Radio 1, wie kent het niet ? Vroeger een wat saaie versie van radio want geen Radio 2, Studio Brussel of MNM. Maar Studio Brussel ligt tegenwoordig op apegapen want de sterren van toen maken tegenwoordig het mooie weer bij Radio 1 (tot onlangs met o.a. Jan Hautekiet) en ook MNM heeft een pak pluimen verloren nu Leen Demaré naar Radio Nostalgie is.
Naast Interne Keuken op zaterdag met Sven Speybrouck en Koen Fillet (Vier verschillende onderwerpen op 2 uur - nu effe op zomervakantie) is er ook Weet ik veel met Kobe Ilsen. "Weet ik veel" is eveneens een kennis-praat-programma van een uur elke middag over een onderwerp waar eigenlijk iedereen wel wat over wilt weten : van Jezus over Ouder worden, Beren, Wolven en (vandaag) de Holocaust. En blijkbaar heeft het concept potentie want men wil ermee naar de TV.
Donderdag laatstleden had Kobe Ilsen het over doven. Niet het doven van kaarsen of zo maar over dove mensen. En in deze corona-tijden duiken overal de doventolken op om de richtlijnen van virologen en politici te vertalen. Met als bekendste lid de Nederlandse Irma Sluis met het gebaar voor “hamsteren” en “als het wat teveel wordt met velen in één huis / corona-bubbel” (wurg-beweging). Ze werd uitgeroepen tot heldin van Nederland en iemand wilde zelfs een zeesluis naar haar vernoemen, doch meer als een (oranje) lintje zat er niet in.
De specialist terzake bij Kobe Ilsen vertelde, tot mijn verbazing, dat in het verleden dove mensen werden ondergebracht of beschouwd als dorpsidioten omwille van hun handicap. De uitzending ging dan verder over de Buis van Eustachius, over tinnitus en de nieuwe gadgets die tegenwoordig worden aangeboden.
En ik dacht : laat me eens effe uitzoeken hoe de situatie voor doven (en blinden) was in ons Mechelen door de eeuwen heen. Met als gevolg een erg mager resultaat over deze geschiedenis. Een boek uit 2005 van ene Ben Wuyts behandelt deels het onderwerp met een niet stichtende titel : Over narren, kreupelen, doven en blinden : Leven met een handicap van de Oudheid tot nu.
Hoe ging men vroeger met gehandicapte en zieke mensen om? Verschilde dit per tijdperk en per cultuur? De historicus Ben Wuyts maakte een verkenningstocht door de geschiedenis om de vragen over dit onderwerp te kunnen beantwoorden. Het resultaat is een uitvoerig en minutieus overzicht van de Oudheid tot nu. Elk tijdperk wordt nauwkeurig beschreven. De stelling 'hoe primitiever de samenleving, hoe negatiever de omgang met zieken en gehandicapten' gaat niet op. Beeldvorming, sociale omgang en houdingen ten opzichte van gehandicapten evolueerden in de loop der eeuwen zowel positief als negatief. Wuyts stelt dat in de huidige tijd correcte informatie via onderwijs, opvoeding en media van wezenlijk belang blijft om misverstanden, stereotype denkbeelden en vooroordelen bij het brede publiek te ontzenuwen. Met dit boek geeft hij al heel veel informatie. Ben Wuyts studeerde geschiedenis aan de Universiteit Gent en werkte meer dan dertig jaar in een school voor motorisch en meervoudig gehandicapte kinderen. In 1996 verscheen van hem 'Anders, maar niet minder. Leven met een handicap’
En op booksinbelgium.be geeft de korte inhoud volgende beschrijving over bovenstaand boek : Eeuwenlang werden mensen met een handicap of een chronische ziekte bespot, vernederd, uitgestoten of zelfs gedood.
Iedereen kent wel het schilderij “De parabel der blinden” door Pieter Breugel de Oude waarop blinden hand in hand een greppel worden ingeleid. Die tijden zijn gelukkig voorbij want nu hebben we blindenhonden, blindengeluiden aan verkeerslichten, slopes om rolstoelgebruikers het Huis van de Mechelaar te laten oprijden en vermoedelijk ook doventolken aan de Mechelse balies.
Uit eigen ervaring weet ik dat ons vader, als hij ’s avonds van zijn werk kwam met stadsbus 6, aan de Abeelstraat op Coloma afstapte om de blinde Frans effe mee te begeleiden tot aan zijn voordeur aan den Tervuursesteenweg om daarna verder naar huis te wandelen. Maar de geschiedenis van dove en blinde mensen in Mechelen en omstreken is nog niet echt bovengekomen. Misschien hiermee een oproep.
Stadsgids met doventolk op de Haverwerf in 2010 ( Foto Gimycko )