In deze vierde en laatste blog rond de Mechelse link met (de tentoonstelling van) Jan van Eyck komt Michiel Coxcie aan bod. Coxcie had de opdracht gekregen eind jaren 1550 van Filips II om het Lam Gods van Jan en Hubert van Eyck te kopiëren.
In 2013 was de copie in zijn volledigheid nog te zien in Museum M te Leuven op de overzichtstentoonstelling 'Michiel Coxcie, de Vlaamse Rafaël'.
Coxcie was één van de meest invloedrijke schilders in de Nederlanden van de zestiende eeuw. Zijn bijnaam de 'Vlaamse Rafaël' geeft aan hoe hoog zijn talent destijds werd ingeschat. Tijdens zijn leven werd hij vergeleken met de grootse Italiaanse renaissancekunstenaar Rafaël.
Coxcie wordt geboren rond 1499, vermoedelijk in Mechelen en stierf in 1592 op 93-jarige leeftijd bij een val van een stelling. Na een opleiding in het atelier van de Brusselse schilder Bernard van Orley, brengt hij een tiental jaren in Rome door. Daar verdiept hij zich in de antieke oudheid en de kunst van de grote renaissancemeesters Rafaël, Michelangelo en Da Vinci. Terug in eigen land introduceert hij de stijlelementen van de Italiaanse renaissance: een artistieke revolutie voor de schilderkunst van de Nederlanden. Hij behoort tot de favoriete schilders van Keizer Karel en klimt snel op als hofschilder van diens zoon Filips II. Voor opdrachtgevers in Brussel, Antwerpen en Mechelen ontwerpt hij altaarstukken, glasramen en wandtapijten.
Michiel Coxcie, Het Lam Gods (c) Dirk Pauwels (tentoonstelling De Vlaamse Rafaël, M - Museum Leuven, 2013)
In opdracht van deze Filips II kopieerde Michiel Coxcie eind jaren 1550 het Lam Gods, het beroemde Gentse altaarstuk van de broers Jan en Hubert Van Eyck.
De Spaanse vorst nam het veelluik mee naar Madrid. In 1808 brachten de Fransen het naar Brussel, waar de panelen afzonderlijk werden verkocht. De panelen bevinden zich nu verspreid over verschillende Europese museumcollecties (Berlijn, München en Brussel).
Wat Michiels Coxcie’s kopie zo uitzonderlijk maakt, is dat het de oudste kopie is naar het volledige veelluik. Voor Coxcie werden er wel bepaalde panelen gekopieerd, maar zijn versie is de eerste kopie van het volledige kunstwerk. Bovendien is dit 16de-eeuwse meesterwerk een illustratie van het technische en artistieke vernuft van de renaissance-kunstenaar.
.jpg)
"De rechtvaardige rechters" Links de versie van Jan en Hubert van Eyck, Rechts deze van Michiel Coxcie
"God de Vader" Links de versie van Jan en Hubert van Eyck, Rechts deze van Michiel Coxcie
"Musicerende Engelen" Links de versie van Jan en Hubert van Eyck, Rechts deze van Michiel Coxcie
Michiel Coxcie, naar Jan en Hubert van Eyck, De aanbidding van het Lam (© Staatliche Museen zu Berlin, Gemäldegalerie, foto: Jörg P. Anders)
Beluister hier (audiogids Van Eyck-expo):
https://www.mapmyvisit.com/object/viewobject/60045/nl/2496028E1C1A74C1F2A17BA8AD1C0C29
5. MICHIEL COXIE, LAM GODS (DEELS)
U kijkt naar een kopie van een deel van Van Eycks wereldbefaamde Lam Gods. Deze luiken zijn te zien als dat veelluik openstaat. Het zijn dus de binnenluiken. Straks bewondert u alle buitenluiken van het origineel. De kopie is van Michiel Coxie, een topschilder in zijn tijd. Hij maakt het werk op de plek waar Van Eycks originele Lam Gods hing: in de Vijd-kapel van de Sint-Baafskathedraal. Coxies werkstuk dateert uit de jaren 1550, zowat 120 jaar na het origineel. Hij verandert hier en daar iets. Kijk bijvoorbeeld naar het paneel met de zogeheten ‘Strijders voor het Geloof’, het derde van links. Daar voegt Coxie de portretten toe van keizer Karel en Filips II, én ook een zelfportret: links achteraan kijkt de schilder ons indringend aan. In de figuur met de baard rechts herkennen we keizer Karel, en weer rechts van hém zijn zoon Filips II. Filips, de Spaanse koning, gaf Michiel Coxie ook de opdracht om het Lam Gods te kopiëren. Hij wilde het topwerk absoluut bij zich hebben, een mooie illustratie van de faam ervan. Benieuwd wat het grote thema is van het Lam Gods? Druk dan op de A-knop. We raden u aan dat te doen, met het oog op het vervolg van de tentoonstelling.