(foto's: Jan Smets)

De naam 'Schockaert' klinkt in Mechelen als een klok.  De overbekende kaashandel aan de IJzerenleen is dan ook een soort van 'instituut' - een gevestigde waarde om 'U' tegen te zeggen.  In 1915 is alles begonnen met Louis Schockaert.  En nu is de vierde generatie aan de slag in deze bloeiende familiezaak.  Ann en Sophie hebben de fakkel van Harry Schockaert overgenomen.  En het doet deze laatste enorm deugd dat ze zijn passie voor dit heerlijke product hebben overgeërfd.  Men zegt al eens vaker dat een familiezaak niet weinig sneuvelt bij de derde generatie.  In dit geval zou het Harry geweest zijn die de boeken had moeten sluiten.  Het tegendeel is echter waar.  Harry die nu ook alweer een tijdje de kaap van de 70 levensjaren heeft overschreden, heeft de kaashandel nog méér succes dan ooit voorheen bezorgd.  Dit komt voornamelijk doordat hij de geest van de tijd begreep én doordat hij zich stevig wist te specialiseren.  Door liefde voor het vak en een enorme productkennis mag hij nu prat gaan op een unieke handelszaak waar kwalitatief hoogstaande artisanale kazen over de toonbank gaan.  Hier wordt de middelmaat méér dan overschreden.  Hier krijg je waar voor je geld.  Het pleziert Harry om te zien dat jongere generaties dit meer en meer beginnen te beseffen.  Men kiest terug voor eerlijke producten - met liefde vervaardigd - en niet voor industriël gefabriceerde voedingswaren.  Ik heb met Harry een boeiende babbel in Le Pain Quotidien...  Het is nog vrij vroeg en de IJzerenleen - die Harry ooit betitelde als de Mechelse Champs Elysées - komt langzaam terug tot leven...

Sinds enkele jaren wonen Harry en zijn echtgenote niet meer boven de kaashandel.  Nu huizen ze in de buurt van Montreal, en vanop zijn terras kijken ze op de mooie vijver en het groen.  En achter de bomen zien ze de torens van de stad opdoemen...  Mechelen: waar Harry zich zo thuisvoelt, en waar hij als rasechte Maneblusser zo van houdt.

Mijn familie is door en door Mechels, ook al zou de naam Schockaert wat anders laten vermoeden.  Je hoort hem niet zo vaak hier.  Mijn grootvader die ik amper heb gekend - ik was pas 6 jaar als hij overleed - heeft de zaak in het begin van de Katelijnestraat opgestart.  In 1915.  Je vraag je nu nog af hoe dat lukte in volle oorlogsperiode...  Verwonderlijk.  Er werd begonnen met een ronde met kar en paard.  En men bracht boter, kaas en eieren aan de man...

Onze koffie wordt ondertussen aangebracht.  "Met veel melk", vraagt Harry...  Hij blijft een man van 'de zuivel'...

In 1923 verhuist de winkel naar de Korte Bruul. En nog later - in 1932 - kocht men dit pand op de IJzerenleen aan.  Het dateert van na de Eerste Wereldoorlog.  Alles was hier aan deze kant platgegooid.  Je kan dat nog zien op oude foto's.  Hier verrezen nadien allemaal nieuwe façades.  In gouden letters kan je nog de datum aflezen: 1919.  Later heb ik ook nog de winkelpui in Franse stijl aangepast - een smaakvolle verbetering toch wel.  Ook al stribbelde men op Monumentenzorg eerst wat tegen toen ik deze 'verbouwing' had uitgevoerd.  Nu heb je hier een mooi uitzicht op de gevel.  In de jaren tachtig stonden er nog heel wat bomen op de IJzerenleen, en hierdoor had je niet zo'n goed zicht op al de prachtige huizen. 

Vader Paul Schockaert studeerde in het Waalse Malonne, in voorbereiding tot de militaire school.  Hij verbleef er als intern.

Hij was dus normaal militair geworden...  Maar de Tweede Wereldoorlog stak er een stokje voor.  In 1940 brak hij noodgedwongen zijn studies af en keerde weer naar zijn geboortestad.  En zo kwam hij ook in de zaak terecht.  Mijn vader was een heel streng man.  Ik kreeg er regelmatig 'motten' van.  We hebben vaak gebotst, en soms hadden we een andere mening over de zaak, maar achteraf was hij best trots op mij en begreep hij wel waarom ik een aantal veranderingen wou doordrijven.  Mijn vader heeft de winkel na de oorlogsjaren uitgebreid met algemene voeding.  Er was toen immers een tekort aan deze dingen zo kort na de oorlog.  Maar kass bleef wel het basisproduct.  De slogan in de jaren was: 'Schockaert: baas in kaas!"

De moeder van Harry - Josée - had Poolse roots.  Ze droeg de naam Cwalosinski. Haar vader was vanuit Polen hier neergestreken en hij bouwde een meubelzaak uit op Nekkerspoel.  "In den draai", verduidelijkt Harry.  Harry is na zijn zus de tweede in het rijtje.  Na hem volgt nog een broer.

Ons moeder was het best gekend als 'die fier madam achter de kas...".  Eigenlijk waren mijn ouders wel wat burgerlijk. (moeder die van 1921 was, overleed eerder dit jaar...).   Na eerst op de schoolbanken te hebben gezeten in het Sint-Romboutscollege, werd ik in navolging van mijn vader, op internaat gestuurd naar Malonne.  Om mijn Frans goed te leren.  7 jaar ben ik er intern geweest.  Ik was in de scouts van het college - 'Frasati', maar ik kon doordat ik zo lang op internaat zat niet altijd aanwezig zijn.  Zo heb ik ook nooit mijn totem gekregen.  Maar dat heeft men goedgemaakt.  Enkele jaren geleden heb ik hem eindelijk ontvangen: 'Zachte Beer'.  Na 50 jaar!   We komen nog vaak samen met deze oud-scouts.  Trouwens, seffens, heb ik met hen nog een vergadering...

Harry zou normaal gezien ook militair geworden zijn.  Vooral het sportieve aspect trok hem hierin aan.  Toch komt hij ook in de kaashandel terecht...

Aanvankelijk ws dit met weinig passie.  Voor mij was het in die beginperiode eerder een nine to five-job.  Maar plots beet de microbe mij en begon ik me meer en meer te interesseren in kaas.  In het begin van de jaren zeventig doken ook de eerste supermarkten op.  Als kleinhandel zou het steeds moeilijker worden om te blijven concurreren.  We zouden ons moeten specialiseren vond ik.  ik heb mijn vader hiervan wel stevig moeten overtuigen.  Toch zorgde deze verandering wel voor de enorme bloei van de zaak.  Het werd een waar kaasparadijs.  De kazen werden voortaan ook ter plaatse gerijpt. In onze kelders. Ik ben er zeker van dat als we deze wending niet genomen hadden, we nu niet meer zouden bestaan.  De algemene voeding hebben we afgestoten.  Met onze kazen leverden we een uniek product af, en dat werd en wordt nog steeds gewaardeerd.  Mijn passie werd hoe langer hoe fanatieker.  Nu verkopen we artisanale en ambachtelijke kazen waarop we trots zijn. 

Harry heeft de zaak nu doorgegeven aan zijn beide dochters.  Maar dagelijks komt hij nog naar de winkel.  Met de fiets...  Hij kan de zaak niet missen.  Maar blij is hij wel dat Ann en Sophie de winkel met dezelfde passie voortzetten.

Ons An is de jongste.  Het zag er eerst niet naar uit dat ze hier in de winkel zou terechtkomen.  5 jaar lang woonde ze in de Dominicaanse Republiek waar ze in het hotelwezen werkte.  Sophie, mijn oudste heeft lang gestudeerd - verscheidene richtingen.  Op een bepaald moment dacht ik er aan om de zaak te verkopen.  Ik twijfelde.  Maar mijn dochters kregen ook de 'push'.  Ook zij geraakten geboeid door kaas...

Paul, de vader van Harry, die in 1988 overleed, kwam tot zijn 75ste nog dikwijls naar de winkel om een handje toe te steken...

Wat botsten in het verleden onze visies dikwijls.  Ik herinner me nog dat ik op een bepaald moment vlagjes op de kazen zette, met hun naam er op.  Hij vroeg me toen af 'met wat ik nu feitelijk bezig was??' .  Mensen bestelden nog niet zo vaak een kaasschotel.  Achteraf moest hij toegeven dat ik goed bezig was.  Maar het was soms 'strijd voeren'.  Toen ik later de winkel helemaal wou verbouwen en alles van de oude zaak werd opgeladen, stond hij te wenen.  Hij zei dat hij zéker nog 20 jaar zo had kunnen voortdoen.  Ook achteraf zag hij in dat ik het bij het juiste eind had.  Ik veranderde ook het stijfdeftige karakter van de winkel.  Hier bediende men vroeger in witte kiel en plastron.  Maar ik vond dat winkelen een sociaal gebeuren moest zijn.  Praten en luisteren naar de klanten; een aangenaam klimaat scheppen... Goeie info geven...  Daar zijn we dan toch in gelukt.  De zaak heeft klasse maar is niet elitair.  De klanten zijn blij dat ze me nog regelmatig in de winkel zien.  We hebben een vast cliënteel, en ook toeristen vinden de weg naar de zaak.

(aan de slag in de tijdelijke mercado...)

De vrouw van Harry is afkomstig van Sint-Katelijne-Waver.  Haar ouders hadden er de indrustriële bakkerij De Strik.  Ze stond ook een 10-jaar in de winkel, maar ze was eerder een geboren verpleegster.  Nadien ging ze terug werken in het Duffelse Sint-Norbertusziekenhuis en bij het Wint-Geel Kruis.

Familiezaken...  De IJzerenleen heeft er nog wel enkele...

Inderdaad: denk maar aan bakkerij Vanderbeek, Gauthier...  Het Verguld Schaap (hoewel deze zaak volgend jaar de deuren zal sluiten...); Windels...  Ook die laatste heeft de tijdsgeest goed begrepen.  Met sigaren en sigaretten komt men er alleen niet meer.  Met zijn gamma aan sterke drank heeft hij de zaak weer ademruimte gegeven.  Je moet je kunnen aanpassen aan de tijd.  Stilstaan is achteruitgaan.  Ik hoop nu ook dat men qua mobiliteit geen fouten gaat maken.  Ik ben voor een autoluwe binnenstad (ik kom ook met de fiets naar het centrum), maar dat is nog wat anders dan autovrij.  Bereikbaarheid blijft belangrijk.   De stad moet leefbaar blijven.  Voor wie?  voor de weinige Mechelaars die in het centrum wonen of voor de passanten? Graag zou ik hier tegen volgend jaar een terrasje zetten voor de winkel, waar je iets kan drinken en kaas kan degusteren.  De IJzerenleen is een meer dan geschikte terrassenstraat.  Dit kan verder worden uitgebouwd.  Fijn zou ik het ook vinden om in de toekomst af en toe een mini-evenement in te richten, zoals ik al een paar keer deed...  Denk maar aan die Zwitserse kaasmarkt  die ik organiseerde.  En zelfs in de periode van burgemeester Bervoets zette ik al een tweetal keer zo'n kaasmarktje op.  Men lacht soms wel eens en vraagt me of ik de vlietenkelder niet zou kunnen aanwenden om mijn kazen in te rijpen...  Technisch gezien zou dat wel kunnen.  Maar het zou nogal stinken, en of het allemaal zo hygiënisch zou zijn?  Denk ook maar aan de regelneverij van Europa waar ik soms zo de kriebels van krijg.  Misschien is het wel beter om ooit die vliet terug open te leggen.  Dit moet haalbaar en betaalbaar zijn.  De vlietenkelder heeft al genoeg geld opgeslokt.  Zie je in jouw verbeelding al die gezellige terrassen aan die vliet?  Dat zou toch mooi zijn...

Harry is een gepassioneerd man.  Zijn dochter Sophie woont nu met haar gezinnetje boven de zaak.  En dat is goed, zegt Harry.  Dat vond hij vroeger ook het best.  Zo blijf je er mee verbonden.  Dag en nacht.

Toch heb ik nog een ruimte gekregen van zo'n 3 op 6 meter.  Het is er volgestouwd met boeken over kaas.  En nog altijd kan ik me er in verdiepen.  Nog altijd kan ik wat leren.  ik heb een mooie reputatie kunnen opbouwen in binnen-en buitenland.  In Frankrijk werd ik opgenomen in de 'Cercle des Fromagers Affineurs'.  En dit als enige Belg - trouwens ook als enige buitenlander.  Dochter Sophie is nu ook opgenomen hierin.  En dat is een hele eer.  Om de 3 weken kan je ons beiden nog terugvinden op de Parijse vroegmarkt.  Ook om de 3 weken doen we een tour door Vlaanderen en door Wallonië om bij de plaatselijke boeren kazen op te halen. 

(dochter Sophie...)

En steeds is er wat nieuws...  Zo kwam er een aantal jaar geleden van de Mechelse brouwerij Het Anker de vraag om 'iets' te doen met kaas en hun bier.  We zijn beginnen experimenteren.  De Gouden Caroluskaas is een succes geworden.  Het bier gaat hierbij mee in de wrongel.  Het is een mooi en populair product.

Kaashandel blijft een unieke familiezaak.  Een begrip.  Echt Mechels...

Ik hou van deze stad en ben zo fier en blij dat ik hier op de IJzerenleen kan handel drijven.  Wat de toekomst zal brengen weet ik niet...  Ik heb 2 kleinkinderen van 8 en 2 jaar.   Nog erg jong dus.  Maar wie weet?  misschien...  ooit?

(enkele jaren geleden in het Bourgondische Beaune, waar we samen op een 'Mechelse groepsreis' waren...)