(foto's: Jan Smets)

Het is alweer enkele jaren geleden dat ik hem voor het laatst heb ontmoet.  Ik liep bij hem langs in Muizen.  Niet veel eerder had circus Ronaldo - 'zijn' circus - de tenten opgeslagen op onze Grote Markt.  Een mooier decor bestaat er niet.  De uitverkochte reeks voorstellingen 'Kerstmis bij de Ronaldo's' betoverden het dolenthousiaste publiek.  De magie van het circus - de authenciteit, de ontroering, de humor, de melancholie: het was er allemaal!  We hebben er samen over gepraat.  Ik zag de glans in de ogen van Johnny Ronaldo.  Het deed hem deugd dat zijn levenswerk zo gekoesterd en gewaardeerd werd.  Met veel warmte vertelde hij me over het circus dat hij samen met zijn broer Herman in 1971 had opgericht, maar dat een véél langere geschiedenis met zich meedroeg...

Jan Van den Broeck (maar wie kent hem bij die naam...) is niet meer.  Op 17 november vierde Johnny zijn 87ste verjaardag.  De ouderdom begon hem pijn te doen.  Negen jaar geleden werd bij hem keelkanker vastgesteld en diende men een stemband te verwijderen.  Toch heeft hij nadien nog onder het circuszeil gestaan en bleef hij het familiecircus vanop 'de eerste rij' volgen. 

Johnny was een waar cultuurambassadeur voor onze stad: een talentrijk maar bescheiden man, een lieve man met een groot hart.  Mijn medeleven gaat uit naar zijn vrouw Maria, zijn zonen en kleinkinderen...

Hij was een icoon geworden: met zijn grijze bakkebaarden en zijn onafscheidelijke cowboyhoed.  Johnny vond het zelf jammer dat het predikaat 'cowboy' nu zo vaak negatief werd gebruikt, zoals bij doodrijders die men 'cowboys op de weg' noemt...

Johnny timmerde lang aan de werk.  Onverdroten.  Hij geloofde in zijn circus.  Toch was hij lang geen sant in eigen land.  Er is een tijd geweest dat men eerder wat meewarig neerkeek op 'het Muizense circuske'.  Die tijd is gelukkig lang voorbij.  Men heeft eindelijk en méér dan terecht circus Ronaldo naar waarde geschat.  Circus Ronaldo brengt niet zomaar 'kunstjes', maar toont ons 'kunst'.  De artistieke rijkdom van dit circus zal niemand nog ontkennen.   Overal bomvolle tenten, in eigen land tot ver daarbuiten.  Tot over de Grote Plas en tot in Nieuw-Zeeland.  Het daverende applaus was en is steeds terecht.

(2015. Met echtgenote Maria, zoon Danny en één van zijn kleinzonen, Angelo)

Toen ik hem de laatste keer zag vertelde hij dat het hem zoveel plezier deed dat zijn levenswerk zo mooi wordt voortgezet door zonen en kleinkinderen.  Wat zo lang geleden begon krijgt zo toekomst.  Met trots zag hij zoon Danny in 21016 ook stadsartiest worden.

Circus, commedia dell'arte, theater: Ronaldo was en is het allemaal.  Zeven generaties lang.  Heden en verleden.  Emotie en enthousiasme.  En vooral: verwondering.  Magie en nostalgie.  Eerlijk en puur.

Johnny zal blijven verder leven als een groot artiest.  De circuswereld verliest een monument.  Muizen verliest een sociaal bewogen man die zich vele jaren heeft ingezet voor de Damiaanactie.  Als grote bewonderaar van Damiaan en gelovige man heeft hij deze actie in Muizen opgezet.  Mechelen verliest een méér dan verdienstelijke Maneblusser.  Trouwens de prijs van verdienstelijke Mechelaar kreeg hij trouwens in 2011.

Circus Ronaldo won de voorbije jaren heel wat prijzen.  Als cultureel ambassadeur zette Ronaldo Mechelen op de kaart.  Met trots wapperde de Mechelse stadsvlag op de nok van de tent... Circus Ronaldo: Vlaams cultuurambassadeur. 

De geschiedenis van het circus begon ooit in Gent van waaruit een avontuurlijke jonge kerel van vijftien jaar de wereld introk.  Een onwaarschijnlijke zwerftocht.  Van deze Adolf Peter Vandenberghe tot Johnny Ronaldo loopt een rode draad.

Adolf Peter is de zoon van een alleenstaande moeder wat in zijn geboortejaar 1827 als een schande werd beschouwd.  Hij verlaat Gent en sluit zich aan bij een rondtrekkend Duits circus.  Nooit keert hij weer naar huis.  Verre horizonten bepaalden van die dag af zijn gezichtsveld.  Hij leert de stiel van paardenknecht, wordt acrobaatruiter en wordt zo bedreven dat hij zelfs terecht komt in het Keizerlijk circus van Sint-Petersburg.  Door een zwaar ongeval lukt het hem niet meer om aan acrobatie te doen.  Paardrijden gaat nog wel, en zo belandt hij op het Poolse kasteel van prins Esterhazy als ritmeester.  Maar het is niet het einde van de zwerftocht.  Later in Elzas-Lotharingen ontmoet hij rondtrekkende komedianten die commedia dell'arte spelen.  Adolf Peter wordt verliefd op een meisje in die groep: Maria Kronenberg.  De link tussen circus en deze theatervorm is een feit.  Voortaan zal de familie generaties lang zwalpen tussen deze genres...

Adolf Peter sterft echter vrij jong en zijn weduwe Maria zet door met haar kinderen.  De oudste: Willem Vandenberghe wordt directeur.  De zoon van Willems broer gaat mee verder.  Hij is de grootvader van Johnny...

De kloof tussen circus en theater groeit met de jaren.  Het worden twee aparte werelden.  De tweede generatie schaamt zich voor het circusverleden en legt zich toe op theater. 'Nonkel Willem' maakt het theater groot.  Hij bouwt zelfs een mobiel theater en vervaardigt de prachtigste decors.  De familie wil niet als 'barakkenvolk' bestempelt worden en het theater zal zo niet op kermissen staan maar onafhankelijk reizen.  Het theater verwerft prestige, en de familie werkt naarstig.  Succes verzekert.

De familie - als moderne nomaden - doorkruist het ganse land.  De stiel wordt geleerd van vader op zoon.  Ze heeft geen winterverblijf maar is altijd onderweg.  Men spreekt zelfs over 'de trein van Vandenberghe'. 

Theater Vandenberghe is een begrip.  Een unicum.  Ze vult de leemte tussen het grote theater en het volkse theater.  Zo schrijft me' geschiedenis.  Het is ook het eerste theater dat speelt op electriciteit.

Later komt de familie in Mechelen terecht waar ze door het stadsbestuur een standplaats toegewezen krijgt op Pasbrug.  Als Johnny's grootvader zijn glansrol Passepartout in 'de reis rond de wereld' speelt, is er een Mechels meisje in het publiek dat verliefd op hem wordt - de dochter van een welstellende vleeshandelaar.  In 1912 huwen ze en betrekken een huis op Pasbrug.  In datzelfde jaar wordt ook hun dochter geboren: de moeder van Johnny.

(met voormalig Belleman Swa op de huldiging tot verdienstelijke Mechelaar in 2011)

Op Pasbrug sprak men niet over de familie Vandenberghe maar wel van 'die van Passpartout'.

Na vele succesjaren komt de kentering.  Men krijgt minder kansen om te spelen en de crisis van de jaren dertig geeft de doodsteek.  Minder publiek.  Minder inkomsten.  Het is voorbij.  De boeken gaan toe.  De droom stopt.  Grootvader wordt fabrieksarbeider.

Tijdens WOII geraakt de familie zo goed als alles kwijt: tonnen materiaal, woonwagens...

Dochterlief - 'Mitteke' - leert een Muizenaar kennen: een Van den Broeck...  telg uit een muzikale familie.  Aan het conservatorium worden ze verliefd op mekaar.  Ze trouwen en krijgen twee zonen: Jan en Herman.

(2014.  feestavond van de 'Mechelsen Iemer')

Jan stapt net als z'n broer de muziekwereld in.  De naam 'Ronaldo' vindt hij mooi klinken en het wordt zijn artiestennaam.  Hij wordt countryzanger en later komt daar nog een cowboy-act bij.

(Johnny en Maria)

Naar zijn optredens komt een zekere Maria kijken met haar vriendinnen.  Ze danst graag en gaat overstag met 'Love me tender' van Elvis Presley.  Johnny en Maria worden een koppel en worden op hun beurt de ouders van Danny en David.

Circus Ronaldo ontstaat en onder het cirucszeil wordt een oude traditie in ere hersteld: theater en circus vermengen zich.  Poppenkast, commedia dell'arte, acrobatie... 

Mijn grootvader leerde mij dat als je een verhaal vertelt, je er vijftig procent bij mag fantaseren.  Dat is niet liegen.  Dat is het decor van het verhaal...

Gestaag bouwt men verder.  Gestaag krijgt men meer waardering en succes.  Circus Ronaldo wordt stilaan een gevestigde waarde.

Familieman Johnny heeft het allemaal zien groeien. 

Maar dan pakt het lot je in wat je graag doet.  In 2009 kreeg ik keelkanker en ik kan niet meer zingen.  En dat deed ik zo graag.  Ons Maria danste zo graag, maar dat kan ze ook niet meer door een knieprothese.  Maar laat het ons plezant houden...

Johnny bleef niet bij de pakken zitten.  Hij bleef de aanwezige 'stamvader' in de coulissen en af en toe nog onder het circuszeil. 

Vandaag doven de circuslichten.  Voor Johnny.  Niet voor zijn nazaten.  De familie zet de traditie verder.  Een verhaal van magie en nostalgie en pure schoonheid. Het kind in jezelf bewaren. Geweer hanterende pacifistische cowboy.  Heden en verleden. Spektakel en verwondering. Emotie en ontroering.  Een lach en een traan. Een zwervend bestaan...

Van ergens ver - wie weet van waar - zal Johnny toekijken - met glinstering in zijn ogen.  Met zijn cowboyhoed op het hoofd.  Hij zal de Mechelse stadsvlag zien wapperen op de circustent, en zal tevreden monkellachen.