(foto's: Jan Smets)
Nog wel die beelden in je hoofd hebben... Nog wel die scheppingsdrang bezitten..., maar het niet meer kunnen omzetten in tekeningen of sculpturen... Het potlood dat de lijn niet meer trekt zoals je het zou willen... De beitel die niet meer te hanteren is... Ik voelde de pijn van de ouder wordende kunstenaar bij Jan De Winter, bij Frans Van den Brande... grote Mechelse artiesten. Maar misschien voelde ik nergens zo de frustratie en het stille verdriet zo scherp hierom als bij Frans Walravens en zijn echtgenote Angela Steylaerts.
In zijn 90ste levensjaar overleed in Zonneweelde in Rijmenam, beeldhouwer Frans Walravens. Nog niet zo lang geleden was hij hier naartoe verhuisd omdat het zelfstandig wonen te moeilijk geworden was. Angela en Frans verlieten hun prachtige, inspirerende woning en beeldentuin in de Jodenstraat... Nu vertrekt deze begaafde en minzame man ons en Mechelen voorgoed. Maar zijn beelden in onze straten en op onze pleinen zullen blijven spreken tot ons. Zoals op de Haverwerf: 'Kijken naar de maan' . Angela, zijn steeds zo nabije vrouw, schreef er het volgende gedicht bij. En vandaag ontroeren ze me meer dan ooit...
De maan staat laag vandaag... Mijn ogen drinken het licht terwijl mijn ziel in eindloosheid vergaat. De maan staat laag vandaag... Mijn handen voelen de kille aarde die morgen weerom heerlijk warm zal zijn
Twee jaar geleden vroeg ik hem hoe hij ooit wilde herinnerd worden? Hij bleef het antwoord schuldig. Hij wist het niet. Het afscheid mocht in alle stilte verlopen. Zo zei hij het mij. Toch zullen zijn beelden ons altijd aan hem herinneren. Schoonheid is immers eeuwig.
Frans Walravens werd in 1928 in Mechelen geboren als de oudste van vier kinderen. Het gezin woonde in de Stassartstraat. Drie generaties lang waren de Walravens kopergieters die werkten in de meubelindustrie.
Als het jongste kind geboren werd in het gezin Walravens, overleed vader plots moeder diende met haar kinderen bij haar ouders te gaan inwonen op de Tichelrij. Maar moedig sloeg ze zich er door. Frans stond haar als oudste bij.
Ondanks dit drama noemde Frans zijn jeugdjaren toch gelukkig.
Van 1951 tot 1955 studeerde Frans aan de academie. Ook grootvader en vader hadden beslist artistiek talent, maar Frans zou hen overtreffen. Hij kreeg les beeldhouwen van Lode Eyckermans voor wie hij veel later nog met veel respect sprak.
Vele onderscheidingen won hij. In zijn beelden zie je dat hij geïnspireerd was door de antieke Egyptische en Etruskische kunst. Studiereizen naar Italië maakten dat ook eigentijdse Italiaanse beeldhouwkunst zijn werk hebben beïnvloed. Vanaf 1960 ontwikkelde Frans steeds meer een eigen specifieke vormtaal. Men betitelde het wel eens als gestileerd realisme of gematigd expressionisme.
In Mechelen zie je beelden van hem op de Haverwerf ('Kijken naar de maan'), op het Stedelijk Kerkhof ('Icarus'), in het Klein Begijnhof ('Brede heupen'), in de Lindenpoort ('Mijmering')...
Frans gaf op verschillende plaatsen les: aan het Hoger Instituut Ter Kameren, in onze Mechelse academie en aan de academie van Gent. Van 1984 tot 1988 was hij directeur van de Mechelse academie voor Beeldende kunsten. Daarna ging hij op pensioen.
Frans was een bescheiden man ("maar niet'braaf' - dat klinkt zo denigrerend", vertelde me zijn echtgenote Angela. "Wel beginselvast!")
De vroegere burgemeester Jef Ramaekers formuleerde het ooit zo: "Frans spreekt dan wel stil, maar je moet er goed naar luisteren!"
Geen veelprater. Maar wél consequent. Geen barricademan tegen het toenmaals als conservatief aangevoelde cultuurbeleid van de stad, zoals sommige van zijn tijdsgenoten-kunstenaars - maar stil zijn eigen richting volgend.
In 2011 kreeg Frans de geuzenpenning voor zijn vrijzinnig, gedreven, tolerant en strijdvaardig humanisme - als vechter tegen onrechtvaardigheden. Zelf gelovig opgevoed koos hij een ander pad - maar steeds in grote verdraagzaamheid voor afwijkende levensvisies.
Toen ik hem een paar jaar geleden bezocht zag ik in zijn atelier nog een aantal onafgewerkte houten beelden... Zijn laatste... Ik zag hoe Frans er zonder woorden mijmerend naar keek.
Zijn vrouw Angela vulde met woorden aan wat hij in beelden probeerde te vatten... Ik zag de mooie symbiose tussen deze twee gelijkgestemde zielen... Eeuwige samenspraak en dialoog. Die schoonheid heb ik ervaren toen. Maar ik voelde ook de pijn van het ouder worden..., het verdriet om het loslaten en niet meer kunnen scheppen..
Twee mooie mensen - verknocht aan mekaar.
Ik wist dat het sindsdien steeds moeilijker werd voor hen beiden... Ze voelden dit zélf ook...
Vandaag staat de maan nog lager...
de ziel van Frans gaat in eindeloosheid over...
laat de morgen weerom heerlijk warm zijn...
Het ga je goed Frans.
Bedankt voor de schoonheid die je ons schonk.
Mijn medeleven lieve Angela...