(foto's: Jan Smets)

Het Bourgondische tijdperk staat volop in het brandpunt, en hoewel onze stad pas in de 'laatste episode' hiervan een belangrijke rol begon te spelen, focust Mechelen er sterk op.  Ons Hof van Busleyden als Bourgondisch stadspaleis  is hiervan wellicht de meest in het oog springende verwezenlijking.  Maar er is uiteraard méér!  Het monumentale Schepenhuis  - scharnier tussen Grote Markt en IJzerenleen - moet qua historisch belang hiervoor zeker niet de duimen leggen.  Integendeel!    De ontsluiting van dit gebouw, dat één van de oudste stadhuizen van Vlaanderen (13de eeuw!) is een gelukkige beslissing te noemen.  Nu Toerisme en UIT hier huizen, is het Schepenhuis laagdrempeliger geworden voor toerist én Maneblusser.  Je kan er vrij binnenlopen.  Natuurlijk kan je hierbij niet het héle gebouw bezichtigen.  De bovenste verdieping waar ooit de pleidooienzaal van de Grote Raad was gevestigd en waar recht gesproken werd, is niet toegankelijk voor individuelen.  Maar geen nood: de nieuwe Bourgondische wandeling neemt deze unieke plek op in haar gidstocht.  Uitzonderlijk konden vandaag - gratis - de twee verbazingwekkende wandschilderingen bewonderd worden.  Netjes gerestaureerd (een laatste hand werd nog gelegd aan één van de twee...) toonden ze zich in hun volle schoonheid.  En het moet gezegd: ze kwamen goed tot...hun recht!

De ene schildering (boven) toont Het Laatste Oordeel.  De wandschildering hiertegenover (onder) verbeeld De Calvarie.  De thematiek past naadloos bij de functie van het gebouw.

Het was architecte Sofie Stevens van Monumentenzorg die het publiek in groepjes tekst en uitleg verschafte.  Vooraf diende je voor deze uitzonderlijke kans tot bezichting in te schrijven.  En zoals verwacht werd het een succes.  Je merkt steeds meer dat de belangstelling voor het cultuur-historische patrimonium van de eigen stad stijgende is.

Schepen van Monumentenzorg Koen Anciaux:

(Koen Anciaux en Sofie Stevens)

De muurschildering Het Laatste Oordeel werd vorig jaar reeds gerestaureerd  en nu is ook de tweede wandschildering bijna helemaal opgeknapt.  Om dit feit te vieren kan je ze vandaag éénmalig bezoeken.  Zo geven we de Mechelaars de kans om deze unieke werken van dichtbij te bewonderen.  We vinden zo'n publieksmomenten belangrijk...

Effe terug in de tijd: het is de laatst Bourgondische hertog, Karel de Stoute, die Mechelen op de internationale kaart plaatste.  In 1473 stichtte de vermetele hertog tussen het slalommen van slagveld tot slagveld, hier het Parlement van Mechelen (1473-1477) op.  Een belangrijke datum voor Mechelen.  In Mechelen werd sindsdien recht gesproken.  Mechelen werd de stad van het Hoogste Gerechtshof van de 'landen van herwaarts boven' en hiermee katapulteerde onze stad zich als feitelijke hoofdstad van de Bourgondische Nederlanden.  Het is een bekend feit.

Het als stadhuis bedoelde schepenhuis werd maar al te graag afgestaan om deze eerbiedwaardige instelling hier onderdak te geven.  Later zou dit Parlement van Mechelen omgevormd worden tot Grote Raad.  Deze zetelde hier tussen 1504 en 1606.  (later verhuisde het naar het vroegere Hof van Margareta van Oostenrijk in de Keizerstraat en nam ondermeer de Kolveniersgilde er haar intrek).

Het Schepenhuis werd ingericht voor deze nieuwe functie.  De bovenzaal zoals we die nu nog kennen werd hiervoor omgeturnd en een gepaste decoratie werd aangebracht.  Een nieuwe schouw werd gebouwd en ook kwam er een ander plafond waarbij de door Jan Keldermans vervaardigde kraagstenen die dateerden uit het laatste deel van de 14de eeuw, verdwenen.

De Grote Raad gaf aan de Mechelse schilder Frans Sanders de opdracht om een Laatste Oordeel op de muren te borstelen.  We schrijven dan 15 december 1526.  Dit Oordeel symboliseert de terugkeer van Christus, wanneer volgens de christelijke leer de wederopstanding van de doden zal plaatsvinden.  De doden warden samen met de levenden onderworpen aan een laatste oordeel en vervolgens naar de hemel of hel verwezen.  Boven dit alles troont de Christus-rechter.  Op een regenboog.  Een regenboog had God ooit in de wolken geplaatst als teken van zijn verbond met de mens.  Christus steunt met zijn voeten op de wereldsfeer.  Hij wordt omringd door engelen die zijn mantel openhouden en met bazuingeschal het oordeel aankondigen.  Onderaan links staat Lucifer die zijn duivels toezicht houdt op de hel.  Rechts is het aartsengel Michaël die zich bekommert over de uitverkorenen.  Michaël draagt een bordje met het opschrift 'Ludiciu(m) time' of 'vrees het oordeel'.   Om deze niet mis te verstane moraliserende boodschap kracht bij de zetten dreigt de Dood met een lans...

Onderaan de schouw is een blauwgrijze decoratieve boord aangebracht.  Je herkent er kanonnen en andere voorwerpen in.  Deze versiering dateert van later.  In 1617 werd ze toegevoegd en ze heeft waarschijnlijk verband met de Mechelse Kolveniersgilde.

Aan de overzijde van de zaal staat nog een stelling waarop een restauratrice nog wat finale afwerkingen uitvoert.

De schildering van de Calvarie moet je situeren in de 16de eeuw.  Vermoedelijk alhans.  Onder de huidige wandschildering werd hij het vooronderzoek door Linda Van Dijck en Marie-Hélène Ghisdag een oudere schildering aangetroffen.  Nu kijken we op een wel erg fraai vormgegeven Maria en Johannes de Dopers die zitten rond de gekruisigde Christus.  Op de achtergrond zien we een stad in een open landschap met aan beide zijden een bosrand.

De restauratie van het Laatste Oordeel liep van mei 2018 tot januari van dit jaar.  De Calvarie werd onder handen genomen in januari 2019 en zal spoedig afgerond worden.  De werken werden uitgevoerd voor een bedrag van 63 659 Euro waarvan de Vlaamse Overheid een premie toekende van 40 000 Euro.  Aannemer: Ornament cvba

Het Schepenhuis is een pareltje waarop onze stad trots mag zijn!

Het 13de eeuwse gotische gebouw werd in 1375 uitgebreid met een grotere vleugel in Brabantse gotiek voordat het in 1473 de functie kreeg die Karel de Stoute er voor bedacht.  Een fraai onderkomen!  In de 15de eeuw wanneer het dus hét juridische centrum van zijn rijk werd, was het gebruikelijk om rechtszalen als deze te verfraaien met schilderijen en sculpturen die de schepenen-rechters zouden aansporen om hun gewichtige taak gewetensvol en naar behoren uit te voeren.  Dat is hier dus degelijk gelukt.   Trouwens: eerder al had het schepenhuis een functie als gerecht.  In het laatste kwart van de 14de eeuw was hier reeds de Vierschaar actief.  (onder de consoles in de benedenzaal zie je houten balksleutels die deugden en ondeugden weergeven)

Als je de kans krijgt om deze ruimte te bewonderen met een gegidste wandeling: zéker doen!  Oprechte aanrader.  Meer info bij Uit in Mechelen!