(foto's: Jan Smets)

Op het kerkhof...langs de central weg die leidt van inkompoort naar kapel staat een wat weggezakte grafsteen tussen andere monumentale graven in arduin.  Een steen met een kruis.  Begraven ligt hier Simon Charmet, in onze stad gestorven op bina 87-jarige leeftijd in 1865.  Ooit streed deze in Besançon geboren Fransman in het leger van Napoleon.  Later diende hij de jonge Belgische Staat.  Fransman en Mechelaar, verenigd in de liefde en de dood met de Mechelse kantverkoopster Clara Bruggeman uit de Varkensstraat.  Daarnaast een kleinere grafsteen van de achtjarige Charmet...  De concessie voor het graf is tot 2043 vernieuwd door een zekere Yves Hellebout uit Elsene. 

Simon Charmet: een geschiedenis in de marge van de Slag van Waterloo...   Vijf jaar geleden tekende ik zijn verhaal op dat me was aangereikt door Hombekenaar Jan Verhasselt.  Graag rakel ik het hier nog eens op uit de vergetelheid.  Ook omdat Jan nu  zijn huwelijksacte kon bemachtigen en in het hedendaagse Frans liet vertalen door zijn vriend Roger Van Hocht...

Ernest Claes laat zijn Zichemse smid Jef hamerend op zijn aambeeld zingen:

Toen Napoleon van het eiland Elba kwam, toen waren zijn voeten bestrooid met rozen.  Toen hij van Sint-Helena kwam, dan waren zijn tenen bevrozen...

(foto's: Jan Smets.  Parade in Parijs)

Klinkt leuk.  Maar het bevat een grond van waarheid.  Na zijn verbanning naar het Italiaanse eiland Elba had Bonaparte het aangedurfd om te ontsnappen naar Parijs waar hij een vermetele poging waagde om wat hij verloor weer op te bouwen.  Aanvankelijk leek hij daar nog in te slagen ook, maar de zegetocht leidde hem uiteindelijk naar het slagveld van Waterloo waar zijn lot en dat van zijn Grande Armée voorgoed werd bezegeld.  Een tweede kans zou de kleine Corsicaan niet meer krijgen.  Voortaan mocht hij vegeteren op het verre eiland Sint-Helena.  Pas heel veel later mocht hij weer naar la douce France - tussen vier planken.  Daar kreeg de dubieuze keizer nog wel alle eer bewezen onder de majestueuze koepel van de Dôme des Invalides.  Ontsnappen was niet langer mogelijk.  Vijf kisten beletten hem het hazepad te nemen.

Op de heuvel van Waterloo staat nu een leeuw - gebeeldhouwd door Mechelaar Jean-Louis van Geel.

Simon Charmet - want daar gaat het uiteindelijk om - trok voor die noodlottige en alles bepalende slag in de schaduw van Bonaparte van slagveld naar slagveld. Hij vocht van Polen tot Spanje en was er bij in Austerlitz.  Waterloo zou ook voor deze Fransman een totale wending betekenen.  Ook al is hij er op dat moment niet bij.  Maarschalk Augereau tot wiens regiment Charmet hoogstwaarschijnlijk behoorde, vertoefde dan in Lyon. Maar ook dat is niet geheel zeker. Augereau besefte toen al dat de toestand van zijn land hopeloos verloren was zolang Napoleon niet afzag van de macht.  Hij liet zijn manschappen zelfs al de kokarde van de Bourbons dragen. 

Oorlogen zijn nooit fraai.  Keizers en voetvolk, generaals en kapiteins...  Overwinnen en verliezen.

Simon Charmet heeft veel geluk gehad.  Nooit zou hij gewond geraken op de sla(cht)gvelden van Europa.  Pas vele jaren later zou hij op gezegende leeftijd sterven in...Mechelen...

Zijn verassende, boeiende en ongewone leven vangt aan op 16 juli 1778 in Besançon in het woelige en onrustige Frankrijk van die dagen waar alles proeft naar opstand en revolutie...  Op 16-jarige leeftijd wordt ij toegelaten tot de Ecole de Mars om er een militaire en burgerlijke opleiding te krijgen.  Het is namelijk zo dat in die tijd in elk Frans district zes jongens uit de burgerij werden uitgekozen voor deze school.  Bij de scholing hoort ook  een opleiding tot ruiter;

Na zijn studies wordt Simon onderofficier bij het vierde cavalerieregiment Hussard, waarna zijn carrière pijlsnel omhoog schiet.  In 1803 is hij reeds onderluitenant.  Dat is vrij jong.  Alhoewel zijn latere keizer, Napoleon, al onderluitenant werd op 17-jarige leeftijd na zijn opleiding aan de prestigieuze Militaire school van de hoofdstad.

Op 32-jarige leeftijd is Simon kapitein nadat hij eerder al werd bevorderd tot luitenant.

Aan 17 veldtochten neemt luitenant Simon Charmet deel.

Op een bepaald moment komt Simon in Mechelen terecht - in onze stad die zijn toekomst verder zal bepalen.

Hij is al 46 jaar als hij hier de liefde vindt.  Hij huwt in Mechelen met de 20 jaar jongere kantverkoopster Clara Bruggeman.

Enkele jaren later is het voorgoed gedaan voor Napoleon.  Een tijdperk is voorbij.  De keizer bijt in het zand en Frankrijk herstelt de monarchie.  De Hollandse periode vangt aan voor onze gewesten.  We worden hier onderdeel van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

Rond Simon is het heel stil geworden.  Wat deed hij hier?  of waar vertoefde hij rond die tijd?  We tasten in het duister.

Een nieuwe tijd breekt aan.  Het jonge Belgiê wordt boven de doopvont gehouden en dan zien we Simon terug verschijnen.  Dit koninkrijk heeft nood aan goed opgeleide militairen en hier ziet Charmet een kans om zijn carrière een nieuwe wending te geven.  Hij zal de Belgische staat voortaan dienen.  En dat doet hij zo maar even 22 jaar.  In het Belgische leger is hij eerst kapitein eerste klas bij het 2de lanciers (ruiterijbataljon).  52 jaar is Simon dan.  Later wordt hij majoor en later 'Major commandant de plade de 3de classe à Lierre'.  In 1834 wordt hij uiteindelijk' commandant de place à Malines'.

Wonen deed hij aan de Grote Markt 21.
 

Na zijn pensioen op 63-jarige leeftijd mag hij zich 'luitenant-kolonel-op-rust' noemen.  Hij ontvangt een pensioen van 1258 frank.  Maar dat vindt hij blijkbaar maar povertjes en hij klaagt bij de Belgische staat dat hij met dit karige loon niet toekomt.  Men besluit dan maar om hem een extra betaalde job te geven als gevangenisdirecteur van Vilvoorde.

Pas in 1844 mag de 'Franse Mechelaar' zich Belgisch staatsburger noemen.  66 jaar is hij dan.  2 jaar later overlijdt zijn vrouw Clara.

In zijn laatste levensjaren ontvangt hij van Frankrijk nog de 'Médaille de Sainte-Hélène' die werd ingesteld door Keizer Napoleon II.  Dat kregen alle nog levende veteranen die streden in de Napoleonistische oorlogen van deze zoon van Bonapartes broer.  Nog van zijn vroegere vaderland verkreeg hij nog de onderscheiding als 'Chevalier en Officier de la Légion d'Honneur'. Van onze Leopold I kreeg hij eerder al de Leopoldsorde.

En hier is dan de huwelijksacte van Simon Charmet (waarvoor dank aan Roger Van Hocht)

Le quinze Maij, dix huit cent onze, à neuf heures du matin.  Acte de Mariage de Monsieur Simon Charmet, capitaine au quatrième Régiment des hussards, Membre de la Légion d'honneur, en garnizon en cette ville, né à Besançon, chef-lieu du Département du Doubs, le seize juillet, Mil Sept cent Soixante dix-huit, fils majeur et légitime de feu Monsieur Jean Felix Charmet et de Dame Bénigne Françoise Lefébure, marchande orfèvre, demeurant audit Besançon d'une part, et de Demoiselle Claire Anne Joséphine Bruggeman, Marchande de Dentelles, née à Malines le Six janvier, Dix-sept cent quatre-vingt-trois, y domiciliée maison de sa mère, premier arrondissement, section E.rue des saches, fille majeure et légitime de Défunt Monsieur Pierre Jacques Bruggeman en de Dame Jeanne Catherine Joffroij, Marchande de Dentelles, d'autre part.

Nous Jean François Xavier Estrix, après avoir donné lecture en présence des parties et témoins 1e du chapitre six du titre du mariage contenant les droits et devoirs respectifs des Epoux.  2e de l'acte de Naissance de Simon Charmet, en date du trois avril dernier. 3e de celui de Claire Anne Joséphine Bruggeman, en date du sept du courant,. 4e du consentement par écrit au dit mariage de la mère du futur, en date du premier avril dernier, ainsi que de celui de la mère de la future, en date du neuf de ce mois. 5e de l'autorisation au- dit  Mariage, donnée par le Ministre de la Guerre, le premier de ce mois, jointe au présent acte. 6e de l'acte de publication des promesses de Mariage entre les futurs conjoints, dressé par Nous le dix du présent mois, publié et affiché à la porte extérieure de l'hôtel de cette Mairie, le dimanche douze du courant, à laquelle aucune opposition ne nous est parvenue et dont la seconde publication n'a pas eu lieu en vertu de la dispense délivrée au Nom de S.M.L'Empereur par le Procureur impérial près le tribunal de première instance de cet arrondissement, qui nous a été présentée et est restée déposée au Secrétariat de cette Mairie.  Les dits Epoux présents en déclarés de prendre en Mariage l'une Claire Anne Joséphine Bruggeman, l'autre Simon Marchant, en présence de Messieurs François Joseph Geist, Major au quatrième Régiment des hussards, Officier de la Légion d'honneur, âgé de trente-neuf ans, Claude Edme Bogureau, capitaine quartier-maitre Trésorier audit Régiment, âgé de trente-huit ans, ami des futurs, habitant de cette Ville.

Après quoi, Nous Jean-François Xavier Estrix, adjoint officier public de l'état civil, délégué par Monsieur le Maire, avons prononcé qu'au nom de la loi lesdits Epoux Sont mis en Marigage, et ont les dits Epoux et témoins signé avec nous.  Fait en salle publique de l' hôtel de la Mairie de la ville de Malines, après avoir Donné lecture du présent acte aux parties comparantes.

CL Bruggeman, S Charmet, Bogureau, C Suetens, Vanden Bossche, Estrix adjoint

Dit wilde ik jullie niet onthouden...

Simon Charmet,

vergeten soldaat van Napoleon de Grote...

Fransmans en Mechelaar...

een verzakte arduinen grafsteen op onze oude kerkhof...

verstofte geschiedenis.