten ingehuldigd.  En het was kardinaal Jozef De Kesel himself, die de eer kreeg om de voormalige kapel in te wijden....

  (foto's: Jan Smets)

Weinigen in onze stad zouden enkele jaren geleden nog durven hopen hebben op de redding van wat één van de mooiste stadspaleizen van Mechelen was.  Al heel lang was dit voormalige Hof van Cortenbach één van de schandelijkste kankerplekken.  Vaak werden pogingen ondernomen om het voortschrijdende verval tegen te gaan - maar dit leek soms wel een processie van Echternach.  Het lot van Cortenbach leek bezegeld.  De totale verkrotting en afbraak dreeg.  "Het had geen twee jaar meer moeten duren..." vertelt me architect Beeck.  Maar waar niemand in geloofde, gebeurde!  Plots kwam er schot in de zaak.  Het was niet 5 voor 12, maar 5 na 12 toen de stad het ooit zo monumentale pand kocht en besloot om het stadspaleis terug haar historische uitstraling te geven.  Dit was een ambitieus plan - beslist niet minnetjes.  Maar de restauratiewerken gingen van start en tot hiertoe verliep alles van een leien dakje.  Van 'dakje' gesproken: vandaag werd het hoogste punt bereikt, en zoals de traditie dat wil, ging dit gepaard met een 'hoogstepuntviering', waarbij schepen Greet Geypen de deksteen mocht plaatsen op de schouw die het hoogste punt van het gebouw is....

(foto's: Jan Smets)

Eén van de mooiste historische gevels van Mechelen heeft zijn oude glorie hervonden.  De Grote Zalm was sowieso al een architecturaal pareltje dat onze Zoutwerf extra cachet gaf.  Maar nu dat de restauratiewerken helemaal achter de rug zijn oogt deze prachtgevel die werd opgetrokken tussen 1530 en 1535 nog mooier dan voorheen.  De stad heeft ons sterk bij dit restauratieproces betrokken door middel van verhelderende infopanelen nabij de werf, en we kregen als Mechelaars ook af en toe de kans om met gids de stellingen te beklimmen, om de rijke ornamentiek van het gebouw en de werkzaamheden van naderbij te bekijken.  De stellingen werden eerder al afgebroken, en nu was het tijd om enigszins feestelijk de vernieuwde Zalm in te huldigen.  Daar was flink wat volk op afgekomen...

(foto's: Jan Smets)

Over de Sint-Jozef-Colomakerk in de Hanswijkenhoek is al aardig wat inkt gevloeid.  Dat kan ook moeilijk anders. De kerk waarvan de plannen in 1911 werden getekend door bouwmeester Edward Careels, architect van de Provincie Antwerpen, en die uiteindelijk in 1919 in gebruik werd genomen, sloot na Kerstmis 2000 de deuren. In eerste instantie gebeurde dit omdat er dringend een aantal renovatiewerken dienden te gebeuren.  In die winderige en natte Kerstnacht werd het duidelijk dat het dak hier en daar zo lek was als een zeef. De parochianen zouden enkele weken moeten verhuizen naar de nabijgelegen feestzaal ''t Kranske' aan de Tervuursesteenweg voor hun vieringen.  Geen nood.  Maar...toen doken andere problemen op, zoals de ontdekking van boktorren in het dakgebinte.  Gevreesd werd voor de stabiliteit van het gebouw.  Het werd van meetaf duidelijk dat de sluiting best véél langer zou duren.  Wat volgde was een ware processie van Echternach. Er werd geopperd om de neogotische kerk af te breken.  Het idee werd gelanceerd om enkel de toren te laten staan...  Weer wat later wou men een totaal nieuw en modern kerkgebouw optrekken... Er waren voorstanders voor afbraak en weer anderen wierpen zich op als verdedigers van dit erfgoed en braken een lans voor dit baken van de wijk.  Lang werd er gepalaverd.  Plannen werden getekend en plannen werden opgeborgen. Tot...men in 2009, eindelijk overging tot de restauratie.  Ondertussen is er al heel wat water door de zee gevloeid.  Maar nu lijkt alles in stroomversnelling te zijn gekomen.  Méér zelfs: als alles goed gaat - en daar maakt men zich sterk in - zal de kerk in augustus terug open gaan!

Vandaag bezoek ik met wijkgenoot en lid van de Kerkraad, Herman Stevens de bouwwerf.  Momenteel toont de kerk zich een ware zandbak...