(foto: J.Smets. Luc Van Balberghe voor  'Het Vliegend Peerd' in de Katelijnestraat)

Dat dit jaar de legendarische kunstschilder Pieter Bruegel volop in de kijker staat zal weinigen ontgaan zijn.  En net nu dat jaar naar zijn einde loopt, komt (toneel)auteur Luc Van Balberghe met een nieuw avondvullend stuk op de proppen.  Hoewel we in 2019 het overlijden van de grote kunstenaar herdenken is Bruegel verre van dood.  Méér zelfs: hij is levendiger dan ooit.  Zoals Luc beweert: "Hij is een kunstenaar van alle tijden!".  In het toneelstuk 'De verkeerde weerelt' borstelt hij wel een erg eigenzinnig portret van Pieter Bruegel de Oude.  Luc zet de kunstenaar neer in elf taferelen.  De geschilderde achtergrond is de waanzinnig boeiende en verwarrende zestiende eeuw.  Nee: Bruegel is beslist meer dan de 'Boerenbruegel'.  In dat keurslijf plaatste men hem lang.  Maar dit korset is té eng.  Hij was véél meer dan dat.  Na een half jaar research begreep Luc dit steeds meer en meer. 

Ik ging verder zoeken dan de gekende lectuur en verliet voor de hand liggende paden.  De schilderijen van Bruegel bevatten zelfs een hele reeks codes en scherpe maatschappijkritiek.  Het is niet uitgesloten dat hij als spion voor de Habsburgers werkte en in zijn prenten geheime boodschappen verwerkte...

Mijn nieuwsgierigheid wordt aangewakkerd.  Ik luister met groeiende belangstelling naar het verhaal van Luc, die bevestigt dat alles wat controleerbaar is in het toneelstuk klopt, en... al wat niet controleerbaar is, best zou kunnen...

Natuurlijk is Mechelen ook aanwezig in het levensverhaal van Pieter Bruegel.  Hij werkte en woonde enige tijd in onze stad, in de Katelijnestraat 22.  Het was ooit het woonhuis van zijn schoonmoeder Mayken Verhulst.  Vroeger droeg het de naam 'In de (grooten)roosenboom'.  Nu heet het 'Het Vliegend Peerd' en is 'Het Zotte Kunstenkabinet' er gevestigd, dat werk exposeert van tijdgenoten van de schilder.

  (foto's: Jan Smets)

Zelf durft hij zich al eens betitelen als 'verhalenverteller'.  En of hij het nu deed als journalist, of doet als toneelauteur, goochelaar of wat dan ook: misschien is dit inderdaad het meest correcte etiket dat je op Luc Van Balberghe kan kleven.  Tenminste: als dat hoeft.  Zijn hele leven al staat in het teken van schrijven, én...verteller.  Al ontelbare keren werden stukken van zijn hand op de planken uitgevoerd.  Zo is hij heel trots op zijn tragikomedie 'Tryskyl'.   Terecht.  Maar Luc deed wel meer.  En telkens opnieuw weet hij ons te verrassen met iets heel nieuws.  Pas is zijn derde boek van de drukpers gerold, en ook 'Vreemde gasten' is weer iets totaal anders dan de vorige twee.  Met 'De man in de kathedraal' bracht Luc een wervelende, spannende en heel intrigerende 'historische roman' op de markt waarin hij de 'waarheden' over de ontstaansgeschiedenis van onze stad flink op zijn kop zette.  Met nummer twee - 'De Eikelraper' ging Luc de magisch filosofische toer op.  Hij kreeg er bijzonder goeie kritieken op.  En het moet gezegd: dit boek bleef ook bij mij lang 'hangen' toen ik eenmaal de laatste bladzijde had opgeslagen.  Nu is er dus dit derde boek.  Spanning en romantiek zijn verzekerd.  Dit klinkt veelbelovend.  Het boek steek ik alvast in mijn reiskoffer...

  (foto's: Jan Smets)

Schrijven zit de geboren Mechelaar en voormalige journalist Luc Van Balberghe in het bloed. Helemaal kan hij zich uitleven als toneelauteur.  Dat is al jaren zijn 'ding'.  Hij heeft dan ook heel wat toneelstukken op zijn palmares.  Boeken schrijven is iets totaal anders natuurlijk.  Maar Luc schijnt nu toch de smaak te pakken te hebben.  Zopas rolde zijn tweede roman van de drukpers.  'De eikelraper' ligt niet in de lijn van 'de man in de kathedraal', de succesvolle debuutroman die las als een trein en waarin op intrigerende wijze op zoek gegaan werd naar de 'ware Rumoldus' - een wervelende en verrassende speurtocht naar de mysterieuze ontstaansgeschiedenis van onze stad.  (een geschiedenis die soms doelbewust vervalst werd...).  Het blijft uiteraard een roman en het is geen strikt wetenschappelijk werk.   De nieuwe roman is een even verrassend boek geworden, maar kan in niets vergeleken worden met de voorgaande.  "Schrijftechnisch was er flink méér werk aan", zegt Luc me.  "Elk woord werd afgewogen en er werd soms meer geschrapt dan geschreven".  'De eikelraper' heeft je in z'n ban vanaf de eerste pagina en laat je niet meer los.  En...het blijft nog lang nazinderen.  Het boek mag dan doen nadenken over de grote levensvragen: 'De eikelraper' is géén opsomming van ideeën maar een écht verhaal.  Het boek dat 145 pagina's telt werd in eigen beheer uitgegeven, kost 23 euro en is verkrijgbaar in de boekhandel of via de internetboekhandels.

  (foto's: Jan Smets)

Op deze miezerige en grijze ochtend zit ik met Luc Van Balberghe in 'het Moment' op de Grote Markt.  Het is steeds aangenaam praten met deze voormalige journalist die dus nu officieel met pensioen is.  De man heeft ettelijke watertjes doorzwommen en leefde van zijn pen.  Het schrijven zat en zit hem in het bloed.  Naast zijn job in de pers hand (en heeft) Luc Van Balberghe ook behoorlijk wat succes als schrijver van toneelstukken.  Dat is iets waar hij nu volop en gedreven mee bezig is.  Maar een roman: dat was nog nét wat anders.  En toch: vandaag stelt hij met zekere trots zijn boek voor: 'De man in de kathedraal'...

  (foto's: Luc Van Balberghe)

"Wie schrijft die blijft" , zegt men wel eens.  En dat is misschien wel juist.  Toch is het zo, dat de namen van 'al wie schrijft' vaak in de vergetelheid terecht komen - hoe groot hun verdienste ook moge geweest zijn.  Natuurlijk doe de naam van Jozef Van Balberghe nog wel een belletje rinkelen bij de wat oudere Mechelaars, en bij hen, die geboeid door de geschiedenis van onze stad, veel opzoekwerk doen.  Vroeg of laat kom je dan immers in aanraking met zijn omvangrijke natatenschap.  Want Jozef heeft zijn hele leven zorgvuldig en met een onstuitbare ijver de historie én folklore van Mechelen proberen te vatten in ontelbare boekjes en artikels.  Van Balberghe was een belezen man - intelligent en gepassioneerd door geschiedenis, maar ook een autodidact die met ernst en geduld te werk ging.  Zonder deze - misschien wat oneerbiedeig uitgedrukt - 'boekhouder' van onze Mechelse geschiedenis en folklore, zou veel van dit alles voorgoed in de nevelen der tijd verdwenen zijn.  En dat is dé grootste verdienste van deze bescheiden minnaar van onze stad en zijn verleden.  Iets meer dan honderd jaar geleden werd hij in deze Dijlestad geboren - op 15 december 1913, in een Mechelen waar peis en vree nog heersten en de Groote Oorlog nog veraf leek, als kind in wat men een begoed en gerespecteerd burgergezin pleegt te noemen...

(foto: Jan Smets)

De tijd tikte weg, maar we merkten het niet.  We zaten in 't Oud Conservatorium, aan onze derde koffie.  Luc is een spraakwaterval, en ik luisterde geboeid naar zijn levensverhaal. Hij wou me eigenlijk vertellen over zijn werk als toneelauteur, maar het gesprek ging véél verder...  Het verhaal begon waar zijn wieg stond, in de Bakelaarstraat op Nekkerspoel...  Van een eerste stukje in de 'Gazet-van-Piet-Langenus' tot de man en de schrijver die hij nu is, is een lange weg... Op 58-jarige leeftijd wordt Luc Van Balberghe, de duivel-doet-al die zoveel journalistieke watertjes heeft doorzwommen, ziek.  Maar hij geeft een nieuwe wending aan zijn leven...

(foto's: Jan Smets)

Méér dan drie uur hebben we gepraat - of beter: heb ik geluisterd naar een man met een boeiende levensloop.  De tijd werd vergeten op het terras van het Oud Conservatorium...  Alleen de deze zomer nooit afwezige regen noopte ons om binnen het gesprek voort te zetten.  Luc Van Balberghe is Mechelaar - beminnelijk en charmant,  en eigenaar van een sterk karakter tegelijk.  Hij doorzwom tal van watertjes.  Maar er is één rode draad in het verhaal: de schrijfdrang - de nooit aflatende passie om gedachten in woorden om te zetten - in zinnen, artikels, toneelstukken of andere schrijfsels.  Hij was journalist, publicist en uitgever, voorzitter van de Vlaamse journalistenvereniging..., en nu is hij toneelauteur.  Hij houdt van deze stad, al woont hij nu in Bonheiden - is gehuwd - trotse vader van een zoon en een dochter, en een opa die veel  van zijn kleinkinderen houdt...  Hij is het allemaal.  Het zijn allemaal facetten van deze Maneblusser.  Samen maken ze hem tot een gesprekspartner waarbij je aan de lippen hangt.  Luc werd  in onze stad geboren in 1950.  Vier jaar geleden werd hij ziek.  Hij wil er niet over uitwijden - hij leerde met dit ongemak leven.  Maar het had een aantal consequenties.  Zoals al vaker in zijn leven, kreeg Luc hierdoor nieuwe kansen.  Hij greep ze ook met beide handen aan.  Nu zegt hij zelfs dat het goed is dat die ziekte hem overkomen is.  Luc leeft met een aantal beperkingen, maar hij beleeft nu bijzonder veel voldoening aan het schrijven van toneelstukken..  Het bloed kruipt waar het niet gaan kan...  De pen bleef schrijven, maar met enige omhalen ging ze een andere richting uit...