Je komt het tegen en je vraagt je af of iemand het kent : een Bewijs van Zelfpersoonlijkheid, gegeven te Mechelen, den 26 Oogst 1914.
Met een totale beschrijving van de persoon (ouderdom, gestalte, hair, oogen, neus, kin, baard, knevel en bijzondere kenteekens) lijkt het op een uit de kluiten gewassen paspoort. En dat is het ook want dit was het begin van de nu alomgekende identiteitskaart die iedereen verplicht op zak moet hebben.
Blijkbaar was er voor Wereldoorlog I niet echt veel behoefte voor de Belgische Staat om te weten wie hier allemaal woonde en met hoeveel we eigenlijk waren. Het aantal Belgen in 1830 was nog geen 4 miljoen en in 1914 een goei 7500k. In deze link kunt ge zelfs het aantal Mechelaren bekijken, van toen tot nu, dankzij een lijncurve ( jaar versus aantallen ).
Dit Bewijs van Zelfpersoonlijkheid werd opgelegd door de bezetter en blijkbaar was dat zo een goed dingetje dat na Wereldoorlog I de Belgische Staat besloot om het permanent in te voeren.
...Een van de eerste maatregelen die de Duitse overheid in 1915 trof voor de handhaving van de orde in de bezette gebieden, was het opleggen van een Personalausweis of eenzelvigheidsbewijs dat op elk ogenblik moest kunnen worden getoond. Naast een foto kwamen daarop naam en voornamen, geboortedatum, adres, beroep en zelfs lengte van de betrokkene. Het identiteitsbewijs werd ingevoerd in februari 1915, in de vorm van een eenvoudig A4-blad, maar evolueerde in de loop van de tijd naar een meer praktische A5 op licht karton. Het bleek zo nuttig dat de Belgische regering in 1919 een eigen identiteitsbewijs invoerde dat het gehate Personalausweis verving.
Iedereen moest op het gemeentehuis van zijn woonplaats een dergelijke pas af halen. Het maakte voor de bezetter de controle op de verplaatsingen van de bevolking gemakkelijk. De kaart gaf de normale verblijfplaats aan van de persoon. Wie ergens anders werd aangetroffen, moest verantwoording kunnen afleggen. Voor elke verplaatsing buiten de eigen gemeente moesten Passierscheine worden aangevraagd bij de Ortskommandantur…
...In 1914 werd reeds gedurende de eerste maanden van de bezetting door de Duitse overheid een identiteitskaart opgelegd aan de inwoners van de bezette gebieden. Onafgezien deze tijdsgebonden factoren en de omstandigheden die aanleiding gaven tot het ontstaan van dit document werd het door de bevolking gebruikt voor oorspronkelijk niet voorziene doeleinden die hen het leven vereenvoudigden. Daarom was de Belgische overheid na de bevrijding van oordeel dat het nuttig zou zijn een gelijkaardig document in te voeren…
Het (groene) kartonnetje met afgestempelde foto is tegenwoordig vervangen door een eID oftewel Elektronische Identiteitskaart waarmee elke Mechelaar zich overal kan legitimeren en waarmee we bijv. op MyPension kunnen om ons toekomstig pensioenbedrag te raadplegen. En voor de snelle jongens en meisjes is er tegenwoordig een Itsme-app’tje voor je iPhone, want zo’n kastje aan je iMac vinden die snelle gasten maar knudde.
Morgen worden al je biometrische identiteitsgegevens en je digitale handtekening - net zoals een bitcoin - netjes gebetonneerd in een blockchain in de cloud en nog enkel leesbaar door een streepjes-of QR-code-lezer. Zo blijf je herkenbaar ondanks je mondmasker en je smoelerôôt en hebben ze ineens al je wereabouts. Erg handig in deze corona-tijden.
Is dit allemaal goed nieuws ? Om effe terug te komen op de geschiedenis : het is niet ongewoon dat den Duits ermee is afgekomen. Een typisch Duitse ziekte is om alles te registreren. Ze registreren als ze gaan schijten (datum, uur en plaats) en tijdens Wereldoorlog II hielden ze ook bij wie, waar, met hoeveel en hoe joden, zigeuners en andere vijanden werden vermoord. Deze gründlichkeit brak hun meer dan zuur op in de latere rechtbanken van de geallieerden. In Engeland heb je geen paspoort nodig en in China werken ze tegenwoordig met een paspoort met punten : 2 maal door het rode licht rijden of 1 keer plassen tegen de kathedraal van de communistische partij en je burger-score is gelijk aan die van paria of oeigoer, want die laatsten hebben - volgens chinese ambtenaren - 0,0 rechten.
Het niet verplichten van identiteitskaarten is dan ook weer tamelijk nefast, want tegenwoordig wil elke vluchteling van waar ook ter wereld naar Engeland. Dus goed te begrijpen dat er zoveel krakkemikkige bootjes de overtocht proberen te halen want in Albion kun je anoniem onderduiken en je volledig verbergen voor de Staat. En als je er niet geraakt kun je nog altijd een identiteit verkrijgen door het betalen van enkele duizenden euro voor elk land naar keuze.
Voor of tegen. Goed of fout. Het is er nu eenmaal. Het is een bewijs dat jij (M, V, X) bestaat, want daarvoor vonden ze jou enkel in kerkregisters. En het is altijd leuk om zo’n beginexemplaar uit ons eigenste Mechelen te zien opduiken. Zeker als het van ene Anna Guillemine Henriette Augusta Godenne was, woonachtig Grand Place, 30 à Malines (vermoedelijk een lid van de bekende Mechelse uitgeversfamilie Godenne). Ze moet naar haar tante op de Meir 49 à Anvers pour afin d'y être en sûreté.
Voor zij die er niet genoeg van krijgen :
-Vlaams Woordenboek : Eenzelvigheidskaart
-Wikipedia : Geschiedenis van het paspoort
BTW :
Wie heeft zijn paspoort daar in de Caputsteenstraat boven diene gevel laten hangen ? Het is een bord met wapenschilden dat er precies al eeuwen hangt. Een wapenschild was - net zoals een dog tag - ook een soort van identiteit, handig voornamelijk op het slagveld waar ge niet kon zien of iemand vriend of vijand was door dat mondmasker en de gevederde helm.