Een gezonde interesse voor al het moois rond onze stad ?

Deze zomer geven we regelmatig tips voor uitstapjes rond Mechelen.

Vandaag : kom uit uw kot op PASBRUG en NIEUWENDIJK ... maar hou het veilig  !

Poort van Le Soleil                           Foto : regionale beeldbank Mechelen

Door de noordrand van Mechelen slingert zich de Vrouwvliet als een groen lint.  Het is een kleine zijrivier van de Dijle die de grens vormde tussen de Heerlijkheid Mechelen en het Hertogdom Brabant.  Op Nekkerspoel  kon je de pas over via een brug … Ook op Nieuwendijk was een schans met grenspost.

Vandaag is deze brede beek nog de grens tussen “’t stad” en de wijken Pasbrug en Nieuwendijk die zowel tot Mechelen als Sint-Katelijne-Waver behoren. Niet zelden is de ene kant van de straat Mechelen, de overkant SKW.

Pasbrug heeft een gesloten bebouwing. De wijk groeide vanaf 1892 door de bouw van de verdwenen conservenfabriek Le Soleil, later Marie Thumas. Nieuwendijk is meer residentieel. Hier staat de kerk van de Goede herder, gebouwd tussen de wereldoorlogen in de stijl van het interbellum.

Wij geven je alvast een voorproefje van al het moois dat je er kan zien.    

Kom uit uw kot en geniet van de natuur en cultuur rondom Mechelen !

Sint-Jozefseminarie of Borgerstein

In de vroege jaren '30 van vorige eeuw werd het imposante Sint-Jozef-Seminarie gebouwd omdat de  gebouwen van het seminarie in de binnenstad te klein waren geworden.  De opleiding tot priester duurde zes jaar.  De kandidaat-priesters startten na hun secundaire studies hun opleiding aan het Klein Seminarie, gevestigd in het Hof van Hoogstraten en het Hof van Coloma aan de Bleekstraat.  Na die periode schoven de seminaristen door naar het Groot-Seminarie in de Merodestraat.  Deze drie gebouwen waren door de stijging van de roepingen overbevolkt geraakt, en voldeden bovendien niet meer aan de nodige vereisten.  En zo kwam men terecht bij de braakliggende terreinen op de Pasbrug.

Het is een immens complex op een domein van 8,5 ha.  Twee grote blokken  - het ene 160 m en het andere 220 m zijn als hoofdgebouwen verbonden met tussengebouwen.  In het verlengde van het middelste tussengebouw ligt de kapel met art deco kenmerken.

In de jaren '60 was de glorietijd van het seminarie voorbij en in de gebouwen van het seminarie werd in 1974 gestart met een voorziening voor mensen met een mentale handicap. De naam veranderde in Borgerstein.  Nu staat voor de VZW een nieuwbouw in de steigers en de oude gebouwen zullen een nieuwe private bestemming krijgen.

                     Foto : regionale beeldbank Mechelen

Een bos met en een bos zonder naam 

Naast de spoorweg en dus langs de fietsostrade F1 ligt een lang maar smal stuk bos. De verbodsborden van het militair domein staan er nog maar het is wel degelijk een wandel- en speelbos. De gemeente SKW deed recent een oproep om een naam voor het bos te bedenken en de publiekskeuze viel op het Boeferbos. Maar dat vond de gemeente weinig respectvol en daarom is het bos nog steeds naamloos.  Vlak bij het bos, tegenover de kerk van de Goede Herder en naast de fietsostrade staat de voormalige schietstand van het leger. Nu zijn de gebouwen in gebruik door de Mechelse kolveniersgilde.

Tussen de Vrouwvliet en de Borgersteinhoeve ligt het Pasbrugbos, een mooi wandel- en speelbos. Er werd een heel parcours uitgetekend om te klimmen en te ravotten. De dikke bomen verraden dat het om een oud bos gaat. Van boomstammen werd een klein amfitheater gemaakt. Bij de Vrouwvliet staat nog een bunker uit WO II. Maar daarover later meer.

Kapel OLV-ter-koorts

Aan de Berkelei, niet ver van Borgerstein staat deze oude kapel. De officiële naam is Drieraderskapel maar ze is beter gekend als OLV-ter-Koorts. Een mooi laantje er naar toe loopt parallel met de straat. De kapel dateert uit 1748 en is gebouwd voor een Mariabeeld dat ter plaatse werd gevonden. In de 18^de en 19^de eeuw was het een belangrijk bedeveaartsoord waar voor genezing van allerlei ziekten werd gebeden.  Iets om bij stil te staan met de Covid-19 epidemie in gedachten.

Borgersteinhoeve

De hoeve met ringgracht is het enige overblijfsel van het Borgerstein of Bergesteyn, een middeleeuws kasteel dat hier stond tot in 1825.  Rond 1400 werd Mechelen opgeschrikt door een moordpartij tussen Mechelse schepenen. Jan Van den Steene (Schone Jan) vermoordde Arnold Bau op de Oude Vischmerckt (vandaag de Ijzerenleen). Voor zijn misdaad werd hij op bedevaart naar Compostella gestuurd en voor altijd uit de Dijlestad verbannen. Bij zijn terugkeer -jaren later dus- heeft hij het Bergesteyn laten bouwen aan de overkant van de Vrouwvliet. Dat was Brabants grondgebied en toch dicht bij de Grote Markt. Zo kon hij toch nog genieten van het klokkengelui van zijn geliefde stad. Eeuwig heimwee was zijn straf. De naam van het kasteel veranderde nadien in Borgerstein (het stenen huis van de burger)

Bunkers langs de Vrouwvliet

Je kan er niet naast kijken, langs de Vrouwvliet staan op korte afstand  nog drie bunkers uit WO II. Ze maken deel uit van de KW-Linie. (Koningshooikt – Waver Linie). In de aanloop naar WO I had het Belgisch leger enorme fortengordels gebouwd rond drie strategische steden : Antwerpen, Namen en Luik. Toen het duidelijk werd dat WO II onafwendbaar was, werd beslist om tussen de zuidelijke fortengordel van Antwerpen en de noordelijke fortengordel van Namen een vierdubbele reeks van 400 bunkers te bouwen. Ook natuurlijke hindernissen zoals rivieren en door de mens gebouwde hindernissen zoals verhoogde spoorwegbermen werden geïntegreerd in de verdedigingslinie. Ten oosten van Mechelen (o.a. OLV Waver, Rijmenam, …) zijn nog vele bunkers geheel of gedeeltelijk bewaard. Dichter bij Mechelen werd nog een vijfde gordel gebouwd : het TPM, Tête de Pont Malines of  Bruggenhoofd Mechelen, vanaf de Nete in Walem tot de Dijle in Muizen.   Ook midden in het Mechels Broek staat nog zo’n bunker van het TPM. Bunker TPM 14  (bij de fietsostrade) werd door de Mechelse Kolveniersgilde  ingericht als privémuseum.

Tekst en foto's (tenzij anders vermeld) : Marc Nauwelaers

Nuttige links

https://visit.mechelen.be/

https://visit.mechelen.be/wandelingen-met-stadsgids

https://www.sintkatelijnewaver.be/toerisme

https://www.fietsnet.be/routeplanner/default.aspx

https://www.wandelknooppunt.be/routeplanner

https://www.natuurpunt.be/wandelen