Brood. Wie kent het niet ? Een combiné van bloem of meel met water, zout om het op smaak te brengen en de gistbacterie om het lekker fluffy en verteerbaar te maken. Ze kenden het al in den tijd dat de dieren nog spraken. En geregeld duikt er iets op dat mede onderdeel is van de geschiedenis van het brood.
Volgende ingekleurde foto op een kaartje voor Sweet Caporal Cigarettes toont een rij vluchtelingen op de grote markt in Mechelen tijdens wereldoorlog I die staan aan te schuiven voor een homp brood.
De foto is een verkleinde kopie van volgend beeld :
Op de achterkant van het kaartje staat ( onder de naam van de sigarettenfabrikant ) volgende tekst :
The Bread Line in Malines : A portion of the great crowd of inhabitants and those who fled into Malines, seeking safety there, waiting in line before the commissary of police, where they receive a loaf of bread.
Als afsluiter lezen we nog :
Factory No. 30, 2nd Dist. NY - Photo (C) Underwood & Underwood, NY - No. 155
Omdat de tekst in het Engels is opgesteld zal het kaartje in grote oplage gedrukt geweest zijn om in de Angelsaksische wereld verspreid te worden. Voor een paar shilling, pence of canadese centiemen meer zal dit plaatje bij een pakje sigaretten hebben gezeten zodat toenmalige rokers wereldwijd meehielpen met het steunen en opzetten van de broodlijn. En met een mooie gekleurde foto van refugees in poor little Belgium vermoedelijk een financieel en commercieel succes.
Ze hadden misschien ook volgende foto kunnen nemen, maar vermoedelijk was dit Duitse propaganda waarin een Duits soldaat (lieflijk) een homp brood overhandigt aan een stel Belgische vluchtelingen in ons eigenste Mechelen.
Dat de geschiedenis van het brood (en de bakkers) tijdens Wereldoorlog I niet zo fraai was, kun je ook lezen in volgende link. Het gaat niet enkel over hoe er werd overgeschakeld van wit naar (toen tamelijk smakeloos) bruin brood, maar ook over broodfraude en het gebruik van minderwaardige granen wat uiteindelijk leidde tot o.a. schaarste en paardenbrood. Deze foto uit Amsterdam uit 1914 toont in beslag genomen brood dat openbaar geveild wordt door een deurwaarder. En ook de vele zeeblokkades door de Britten en de aanval door duitse onderzeeërs op voedseltransporten maakten het leven in Nederland en België er niet beter op wat leidde tot georganiseerde voedseldistributies en volksoproer.
Mijn grootvader, een stevige boerenzoon uit Haacht-lez-Malines, is tijdens Wereldoorlog I met zijn familie naar Frankrijk gevlucht. Ze zijn niet ver geraakt en besloten uiteindelijk om terug te keren en den oorlog thuis uit te zitten. Geboren in 1891 in Haacht, als asperge-keuterboer geleefd en gewerkt in Heist op den Berg en uiteindelijk overleden in 1977 in het Sint-Elisabetsziekenhuis in Mechelen maakte hij twee maal in zijn leven mee dat den Duits hier stond ( Go figure ). In wereldoorlog II is hij niet meer gaan vluchten, misschien omdat hij zich nog herinnerde dat die Franse baguettes niet te vreten waren. Wie weet.
Voor zij die er niet genoeg van krijgen :
x Giselle Nath : Brood willen we hebben op Biblio en ook in Standaard boekhandel
x vliz.be - Peter Scholliers : Oorlog en voeding: de invloed van de Eerste Wereldoorlog op het Belgische voedingspatroon, 1890-1940 ( 236114.pdf )
x Brood.net : Bloem versus meel
Duitsers in Mechelen in Wereldoorlog I
Hier nog een mooi staaltje van oorlogspropaganda. Een Duitse soldaat geeft eten aan een kind.