(foto: Jan Smets)

Twintig jaar geleden werden 13 Vlaamse begijnhoven erkent als UNESCO-Werelderfgoed.  En dat feit wil men maar wat graag op een feestelijke manier in de kijker zetten.  Ook in Mechelen gaan we dit geweten hebben!  We hebben dan ook maar liefst twee begijnhoven binnen onze stadsmuren: een Groot en een Klein...  Wat er allemaal op het programma staat vertelt me Guido Vandeneede in de pastorie van de Kanunnik De Deckerstraat, van waaruit we een mooi uitzicht hebben op de pas gerestaureerde Katelijnekerk.  In dit pareltje van een kerkgebouw zullen we gedurende de maand januari een boeiende expo kunnen bezoeken.  Deze tentoonstelling reist van stad tot stad.  Maar in Mechelen worden er nog een aantal lokale extraatjes voorzien. 

Deze tentoonstelling zou misschien nog beter passen in de Begijnhofkerk, maar aangezien men daar nog druk aan de slag is met de interieurrestauratie is de Katelijnekerk een méér dan waardig alternatief, daar deze gelegen is midden de wijk Klein-Begijnhof...

Natuurlijk wordt met deze tentoonstelling teruggeblikt op de vaak bewogen geschiedenis van onze begijnhoven.  Maar...: ze wil 'het begijnhof' in een breder én hedendaags perspectief plaatsen.  Het is immers zo dat een begijnhof ook heden ten dage 'verbindend' kan zijn...

De eerste sporen van begijnhoven kunnen we terugvinden in de 12de eeuw.  Dan ontstond er een indrukwekkende beweging van, met en door vrome vrouwen.  De begijnen waren géén kloosterzusters, maar burgers waren ze ook niet... Deze vrouwen gingen op zoek naar een eigen plek in de toenmalige samenleving.  Ze vestigden zich in een 'stadje' binnen of aan de rand van de stad.

De onduidelijke status van de begijn zal hen gedurende 7 eeuwen  geschiedenis soms flink parten spelen.

Nu vertellen de begijnhoven ook een eigentijds maatschappelijk interessant verhaal.  Zowel sociaal-maatschappelijke organisaties, culturele instellingen, ambachtslieden, en tal van andere initiatieven vinden er hun plaats.  Nieuwe bewoners huizen nu in de vroegere begijnhofpandjes.  In een tijd waar er hoge nood is aan sociale voorzieningen en soms druk gezocht wordt naar zingeving en rust - zijn deze plekken ook nu nog krachtige en inspirerende plaatsen.

Voor deze expo werden niet minder dan 40 begijnhoven bezocht in ons land.  Maar ook begijnhoven uit buurlanden of regio's (Wallonië,Nederland, Noord-Frankrijk...) werden aangedaan.  De begijnenbeweging was een breed Europees verschijnsel, maar de overgebleven begijnhoven situeren zich toch vooral in de Lage Landen.

En het is tekenaar Stefaan Kerkhof, vertelt me Guido, die ter plaatse detailtekeningen maakte.  Zijn zoon Alexander onderzocht dan weer de maatschappelijke tendensen.

Het resultaat is een tentoonstelling over uniek erfgoed van onze Lage Landen.  We gaan tekeningen te zien krijgen, en de focus wordt gelegd op historische thema's en bijzondere verhalen.  Ook is er 360° fotomateriaal te zien enzovoort...

De tentoonstelling was voor de eerste keer te bekijken in de Universiteitsbibliotheek van Leuven in de voorbije maand augustus, waarna ze doorreisde naar de Brusselse Begijnhofkerk in september.  In oktober werd het begijnhof van Turnhout aangedaan.

(foto: Jan Smets - Guido Vandeneede)

Eind december komt al het materiaal naar Mechelen, Dan gaan we hier in de Katelijnekerk de tentoonstelling opbouwen.  Vanaf 4 januari is hij te bezoeken.  Alle dagen! Van 13 uur tot 16 uur.  Ook op de normale sluitingsdag op woensdag.  Hiervoor mogen we rekenen op de medewerking van de vrijwilligers van Torens aan de Dijle!  Tot 31 januari loopt de expo.

Op 2 december 1998 schreef de UNESCO de begijnhoven van Brugge, Dendermonde, Diest, Gent (2), Hoogstraten, Kortrijk, Leuven, Lier, Mechelen (2), Sint-Truiden, Tongeren en Turnhout in op haar lijst van Werelderfgoed.

Een viertal grote zuilen vertellen het ontstaan en de geschiedenis van de begijnhoven.  En met een speciale app ga je nog meer info kunnen beluisteren.  Ook worden door middel van een video getuigenissen getoond van huidige bewoners van begijnhoven - voornamelijk uit Brugge en Brussel.  Want dat is iets wat me zeer frappeerde: hoe begijnhoven ook nu nog mensen weten te verbinden.  Dit eerste 'luik' van de expo is te zien in de Sint-Jozefkapel.  In de Sint-Antoniuskapel wordt een 'Mechels luik' opgesteld.  Hier kunnen de buren van onze twee begijnhoven zichzelf voorstellen.  Want we hebben hier wel wat verbindende organisaties of werkingen.  Denk maar aan De Rooster, de Buurtwerking van het Klein-én het Groot-Begijnhof, vzw Sjarabang, het Moreelshuis, het Koraalhuis, de scoutsgroep Katrom, het Sociaal Profijtje...  En misschien kunnen we Etterjefke wel vragen om Mechelse begijnhofkant te tonen...  Ook brouwerij het Anker kan een bijdrage leveren.

Op de expo zal een uniek boek ter inzage liggen over al deze begijnhoven.  Je zal hem daar kunnen bestellen.  De prijs van dit prachtige en lijvige werk is 29,50 Euro.  In het boek is ook een interview opgenomen met Charles Leclef van het Anker.

Dan heeft Guido nog een heel specifieke vraag...

(amateur)fotografen worden opgeroepen om foto's in te sturen van onze twee begijnhoven.  Graag wil men een dertigtal foto's selecteren die dan zullen worden afgedrukt op 13-formaat en ingelijst.  De kosten zijn voor rekening van de Kerkfabriek.  Deze foto's kunnen in voldoende hoge resolutie worden doorgestuurd naar mij:

janannemie@hotmail.com  

Let wel: doe dit zeker voor 20 december!