“Voor mij persoonlijk is de geschiedenis die ik terugvond in de oude documenten van de 16e en 17e eeuw alsof ik als getuige door een venster keek. Je kan het vergelijken met een raam in de loge van KV Mechelen. Je bent getuige van het voetbal maar er toch niet echt bij aanwezig”

https://youtu.be/F5jkh8ChwYQ

Marcel Kocken wordt 85. Net zoals ik al deed bij zijn vorige lustrums van 75 en 80 had ik de eer een stukje over hem te mogen plegen. Het kan de laatste keer zijn dat er een boek van Marcel uitkomt, want de brave man zit praktisch zonder inkt. Hij heeft nog net een laatste potje op de kop kunnen tikken bij Mispelters, maar daarna is het gedaan.  Ik heb me laten wijsmaken dat zwarte inkt veel langer in de archieven bewaart dan blauwe, het is maar dat u het weet. Inmiddels heeft Karine Decoster, de gealarmeerde voorzitster van de stadsgidsen al een nieuwe inktpot boven getoverd en aan Marcel overhandigd. Men weet maar nooit.

(foto's: Jan Smets)

Gouden Carolus was lang een begrip.  Het werd met succes geëxporteerd als één van de eerste speciaalbieren.  In de jaren zestig waren we zelfs groter dan de Duvel van brouwerij Moortgat.  Maar we hadden niet de middelen van deze brouwerij, wat tot gevolg had dat wij bleven voortkabbelen en Moortgat boomde.  In de jaren tachtig hadden we géén grote export meer.  De verkoop ging sterk achteruit.  We hadden wel een sterke naam, maar men had géén vertrouwen meer in onze brouwerij.  Toen ben ik begonnen.  Het probleem was groot.  Alles was 'rot'.  Het waren in het begin moeilijke jaren.  Toch zag ik potentieel...

Dat vertelt Charles Leclef.  Op 24-jarige leeftijd nam hij als vijfde generatie brouwer en eigenaar het familiebedrijf Het Anker over van zijn nonkel.  De brouwerij was zoals hij zegt op sterven na dood.  Charles dacht het bedrijf in drie jaar tijd gezond te maken.  Dertig jaar later heeft hij het gevoel dat de brouwerij klaar is voor de toekomst.  Dat is niemand ontgaan.  Met grote bewondering voor het zakentalent van Leclef werd hij verkozen tot 'Bierman van het jaar' en werd hij op de koop toe 'Mechelaar van het jaar'.  En dat is een mooie bekroning voor de man die Het Anker wereldwijd op de kaart zette!

(foto's: Jan Smets)

Officieel heet ze Maria Ludovica Johanna Antonia Constantia, maar zeg maar gewoon 'Loe'.  Zo werd zo ook reeds van kindsaf genoemd.  Deze verkorting van haar naam past volkomen bij haar: no nonsense en wars van elke hoogdravendheid.  Aan dat laatste heeft ze lak.  Ze is altijd kordaat, een 'halve-jongen', én eigen-zinnig geweest.  Nuchter ook.  Maar ze combineerde deze nuchterheid toch met een grote gevoeligheid en sociale bewogenheid.  Ze stond bij het begin van het leven van ontelbare Mechelaars, en was reeds tijdens haar beroepsleven een legende: Dokter gynaecologe, Loe Lindemans - een naam die klinkt als een klok, en een 'straffe madam'.  Dat laatste predikaat wordt al eens meer toegedicht aan vrouwen met een bijzonder talent en karakter.  Bij haar is het zéker een verdiende eretitel.  Lou hoort simpelweg thuis in de galerij van de bijzonderste Mechelèssen van vorige eeuw.  'Een stad in vrouwenhanden' was jaren geleden de titel van een cultuurjaar.  In haar handen begon het jonge leven van vele Maneblussers.  En in die handen begon het veilig... 

92 jaar is ze nu, en ze is niet meer mobiel.  Ook laat haar geheugen haar al eens in de steek ("Ik heb  heel mijn leven teveel in mijn hoofd gestoken...").  Maar in haar ogen staan pretlichtjes en ze heeft nog steeds een guitige lach.  Het werd een fijn weerzien daar in het Hof van Egmont waar ze nu woont, met de vrouw van wie ik ooit, rond 1980 les kreeg in mijn opleiding tot verpleegkundige...

(foto's: Jan Smets)

Een Mechels icoon: dat was hij zéker.  Het voelt zo raar om in de verleden tijd te spreken.  Zo graag zou ik 'is' schrijven, maar het lot besliste er anders over.  Gisteren heeft hij afscheid genomen van zijn dierbaarsten.  Het kwam niet onverwacht.  Hafid Abdou was al langer ziek.  Twee dagen na zijn verjaardag heeft hij ons verlaten:  'Met veel liefde, wijze levenslessen en gelukkig zonder pijn' zeggen zijn zonen Sami en Selim.  Hafid was een graag geziene Maneblusser.  Deze stad 'adopteerde' de geboren Tunesiër, en sloot hem in het hart.  Hafid gaf ons de lach van Afrika, en we hebben dit beantwoord met vriendschap.  Hij was graag gezien en niet weinig Mechelaars hebben goeie herinneringen aan deze warme, sympathieke man, die lang kelner was in de Kleine Keizer (die - hoe toevallig nét nu - de deuren voorgoed sluit), de Vivaldi, de Gallery's...   66 jaar is hij geworden.  Het afscheid komt te vroeg.  Een Mechels icoon verdwijnt.  Wéér één.  Wéér een alomgekend figuur dat uit ons gezichtsveld verdwijnt...  't Ga je goed Hafid, waar je nu ook bent...  We gaan je in deze - onze en jouw - Dijlestad missen....

  (foto's: Luc Van Balberghe)

"Wie schrijft die blijft" , zegt men wel eens.  En dat is misschien wel juist.  Toch is het zo, dat de namen van 'al wie schrijft' vaak in de vergetelheid terecht komen - hoe groot hun verdienste ook moge geweest zijn.  Natuurlijk doe de naam van Jozef Van Balberghe nog wel een belletje rinkelen bij de wat oudere Mechelaars, en bij hen, die geboeid door de geschiedenis van onze stad, veel opzoekwerk doen.  Vroeg of laat kom je dan immers in aanraking met zijn omvangrijke natatenschap.  Want Jozef heeft zijn hele leven zorgvuldig en met een onstuitbare ijver de historie én folklore van Mechelen proberen te vatten in ontelbare boekjes en artikels.  Van Balberghe was een belezen man - intelligent en gepassioneerd door geschiedenis, maar ook een autodidact die met ernst en geduld te werk ging.  Zonder deze - misschien wat oneerbiedeig uitgedrukt - 'boekhouder' van onze Mechelse geschiedenis en folklore, zou veel van dit alles voorgoed in de nevelen der tijd verdwenen zijn.  En dat is dé grootste verdienste van deze bescheiden minnaar van onze stad en zijn verleden.  Iets meer dan honderd jaar geleden werd hij in deze Dijlestad geboren - op 15 december 1913, in een Mechelen waar peis en vree nog heersten en de Groote Oorlog nog veraf leek, als kind in wat men een begoed en gerespecteerd burgergezin pleegt te noemen...

(foto's: Jan Smets)

Het zonlicht - enkel getemperd door de gordijnen - valt uitbundig en ongegeneerd de woonkamer binnen.  Een meterslange boekenkast, kunst in elk hoekje - schilderijen van Beniti Cornelis en anderen aan de muren - en ook nog grafisch werk van hemzelf dat nog geen plaatsje kreeg... Barokmuziek vult de ruimte - en dan hij: in een hagelwitte schommelstoel, in tegenlicht.  Het herenhuis aan de Keldermansvest dat hij en zijn vrouw Rita nog maar een jaar, of nét iets langer betrekken, kijkt uit op Sint-Romboutstoren.  Maar nog meer manifest in 't oog  springend is het Museum Kazerne Dossin.   Het huis ademt erudiete vreedzaamheid uit.  Hij ook.  Rustig en beheerst praat hij - soms met een wat onderdrukte gniffel - soms citerend - af en toe grijpt hij naar één van de boeken die naast hem liggen. Vergis je niet: er is ook nog de ergernis - 'wat is een mens uiteindelijk zonder' ; zijn rechtvaardigheidsgevoel dat zich niet onderdrukken laat - zijn honger naar cultuur...  Is hij het wat men durft omschrijven als 'tedere anarchist'? 

Ik zit bij hem in de woonkamer.  Bij Bodo.  Bodo Van de Voorde - ooit kroegbaas van de Verloren Zoon en 't Klapgat, stichter van de Dijlefeesten, beeldend kunstenaar én woordkunstenaar - maar voor ales: peetvader van de alternatieve 'Vismarkt-generatie'.  Binnenkort - op 19 maart treedt hij voor de eerste keer op in het Cultuurcentrum - samen met zijn vriend, muzikant Chris Joris - met de voorstelling 'Woord en Brand' waarin hij de huidige maatschappij vlijmscherp op de korrel neemt.  Wellicht is het een laudatio - een afscheid...  Want het gaat niet zo goed met Bodo.  Hij praat er rustig en niet omfloerst over.  Anderhalf jaar hebben de dokters hem nog gegeven.  Zeven maanden zijn opgebruikt.  Bodo heeft er vrede mee, en vindt het alleen erg voor zijn vrouw Rita.  De tijd die hem nog gegund is wil hij nog meemaken wat hij kan - cultuur opsnuiven, lezen, met vrienden praten...

(foto's: Jan Smets)

Het duurt een poosje voor ze haar deur opent.  Ze is dan ook niet zo goed meer te been.  "Ik kom" hoor ik haar roepen.  Ze ziet er goed uit - ook al is ze weer wat ouder geworden.  Kortgeknipte zilvergrijze haren, een kleurrijk truitje, jeansbroek en witte laarsjes.  Haar stijl geeft niet aan dat ze dit jaar 87 zal worden.  "Dank je" zegt ze als ik haar hiermee complimenteer.  Haar mondhoeken krullen.  Ze is ijdel.  Ze wéét ook wel dat ze veel rimpels heeft gekregen, maar daar heeft ze nooit aan willen 'prutsen'.  Ze is wie ze is, en ze aanvaardt dat ze ouder is geworden.  "Maar je moet je wel blijven verzorgen; fier blijven zijn!"  Jo Leemans  Ze heeft steeds haar eigen zin gedaan - Ze kende roem en de hypnose van de spotlights.  Maar de leading lady van televisie en showbizz kreeg ook te maken met de donkere kant van het leven.  Haar gezondheid liet haar vaak in de steek, en financieel is ze er ook niet op vooruitgaan.  Het leven was een rollercoast van hoogte-en dieptepunten.  Maar Jo krabbelde steeds overeind.  Ze is tegelijkertijd de diva - 'La Leemans', en anderzijds de toegankelijke Josphine Verbustel.  Haar leven begon in Mechelen, en de vijftien jaar Benidorm niet meegerekend, is ze altijd Mècheles gebleven... 

(foto's: Jan Smets)

Hij is één van de kleurrijkste en populairste stadsfiguren.  Elk Mechels feest weet hij  met zijn aanwezigheid een apart accent te geven: de Belleman.  Toch gaat Swa-den-Belleman bijna op pensioen.  Na 22 jaar trouwe dienst zal François de Schouwer de bel aan de haak van Maarten hangen (of hoe zeg je dat?).   Het is een beetje noodgedwongen.  Graag had Swa nog enkele jaren verder gebeld, maar gezondheidsredenen maken dat hij dus wat eerder op rust zal gaan.  Mechelen zal hem missen.  Heel zeker.  Graag blik ik met hem nog even terug op zijn carrière als vrijwilliger.

  (foto's: Jan Smets)

En nu ga ik weg... Mijn stappen wordt moeilijk.  Ik heb regelmatig ademnood, en mijn oogkwaal verergert.  Ik kan de Mis niet meer lezen, en het is steeds moeilijker om boodschappen te doen....

Ik zit in de salon van het klooster van de jezuïeten in de Bruul, en praat met pater Maurits Delbaere.  Hij is de laatste écht Mechelse jezuïet.  Geboren en getogen in deze stad, zal hij toch binnenkort Mechelen verlaten.   Hij staat voor het raam en lijkt te mijmeren over verleden en toekomst...  Een levensverhaal in tegenlicht...

(foto's: Jan Smets)

De laatste écht Mechelse jezuïet verlaat in april het klooster in de Bruul.  Er blijven nog enkele (hoog)bejaarde confraters over.  Maurits Delbaere gaat naar Boechout - op rust.  Hij voelt dat een aantal dingen niet meer kunnen zoals hij het zou willen.  Zijn zicht is sterk achteruitgegaan, en dat belemmert hem bij zijn taken.  Ook het stappen vlot veel minder...  Nog even, en hij trekt de deur achter zich dicht...  Een geschiedenis wordt afgesloten: zijn persoonlijke verhaal en het grote verhaal dat de jezuïeten in deze stad hebben geschreven...

   (foto's: Jan Smets)

'Plooibare veelkleurigheid...'

Na lang zwijgen en denken spreekt hij deze twee woorden behoedzaam en langzaam uit, als wil hij ze naproeven op zijn lippen - nagaande of het dit wel was wat hij zeggen wil...  Ik had Francis Verdoodt gevraagd om zijn vriend - muzikant Marcel Sterckx te beschrijven in één of twee woorden...  De woordkunstenaar had het er moeilijk mee.  Maar toen ze uitgesproken waren, leek hij er vrede mee te nemen: zo zag hij Marcel.  Marcel die even verdwenen was, hoort even later hoe Francis hem had getypeerd.  Hij wordt er ook stil van, en ik zie dat het hem wat 'doet'.    75 jaar wordt Marcel.  Ik zit met hem nog steeds aan tafel in de Passade op de Brusselsesteenweg, en praat  over leven en carrière...

   (foto's: Jan Smets)

Het regent oude wijven.  De winterkou werd ingeruild voor grijze mistroostigheid.  Maar dat deprimerende wordt snel vergeten in een boeiend dubbel-gesprek dat ik heb met twee Mechelse monumenten.  Het woord 'monument' wordt vaak te kwistig gebruikt.  Ik weet het.  Maar beiden hebben deze mannen hun sporen méér dan verdend  op het terrein waar ze beslagen in waren: de woordkunst en de muziek-  Marcel Sterckx wordt binnen enkele dagen 75 jaar, en da's een mooie gelegenheid om terug te blikken op een rijk leven en een succesvolle carrière.  Hij mag in de hoofdrol staan.  Aan tafel zit zijn vriend, en vele jaren 'compagnon de route': Francis Verdoodt.  Twee mannen - twee verschillende achtergronden en temperamenten, bijna leeftijdsgenoten: twee Maneblussers die hun talent  ten volle hebben benut.  We zitten in de Passade op de Brusselsesteenweg - daar zitten ze wel vaker -, waar een wit wijntje en een koffie mekaar aflossen en waar we praten over het verleden, maar ook over het 'nu' en over toekomstplannen...

   (foto: Jan Smets)

Ik weet niet of je deze gedenkplaat op de Brusselsesteenweg ooit al heb opgemerkt?   In dit huis woonde - of beter: lééfde (zoals de plaat nadrukkelijk vermeldt) één van onze bekendste Mechelse kunstschilders: Prosper De Troyer.  Niet enkel in onze stad was de grootvader van Mark Uytterhoeven (jawel)  een gewaardeerd kunstenaar  - Zijn faam ging verder dan de grenzen van de Dijlestad....  De Stedelijke Musea willen over de man een grote tentoonstelling op poten zetten onder de naam 'Prosper De Troyer. Schilder strijder in het interbellum'...  En daarvoor wordt ook zo'n beetje op de medewerking van de Mechelaars gerekend...

(foto's: Jan Smets)

Voor een paar dagen werd 'ons' Jo 85 jaar!  De bekende 'Mechelès' kreeg een 'officieel' verjaardagsfeestje in Antwerpen.  En da's haar best gegund.  Ik sluit me aan bij de verjaardagswensen, en hoop dat La Leemans nog vele jaren onder ons mag blijven...  Jammer dat we de verjaardagstaart niet konden aansnijden in de schaduw van Sint-Romboutstoren...  Wat de reden hier ook van is: het ware haar gegund! 

(foto: Jan Smets)

Nou -  Ook zonder dat hij dit 'royale versiersel' op de revers zou gespeld gekregen hebben, was m'n waardering voor Jo Haazen, onze vroegere charismatische beiaardier al behoorlijk groot - Maar goed, nu hij in de aanloop van onze nationale feestdag door Koning Albert benoemd werd tot  Commandeur in de Kroonorde, stijgt onze Mechelse klokkenspel-virtuoos nog serieus in marktwaarde bij die het misschien nog niet beseften tot hiertoe.  Hoera.  We zijn blij.  Onze koning is niet langer boos, het wordt dan eindelijk zomer, en Jo mag blinken met een waardevol ereteken ...