(foto : Jan Smets)
(foto: Lieven Loubers)
Binnenkort is het weer zover: dan wensen we mekaar een Gelukkig Nieuwjaar, en steevast hoort hierbij de obligate aanvulling '...én een goei gezondheid!'. Zo hoort dat. En misschien is deze wens zo standaard geworden dat we er niet langer bij stilstaan. Toch staat en valt alles met een goede gezondheid. Want als er wat ernstig misloopt met lijf en leden stort zowat alles als een kaartenhuisje in mekaar. Niks is nog wat het lijkt. Zekerheden brokkelen af. En dan rest alleen puin ruimen en voorzichtig opbouwen met wat overschiet. Niet gemakkelijk.
Als geen ander weet ook Wim Tiri dat. Wim is nét geen vijftig - oogt uiterlijk een gezonde kerel. Niks mis mee. Maar dit is maar schijn. Want hoe Mechelaar Wim moet knokken tegen een chronische ziekte die meer vragen dan antwoorden voor hem in petto heeft ziet de buitenwereld niet. En dat is nét het moeilijke. Wim voelt dat hij zich steeds moet verantwoorden. Wim die archeoloog is van opleiding (énne: sinds kort een meer dan gewaardeerd medeblogger die hier zijn passie voor zijn stad, kunst en geschiedenis kan botvieren) is al sinds augustus 2017 ziek. Ook voordien waren en al tekenen die wezen op een sluimerende ziekte. Hij kan hierdoor al langer niet meer werken. En dat frustreert hem. De ene dag gaat alles al wat beter dan de andere. Maar écht optimaal is zijn gezondheid nooit.
Maar...morgen en op 13 december staat Wim met vijf andere lotgenoten 'op de planken' met een theatervoorstelling in het Universitair Ziekenhuis van Antwerpen in Edegem. Het is een héél beklijvende productie. Onbewogen blijf je niet. Met 'Herstellen door te vertellen' hoor je de patiënt zélf aan het woord. Wim noemt het meewerken aan dit stuk voor hem de beste therapie...
(foto's: Lieven Loubers)
In het stuk getuigen wij hoe we ons voelen en hoe we omgaan met ziek-zijn. De voorbije jaren kregen we elk van ons een diagnose waardoor de wereld even stil kwam te staan. Met z'n zessen stapten we samen in dit theaterproject van de Groene Muur en het UZA in Edegem. Verschillende weken zaten we samen en schreven we onze problemen op papier. Onder leiding van dichter en performer Lotte Dodion werden deze teksten samengebracht tot een productie die we nu met enige fierheid kunnen brengen. Op 25 mei speelden we al een voorstelling. De ganse zaal was getuige van deze hartverwarmende voorstelling. Nu doen we nog twee extra voorstellingen...
De Groene Muur is een creatief totaaltraject om aan empowerment te doen. De Groene Muur tracht chronische zieken, mensen met een burn-out, met een depressie,..., kortom mensen die door een zwarte periode gaan naar boven te tillen. Dat doet men door te vertrekken van hun verhaal en daar een avondvullende voorstelling van te maken. Er wordt gebruikt gemaakt van Narrative Based Medicine. Daarbij wordt de ziekte niet beschouwd als een aaneenschakeling van symptomen, maar wordt gespeurd naar het 'narratief' van de ziekte. Welk verhaal heeft de patiënt? Als arts luister je naar dit verhaal en maak je tijd voor de persoon. Als patiënt doe je aan 'vertellen om te herstellen'... En dat is nét wat je te zien krijgt op het podium!
Wim is toevallig in het verhaal gerold door zijn arts die initiatiefneemster is van het project: de uit Bonheiden afkomstige Erika Vlieghe, dokter Inwendige infectieziekten in het UZA.
(foto Lieven Loubers: dr.Erica Vlieghe)
Vooraf kende ik mijn mede-spelers niet. We waren wildvreemden voor mekaar. Toevallig ben ik ook de enige man. We hebben allemaal een verschillende diagnose gekregen. Borstkanker, huidkanker, fibromyalgie... Gaandeweg zijn we een hechte vriendengroep geworden. Vorig jaar heb ik ze trouwens allemaal in Mechelen uitgenodigd en heb ik hen gegidst. Eén ding hebben we gemeen: we zijn allemaal chronisch ziek. En ja: dat heeft soms ook zo zijn gevolgen. Zo zal Gert er niet bij kunnen zijn deze keer. Ze ligt weer in het ziekenhuis. Maar haar stem is opgenomen en een lege stoel staat symbool voor haar.
Lotte Dodion heeft alles geredigeerd. Maar de teksten zijn van de patiënten-spelers zélf.
Het is een stuk met een lach en een traan. Zelfs met zelfspot op de rand van het sarcastische. Maar dat moet kunnen. Lachen met de eigen miserie... Het werkt zelfs therapeutisch. We kunnen eindelijk ons verhaal kwijt aan anderen. Men heeft me niet té lang moeten overtuigen om mee te spelen, al moet ik zeggen dat ik mezelf nu niet dadelijk op de planken zag. Maar het verliep vlot. We repeteerden regelmatig. En ja: af en toe maken we ook fouten. We zijn dan ook geen professionals. Maar dat hoeft ook niet. We vinden het zelf wel een sterk stuk. Het publiek was bij de vorige voorstelling 'serieus aangedaan'. Ook mijn moeder zat in de zaal, en was erg ontroerd.
Wim kijkt uit naar de voorstelling van morgenavond. Hij is er klaar voor. Hij ziet er ontspannen uit. Ik merk dat hij zich optrekt aan het feit dit alles te kunnen vertellen. Dit is duidelijk 'herstellen door te vertellen'. Toch schuilt achter zijn glimlach een verhaal van vallen en opstaan.
Het is allemaal begonnen met meningitis - hersenvliesontsteking. Ik had ook al langer rugklachten, spierpijnen... Maar het was allemaal zo ondefinieerbaar. Talloze onderzoeken. Niet minder dan dertig weken lag ik de laatste jaren in het ziekenhuis. Toch kunnen de dokters er geen etiket op plakken. Ik ben een zeldzaam geval zegt men. Spierpijn heb ik haast altijd. Je ziet dit niet aan mij, maar ik voel het wel. En telkens heb ik het gevoel dat ik me moet verantwoorden. Zoals laatst op de tram, toen een oudere dame me vroeg om op te staan voor haar. Toen ik als antwoord gaf dat ik dat moeilijk kon, begon ze me uit te schelden... Tja, wie verwacht natuurlijk dat een uiterlijk gezonde 'jonge' man met zulke pijn te kampen heeft...
Zovele vragen heeft Wim. Hoe en wanneer zou hij terug aan het werk kunnen? Welke medicatie biedt nog soelaas? Hoe zal de ziekte evolueren?
Toch blijft hij niet bij de pakken zitten. Hij blijft buitenkomen, bezoekt musea, werkt mee aan Mechelenbinnenstebuiten, schrijft voor Mechelenblogt...
'En een goei gezondheid!' zeggen we binnenkort weer. Laat ons er toch maar eens even langer bij stilstaan als gewoonlijk. Want het is allemaal niet zo evident.
Morgen en op vrijdag 13 december staan Wim en zijn vrienden, Véronique, Joke, Miranda, Martine, Eveline en Gert op de planken. En dit in het auditorium Kinsbergen in het UZA in de Wilrijkstraat in Edegem. Ik wens hen alvast veel succes en speelplezier!
kaarten kan je bestellen via:
https://www.oudijzer.be/de-groene-muur/
En daarna stopt het. Maar dat is ook goed. Later zullen er nog voorstellingen komen met weer andere patiënten. Hopelijk is dit voor hen even therapeutisch als dit voor mij was... We hopen dat iets negatiefs tot iets positiefs kunnen ombuigen op een hoopvolle manier.
(foto: Jan Smets)