(foto's: boven: Willy Verworst - rechts en onder takes uit de documentaire)

Bij vele Mechelaars, maar zéker bij de bewoners van de Zennedorpen - staat de laatste grote dijkbreuk van 1979 nog diep in het geheugen gegrift.  Regelmatig werden Leest en Heffen geteisterd door breuken in de dijk van de Zenne.  Zo maakte de in Heffen geboren en getogen 73-jarige Willy Verworst niet minder dan acht van deze overstromingen mee.  De man, die een meer dan begenadigd amateur-cineast is die al tal van films produceerde die veelvuldig in de prijzen vielen, maakte over deze laatste dijkbreuk zo'n veertig jaar geleden een documentaire.  Over de overstroming als gevolg van de immense bres  van 30 meter die toen geslagen werd én over de grootscheepse maatregelen die nadien werden getroffen in het kader van het Sigmaplan, maakte hij indertijd een uniek document.  Toen heel onlangs een aantal leden van het Heffense buurtcomité 'Over de Baan' aan zijn mouw trokken om deze nog eens te projecteren, zag Willy dit aanvankelijk niet zitten.  Hiervoor vond de steeds de lat hoog leggende filmmaker de oude beelden op pellicule niet kwalitatief genoeg meer.  De tand des tijds had de documentaire niet weten te doorstaan.  Na lang wikken en wegen besloot Willy dan toch overstag te gaan en een remake te maken.  Hiervoor kwam hij bij mij aankloppen.  In de veertig jaar oude film was de toen nog jonge Mechelse journalist Yves Desmet commentator van dienst.  Nu vroeg hij of ik deze taak op mij wou nemen.  Zo gezegd, zo gedaan.  Verschillende draaidagen later en na een zorgvuldige mix van oude en nieuwe beelden, mag Willy Verworst nu trots zijn op een prachtige reportage van 23 minuten in een nieuw kleedje. 

(in de documentaire neem ik rol en tekst over van Yves Desmet 40 jaar geleden)

De beelden van toen ogen heel donker.  Je moet weten dat zo'n dijkbreuk natuurlijk niet gebeurt bij mooi weer, maar bij nacht en ontij. Hier zie je het gat dat toen geslagen werd in de dijk van de Zenne.  Het was niet te verwonderen dat er regelmatig dijkbreuken voorkwamen.  De dijken werden immers lang verwaarloosd en niemand trok zich veel aan van de mogelijke gevolgen die konden optreden.  In het gebied achter de Zenneboorden woonden toch alleen maar wat boeren. Ook de dijkverhogingen in Antwerpen en Brussel droegen bij aan het risico.   Bij elke noordwesterstorm, en zeker als het dan nog springtij was, hield iedereen in de dorpen het hart vast en overal werden zandzakjes voor de deuren gelegd. De dijken waren door en door rot.  Elk moment konden ze breken.  En dat gebeurde dus ook in 1979.  De dijk brak op zo'n 200 meter van de Leestbrug aan de kant van Battel.  Het omringende land met weiden, akkers en huizen liep helemaal onder water.

Willy kon er toen al plaatjes van schieten.

De bres was erg groot: zo'n 30 meter breed en 5 meter diep.  Toen was het alle hens aan dek geblazen.  Met man en macht probeerde men het gat te dichten, en daarin slaagde de Genie en de Civiele Bescherming pas na een drietal dagen.  Telkens opnieuw - zo een 7 keer zorgde het tij voor nieuwe overstromingen.

Er werd een mini-spoorweg aangelegd en ook 6 aaneengeknoopte boten werden in de Zenne gelegd om de bres te kunnen dichten.  Ik kreeg de toelating van de toenmalige minister Guy Mathot om de werken nadien met het Sigmaplan filmisch te volgen.  Die schriftelijke toestemming heb in nog altijd in mijn bezit. 

Met het Sigmaplan werd dan eindelijk besloten om 'deftig' werk te maken van de versteviging van de dijken.  Toen werden er kredieten vrijgemaakt om de grote werken aan te vatten.  De dijken werden verzwaard en verhoogd.  En dit gebeurde door een stenen bekisting en een netwerk van aan mekaar gevlochten wilgentakken.  Het waren Nederlandse firma's ie hiervoor instonden.

Dit netwerk van wiepenroosters kunnen zowat 50 jaar meegaan zonder te rotten.  Maar...we zijn nu een kleine 40 jaar verder.  De zaak zal dus in het oog moeten worden gehouden!

De documentaire is nu af.  Willy legde er zopas de laatste hand aan.  Een aantal reserveringen om de film te vertonen zijn ondertussen geboekt.  Graag zou Willy dit nog doen voor al wie er belangstelling voor heeft.  Maar hij is er vrijwel zeker van dat deze reportage best heel wat Mechelaars zal weten te boeien, en dan vooral de bewoners van Heffen, Leest, Battel...

Je kan Willy contacteren via:

willy.verworst@telenet.be

of:

0498/64 67 37