(foto's: Jan Smets)
'Het zaadje is geplant' : met die woorden signeerde Charles Leclef... Gisterenavond stelde hij zijn boek 'Fairisme' voor in het Hof van Busleyden. Het was al langer bekend dat de bekende Mechelse zaakvoerder hierop aan het broeden was. Maar gisterenavond was het dan eindelijk zover. Niet alleen dit verrassende manifest werd aan 'de wereld' voorgesteld, maar eveneens de vzw Fairisme dat als overkoepelend platform het draagvlak wil creëren om een onderbouwde concrete invulling te geven aan dit idee. Dat Charles is niet alleen de succesvolle grote man van Brouwerij Het Anker: hij is eveneens iemand die sociaal bewogen in het leven staat. Nadenkend over een betere en eerlijkere samenleving begon hij verder te borduren op een idee dat bij hem rijpte. Charles Leclef merkte op dat het huidige politieke model niet langer meer de juiste oplossingen kan aanbieden. Wat ze vooral mist is lange-termijn-denken. Groeiende polarisatie en het verkrampt vastklampen aan een systeem dat vooral zichzelf in stand probeert te houden bieden weinig soelaas.
Het huidige maatschappelijke neo-liberaal model bereikt zijn limieten. Het is tijd voor een nieuw verhaal; een fair verhaal! We moeten naar een eerlijke vorm van samenleving voor de toekomst.
Het klinkt zowel ambitieus en...utopisch. Maar dat is het niet volgens hem. Hij vergelijkt het met de beweging die ooit geleid heeft tot de afschaffing van de slavernij. Groeiend inzicht, en het breed verspreiden van dit idee bij mensen en bewegingen die het genegen zijn en hierover verder willen denken en aan meewerken, moeten deze hervorming ooit mogelijk kunnen maken.
Daar gaat het dan ook over. In oktober reeds werd een eerste aanzet gegeven op via een aantal info-avonden dit nieuwe samenlevingsmodel voor te stellen. Ze vormden trouwens de basis van het boek dat gisteren werd voorgesteld. Dat deed hij samen met Kim Bertoe - zijn evenknie, of 'parner in crime' zoals hij haar lachend noemt, die ook haar schouders zet onder de vzw. Toevallig kwamen ze mekaar tegen. Kim wist en weet Charles sterk uit te dagen, zegt hij.
(Kim Bertoe wordt door Charles in de bloemetjes gezet...)
Charles praat rustig maar enthousiast over het 'Fairisme'.
We moeten terug de ambitie hebben om een visie te formuleren op lange termijn. We hopen dat velen willen meeschrijven aan dit verhaal, en hopen dat dit traject mag groeien en mooier worden. Het nadenken over een samenlevingsmodel voor de toekomst ontstond in feit uit frustratie. Er is té veel polarisatie in samenleving en politiek. Veel goeie bedoelingen zijn er. Maar weinig wordt soms gerealiseerd. Al honderdduizenden jaren zoekt onze samenleving naar nieuwe vormen. Laat ons bekijken wat de hoofdproblemen zijn. Laat ons vertrekken van een wit blad; starten vanuit een nieuw vertrekpunt. Ik stel vast dat er geen algemene norm meer is. Vandaag kleeft iedereen zijn eigen waarheden en grote gelijk aan. Vroeger had je nog de stam, de koningen of keizers, of het Goddelijke... Die algemene norm is weg. Deze tijd moet op zoek naar een nieuwe norm, een faire norm - een algemeen gedragen standpunt. Dat kan het basis-vertrekpunt worden. Fairisme wil een antwoord geven op het falen van verschillende -ismes van de afgelopen decennia. Zowel de val van het communisme als het huidige verval van het kapitalimse als economisch en maatschappelijk systeem vragen immers om bijsturing. Het fairimse kijkt naar die verhalen en wil hun sterktes combineren en hun valkuilen vermijden.
De mens heeft een bepaalde regel nodig. Zo zegt Charles Leclef. Hebzucht is volgdens hem de kern van de grootste problemen en of miserie van de mensheid. Als voorbeeld haalt hij het klimaat aan. Als men een faire samenleving wil, moet men hier een oplossing voor vinden. Er is een regulerende factor nodig. Volgens Leclef mag het eigen persoonlijk vermogen niet onbegrensd groeien. Er is niks mis mee met ondernemen en een vermogen verwerven, maar ergens is er een grens. Dit heeft hoegenaamd niks met communisme te maken. Succesvol zaken doen en hard werken mogen beloond worden, maar er zijn grenzen. Er moet een faire verhouding komen tussen hoogste en laagste inkomens. Dit ethisch bijstellen zou een gigantisch grote stap in ethiek kunnen betekenen.
Met het fairisme willen we zoeken naar een algemene norm. Dat onbegrensde kapitaal verwerven mag niet meer aanvaard worden. Aanpassingen zijn nodig. We moeten komen tot een faire democratie, die eerlijk en open is en bereid is tot dialogeren. Elke burger moet een stem hebben. Partijpolitiek zet deur open voor onwrikbare standpunten, achterkamerbeslissingen en lobbywerk. We moeten streven naar transparantie. Dit is een eerste pijler van ons idee.
Zo berust het basisbeginsel van het fairisme op 5 pijlers. Transparantie is de eerste. Betrokkenheid van de burger het tweede. Belangrijk zijn ook de basisrechten die vastgelegd werden op de Universele Rechten van de Mens. Ieder mens heeft recht op een groot aantal basisvoorzieningen. Naast kleding, huisvesting en voedsel horen hier ook privacy en vrije meningsuiting bij. Vrijheid en gelijkheid voor alle mensen! Een vierde peiler is het idee dat arbeid en grondstoffen een eerlijke prijs naar waarde moeten krijgen. Maar ook de waarde van tijd zal hierdoor veranderen. De druk om alsmaar meer en meer te bekomen valt weg. Time is no longer money maar krijgt weer een sociale dimensie. En als laatste moet elke mens ook kansen en mogelijkheden krijgen om zijn leven in te richten volgens eigen keuzes. Noem het een eigen identiteit opbouwen.
Iedereen is gelijk geboren. Als broeders moeten we kunnen samenleven. Een bovengrens is nodig, maar ook een ondergrens. We moeten het oude verhaal niet herschrijven, maar vertrekken van een nieuw gegeven. Dat was mijn idee, en dat is nu neergeschreven in dit boekje. We hebben ook een vzw opgericht dat nu een actief netwerk wil uitbouwen. We zoeken mensen, verenigingen,...die mee willen werken rond thema's als milieu, armoede, wetenschap, enz... We willen onderzoekvoorstellen uitschrijven en politici, academici, ... aanspreken. Ons manifest zou voor hen een inspiratiebron moeten worden. Fairisme moet een alternatief zijn dat het waard is om verder te onderzoeken. Onze vzw wil hen de inhoudelijke ondersteuning geven bij het uitwerken van faire voorstellen. We willen een burgerbeweging opzetten met een politiek en maatschappelijk draagvlak.
Het boekje 'Fairisme. Een eerlijke vorm van samenleven' is bestelbaar via de website:
Ook is het verkrijgbaar bij de Mechelse boekhandels De Zondvloed en Salvator. Bij Standaard Boekhandel is het bestelbaar.
Het kost 12,50 Euro
In april verschijnen een engelstalige en franstalige uitgave. De opbrengst van de verkoop gaat rechtstreeks naar de vzw die hiermee de middelen versterkt om het idee 'fairisme' te verspreiden.
Op de boekvoorstelling lazen twee bekende Mechelse vrouwen een stukje voor dat henzelf het meest frappeerde.
Moraalfilosofe, schrijfster en mede-oprichter van boekhandel De Zondvloed, Ann Meskens, had het boekje al flink gebruikt als werkinstrument en ijverig had ze in de kantlijn al aanmerkingen genoteerd.
(Ann Meskens)
Het was een fantastische leeservaring. Ik werd meegesleept in het verhaal dat helder en toegankelijk is. Ik heb een fragment gekozen dat een stevige filosofische onderbouw heeft. We zoeken al sinds de oudheid naar manieren van samenleven. Met het fairisme wil men nieuwe en concrete invullingen geven aan onze samenleving, voor jou, voor mij, voor het milieu...
Ook de jonge Mechelse studente en actrice Elise Roels, die eveneens actief is in de buurtwerking van het Groot-Begijnhof, is wildenthousiast. Ze noemt zich geen experte...
(Elise Roels)
...maar ik heb het boek emotioneel gelezen... Ook uit sympathie voor Charles. Die financiële ondergrensvergoeding is erg belangrijk. En ook het idee om kansen te krijgen je leven zélf in te richten naar eigen keuzes en mogelijkheden... Zo studeer ik nu voor leerkracht, maar kan ik het later financieel aan om voltijds actrice te worden? Ik zie dat velen moeten omgaan met die stress en de angst om rond te komen als ze deze droom willen waarmaken...
De morele betekenis van fail duidt op het fundament waar onze samenleving op gebouwd moet zijn. Doorhee alles wat we ondernemen loopt 'fair' als een rode draad. Altijd opnieuw stellen we ons de vraag: 'Is dit fair?'.
Een eenvoudige vraag is het niet. Filosofen breken er al 2500 jaar hun hoofd over. Maar dit mag ons niet beletten om er een praktische invulling aan te geven. De hele samenleving zou fair georganiseerd moeten worden. Door in dialoog te gaan met mekaar kunnen we tot overeenstemming en consensus komen. Dit vraagt tijd. Maar fairisme wil het mogelijk maken om deze doelstellingen op lange termijn te kunnen uitzetten.
(Charles, met naast hem echtgenote Claire, die hij, net als zijn kinderen, bedankt voor het meepraten en geduldig luisteren aan de huiskamertafel...)
Geen klein bier...
Maar hier wordt gebrouwen aan een door iedereen te smaken product.
Charles Leclef en de vzw fairisme dagen de samenleving uit om te tappen uit nieuwe vaten.
Het zaadje is geplant. Het mag groeien...
