(foto: Jan Smets)
Met Herwig De Lannoy kan je uren praten over de geschiedenis van onze stad. Hij is ook niet de eerste de beste en kent Mechelen en haar historie als geen ander. Herwig is licenciaat geschiedenis. Bovendien is hij voorzitter van de Koninklijke Kring voor Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen en schreef hij al een boel artikels in de Handelingen van deze Kring. Zopas verscheen een derde boek van zijn hand - uitgebracht door de Mechelse uitgeverij ElenA. Zijn eerste boek - 'Een stad in omwenteling' - behandelde de periode tussen de Franse revoluite van 1789 en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Het mag heel zeker een magistraal werk over onze stad tijdens deze eeuw vol belangrijke omwentelingen worden genoemd. Niet te verwonderen dat het nagenoeg uitverkocht is. Zijn tweede boek rolde drie jaar geleden van de drukpers. In 'Een stad in volle vaart' wordt de 20ste eeuw belicht. De focus ligt hier vooral op wonen, werken en winkelen in Mechelen tussen 1918 en 2000. Het boek is nog steeds verkrijgbaar in de boekhandel én is een aanrader! Toch viel de voorbije eeuw niet in één werk te vatten. Hier moest beslist een vervolg op komen. En dat is er nu. Corona maakte dat dit boek wat later dan gepland op de markt werd gebracht. 'Een stad in verwondering' brengt een verassende kijk op geloof, mentaliteit, politiek, kunst en vrije tijd'. Weerom is het een voltreffer van formaat: prachtig en verzorgd uitgegeven zoals we het gewend zijn van ElenA - rijkelijk geïllustreerd. Maar het is Herwig die terecht trots mag wezen. Met deze turf van niet minder dan 336 bladzijden zal hij menig Maneblusser weten te verrassen. Onze kijk op dit stukje recente geschiedenis zal zich ongetwijfeld verbreden en ons minder zwart/wit leren terugkijken op de voorbije eeuw. Herwig citeert tijdens ons gesprek voormalig stadsbeiaardier Jo Haazen, die dit weekend de Erepenning van serviceclub Marnixkring kreeg uitgereikt:
Veel mensen hebben een goed geweten door een slecht geheugen
Herwig vindt het een geweldige uitspraak. Hij kan er zich volledig in vinden. Geschiedenis leert ons genuanceerder denken.
Uit het verleden kan je lessen trekken. We mogen niet alleen met een hedendaags brilletje naar het verleden kijken. Niet steeds met het vingertje opgestoken.
De toon is gezet...
Onze stad is in de periode veranderde tussen het einde van de Eerste Wereldoorlog en dat magische jaar 2000 in snelvaarttrein. Mentaliteit en gewoonten wijzigden ingrijpend. Niet langer bepaalde de Kerk - om maar één facet te noemen - de samenleving. Vroeger zaten de kerken eivol. Maar later volgde de leegloop. Steeds sneller.
In de jaren twintig van de voorbije eeuw kende je de Katholieke Actie en in de jaren dertig trok het Eucharistisch Congres nog een massa volk. Zowat de laatste keer dat de Kerk de gelovigen nog in grote getale kon mobiliseren voor een actie, was in de periode van de Schoolstrijd. Daarna ging het gestaag achteruit. In 1968 was het hek helemaal van de dam. 'Leuven Vlaams' zorgde voor een heuse revolte en dezelfde mensen die een decenium voordien nog de kardinaal toejuichten, scandeerden nu 'Suenens buiten!'. De situatie was helemaal gekanteld... Denk ook maar aan het Sint-Jozefseminarie aan het IJzerenveld in Sint-Katelijne-Waver. (nu Borgerstein). Het monumentale gebouw werd neergepoot in de jaren dertig omdat het Groot-Seminarie in Mechelen te klein geworden was. Amper dertig jaar later liep het leeg... Ook de verzuiling is grotendeels weggevallen. Niet alleen bij de Katholieken trouwens. Ook bij de socialisten.
Herwig heeft keuzes moeten maken bij het samenstellen van het boek. Er waren ook zoveel bronnen en er was zoveel beeldmateriaal. Hoe recenter hoe 'moeilijker'. We staan immers ook nog niet zover af van dit recente verleden.
Het moest vooral ook een vlot leesbaar boek worden met veel illustraties én gericht op een breed publiek. Niet alleen voor professoren schreef ik. Korte hoofdstukken - heel divers. Heel veel beeldmateriaal haalde ik uit de Regionale Beeldbank. (Weet je dat de Mechelse de beste is van het land? Vooral het gebruiksgemak is te loven!).
De mentaliteit van de Mechelaar is ook geëvolueerd. In 1926 bestond er zelfs een 'Strijdersbond tegen de Openbare onzedelijkheid'.
Stel je voor! Dit evolueerde tot de 'Zedenadel'. Het bestaat nog, maar deze ultraconservatieve beweging is nu eerder marginaal te noemen. Men protesteerde tegen de verwildering van de zeden en tegen bijvoorbeeld het bloot aan de 'putten van Hofstade'. Dertig jaar later zorgden de 'Vrije liefde' en 'het baas in eigen buik', de emancipatie van de vrouw enzovoort voor een kentering. Nu is er weer een slingerbeweging aan de de gang. Er is weer meer verpreutsing - vooral ook te merken op de sociale media.
Natuurlijk kon niet voorbij worden gegaan aan de culturele revolutie in onze stad, waarin den Herten Aas een sleutelrol vervulde. Dit artistieke café, de kabouterbeweging én kunstgalerij Nova schudden het ingedommelde en conservatieve cultuurleventje wakker. De hippiebeweging vond zijn stek op de Vismarkt...
Weet je dat de beiaardschool Jef Denyn en het Mechels Stadspoppentheater uniek te noemen waren? En wist je ook dat de uitvinder van de anticonceptiepil een Mechelaar was?
Ken je circus De Jonghe?
Dit en zoveel meer...
Aan de horeca in onze stad heb ik geen hoofdstuk gewijd. Dat verhaal was te versnipperd, en hier kon ik moeilijk een verhaallijn uit distilleren. Wél focus ik me op de geschiedenis van de cinema's. Deze is immers merkwaardig. Vroeger hadden we vele bioscopen in het stadscentrum. (Ook danszalen. Zelfs bordelen!) Ze verdwenen allemaal. Nu zie je een kentering. Het filmhuis, cinema Lumière... We kunnen weerom naar de film in de binnenstad.
Ook de politiek wordt in het boek onder de loupe genomen. De burgemeesters van de voorbije eeuw passeren de revue. Socialisten en Katholieken doen aan stoelendans in Mechelen. Maar ook dit verandert allemaal. Er is meer versnippering gekomen. Er kwamen langsom meer partijen die een vinger in de pap wilden. Liberalen, Groenen, Vlaams-nationalisten... Ook aan de fusies wordt niet voorbij gegaan. In 2000 stopt het verhaal. Tenminste in het boek.
Wat daarna volgde, tot de dag van vandaag is voer voor journalisten....
Boeiend! Dat is het boek van de eerste bladzijde tot de laatste. Herwig leverde met dit boek een verhelderend naslagwerk af dat niet mag ontbreken in de persoonlijke bib van elke Maneblusser.
Of Herwig nog plannen heeft?
Jawel. Die zijn er zeker. Volgend jaar wil ik een boek uitbrengen over de Vrijmetselarij in onze stad. De eerste loge in Mechelen werd opgericht in 1772 - bijna tweehonderdvijftig jaar geleden. De kardinaal wist toen van niks! Nu zijn er zes loges gevestigd in onze stad. Dit boek is de uitwerking van een eerder geschreven artikel. Het is grotendeels klaar.
Maar eerst moet je je reppen naar de plaatselijke boekhandel om 'een stad in verwondering' in huis te halen.
Ik bekijk de prachtige cover...
Deze is van Jef Van Grieken: een gekend hedendaags beeld van Dijle, Vismarkt, Hoogbrug en Dijlepad, in tradionele stijl geschilderd.
Dit boek is voor 49,50 euro te koop in de Mechelse boekhandel.
-zaterdag 23 oktober - 14u30 wordt het boek voorgesteld in Campus Tesse in de Tessestraat (gratis inkom)
-woensdag 3 november - 20 uur: lezing in boekhandel Salvator - mét drankje en signeersessie (5 euro en op voorhand in te schrijven via mail bij Salvator)
-Signeersessies op 23 oktober en 6 november bij Standaard Boekhandel (10u30 tot 13 uur) en op 30 oktober bij Salvator (10u tot 13u)
