(foto's: Jan Smets)

Als je er een flinke duit wil voor neertellen kan je in het bezit komen van het Koorboek van ons aller Margareta van Oostenrijk.  Voor 650 Euro kan het morgen te pronk liggen op jouw salontafel.  Je hebt dan natuurlijk niet het enige en unieke Koorboek in huis, alswel een natuurgetrouwe en tot in de puntjes verzorgde replica.  En da's ook al heel wat.  Het échte Koorboek kan je bewonderen in stadsmuseum Hof van Busleyden, waar het één van dé topstukken is.  Voordien lag deze schat veilig opgeborgen in een kluis in het stadsarchief.  Enkele jaren geleden verhuisde het naar het opnieuw geopende museum.  Dit kostbare kunstwerk is evenwel ook fragiel en dient met de nodige omzichtigheid te worden behandeld.  Om het optimaal te kunnen bewaren kan het niet steeds getoond worden aan het grote publiek.  Het boek is immers sterk lichtgevoelig.  Daarom werd besloten om het af ten toe te vervangen door een pas vervaardigde fascimile...

Dit historische boek is een pareltje!  Blad voor blad.  Het is een kunstwerk om 'U' tegen te zeggen.  Het werd vervaardigd omstreeks 1515-1516 toen de op dan 35-jarige landvoogdes Margareta van Oostenrijk resideerde in Mechelen.  Mechelen was toen een erg belangrijk machts-en cultuurcentrum, maar dat wist je wel.  Margareta omringde zich in de Keizerstraat met de happy few van haar tijd: geleerden, humanisten, kunstenaars...  Ze voelden zich allemaal thuis aan haar Hof.  Zélf was ze ook bijzonder kunstzinnig.

In die jaren woonde en werkte ook Jeroen Van Busleyden in onze stad.  Eén van diens illustere vrienden naast Erasmus en Thomas Moore, was muziekschrijver Petrus Alamire.  En dat was niet zomaar de eerste de beste.  Alamire mag je wel echt de belangrijkste van zijn tijd  van de Lage Landen noemen. 

En Margareta bezat dus één van de grootste en best bewaarde werken van deze man.  Het is wel degelijk één van de fraaist gïllustreerde manuscripten die Alamire ooit maakte.  Het koorboek met het handschrift van deze meester werd vervaardigd in onze stad, en is eeuwenlang in het bezit gebleven van Mechelen.  Met veel vakmanschap is het tot stand gekomen: handschrift, verluchting, in leer gebonden, edelsmeedwerk...  Kortom: een prachtwerk.  In het boek staan werken van de componisten De la Rue en Pipelare...

Het boek verhuisde na de renovatie van Busleyden naar dit museum dat voortaan zich zou focussen op de Bourgondische periode van onze stad.  (ook al was met Margareta  als dochter van Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Oostenrijk de dynastie Habsburgs geworden...).  Voortaan kon het brede publiek het koorboek bewonderen nadat het sinds 1860 veilig was opgeborgen in het stadsarchief.

Maar...en hier komt de kat op de koord: het boek is uiterst licht-en klimaatgevoelig.  Daarom al werd het geëxposeerd in een verduisterde en geklimatiseerde ruimte.   Dat is echter niet voldoende.  Af en toe dient dit unieke boek een rustpauze te krijgen.  Ook in de toekomst moet men dit werk nog optimaal kunnen bewonderen.

Er werd besloten om een fascimile te laten maken.  De schenking gebeurde door de Alamire Foundation - een onderzoekscentrum voor musicologie van de Leuvense Universiteit.   Het moet gezegd: het resultaat is verbluffend.  Dit is een natuurgetrouwe, luxueuze uitgave.  Er is dan ook veel tijd en werk in gekropen.  Tien jaar geleden begon men er aan.  Het Koorboek werd volledig gedigitaliseerd, en dat deed men binnen de muren van het belfortgedeelte van ons stadhuis.  Tussen de dikke muren van dit gebouw kon men dit werk op de best mogelijke manier uitvoeren.  In deze ruimte had men zo weinig mogelijk trillingen.

De replica benadert het originele werk heel dicht.  Tot in de details werd precisiewerk verricht.  Ook de keuze van het papier was belangrijk.  Het moest immers niet alleen qua dikte maar ook qua aanvoelen zijn zoals bij  het echte manuscript.

Wie wil kan nu ook zo'n replica aanschaffen.  Het werd uitgegeven bij het Davidsfonds en kost zoals ik al schreef 650 Euro.  Een boek met de studie kost 69,99 Euro.

https://alamirefoundation.org