(foto's: Mechelen)
Op de Vismarkt spreken we af: Frans De Wachter en ik. Frans is lang geen onbekende in Mechelen. Tot voor kort was hij bestuurslid bij Speelpleinen Weyneshof. Jarenlang heeft hij zich hier met hart en ziel voor ingezet. Maar misschien ken je hem beter als stadsgids? In de gidsenbond is hij ondervoorziiter. Een bezige bij is hij zeker en vast. Vandaag praat ik met hem over weer wat anders. Want Frans is al bijna twaalf jaar de bezielende voorzitter van de Mechelse Cultuurraad. Deze adviesraad wordt bij elke legislatuur van de gemeenteraad herverkozen. In oktober zijn we weer aan gemeenteraadsverkiezingen toe. Dan worden de politieke kaarten herschud.
Na de zomer hernieuwen we de lidmaatschappen van de Cultuurraad en na de gemeenteraadsverkiezingen zullen we dan ook een nieuw bestuur kiezen. We zien wel wat het worden zal, en in welke vorm de cultuurraad verder zal werken. Ik heb er vertrouwen in. Zowel met de vorige cultuurschepen, Frank Nobels, als met de huidige, Björn Siffer, werkten en werken we goed samen. Soms zijn we lichtelijk gefrustreerd als de stad onze raad iets te weinig om advies vraagt. Het is vaak nog té veel eenrichtingsverkeer van ons naar hen toe. Maar wel moet gezegd dat we met alle partijen die opkomen op 4 oktober heel constructieve gesprekken hebben gevoerd wat betreft onze adviezen voor het cultuurbeleid in onze stad. Daar is véél tijd ingekropen, maar alles verliep erg goed. We hebben met allen open gepraat. Opvallend is dat een aantal thema's over de partijen heen gedragen worden, zoals bijvoorbeeld over de decentralisatie van het cultuurgebeuren, de toegankelijkheid van cultuur voor iedereen en het laagdrempelig cultuurloket. Hoe ze het na de verkiezingen politiek gaan vertalen, valt natuurlijk nog af te wachten...
De Cultuurraad mocht dus rekenen op flink wat aandacht voor hun bekommernissen, die ze vaak ook deelden...
Met de zeven partijen die opkomen hebben we elke een uur rond de tafel gezeten (cd&v, Groen, N-VA, Open VLD, pvda, Sp.a en Vlaams Belang - Niet met M+, want dat is in feite geen partij maar een beweging). We vertrokken van een blanco blad, al hadden we met ons bestuur vooraf wel een leidraad opgesteld. We deden het telkens op dezelfde manier - twee op één avond. Na die open gespreksronde hebben we hen allen uitgenodigd om op onze Algemene Vergadring hun partijstandpunten rond cultuur in onze stad in een kwartiertje voor te stellen, waarna een boeiende vraagstellingsronde volgde. Aan de hand van dit alles hebben we uit al die gesprekken acht thema's gedistilleerd...
Zo ging men van start. Twee denkavonden volgden voor zo'n dertigtal geïnteresseerde cultuurliefhebbers, al dan niet lid van de Cultuurraad. En op basis van de resultaten die op die avonden naar voor kwamen heeft de raad dan aanbevelingen op papier gezet.
Het moet gezegd: het is een lijvig en goed onderbouwd dossier geworden. Met Frans overloop ik het hele beleidsadvies 2019-2024: een stevige boterham.
De cirkel is nu rond. Na het open gesprek van het begin, zijn we naar hen teruggekeerd. Dat vonden de meeste partijen een leuk gegeven. Met twee van hen is er géén terugkoppeling gekomen. Sp.a en Vlaams Belang reageerden amper of niet. Maar alle partijen hebben onze tekst ontvangen.
Acht thema's werden weerhouden waarin een aantal adviezen voor de beleidsvoerders worden geformuleerd:
1. (de)centralisatie van het cultuurgebeuren
2. inclusief cultuurbeleid
3. infrastructuur versus inhoud
4. prioriteiten in de cultuurprogrammatie
5. samenwerking tussen culturele actoren
6. cultuurcommunicatie
7. ondersteuning van het culturele werkveld
8. interculturaliteit.
Over die interculturaliteit hebben we het vroeger al diepgaand gehad. Met onze werkgroep Cult-uren fomuleerden we reeds een aantal adviezen in oktober 2016. Weet je - effe tussendoor - welke uitspraak me sterk trof van een Marokaanse Mechelaar: "We moeten af van verantwoordingscultuur. Als we bijvoorbeeld niet naar Maanrock gaan, heeft dit misschien ook wat te maken met de programmatie. Het is niet nodig dat we telkens moeten uitleggen waarom we ergens zijn of niet zijn. We zijn allemaal Mechelaars.." Het heeft me doen nadenken hierover. Hoe zorgen we er voor dat ons cultuuraanbod iedereen aanspreekt? Hoe zorgen we er voor dat we mekaars programmatie kennen? Nemen we ook dingen die deze Mechelaars programmeren op in onze agenda? Waarom spreken we Mechelaars met een andere cultuurachtergrond niet meer aan om een programma op te stellen? Kijk maar naar Ottertrotter: daar zie je toch meer diversiteit in het publiek. Dat heeft ook te maken met het aanbod...
In de acht thema's staan prioritiarie bekommernissen en suggesties die door de Cultuurraad beschouwd worden als belangrijke speerpunten voor de verdere ontwikkeling van het Mechelse cultuurbeleid. Zij kunnen inspirerend werken bij de opmaak van het cultuurbeleid voor de komende bestuursperiode.
Bij de realisatie van deze adviezen is de Cultuurraad vanuit zijn opdracht uiteraard bereid om zijn rol te spelen als platform voor kennisdeling, overleg en informatiedoorstroming, benadrukt Frans.
Decentralisatie vinden we heel erg belangrijk. Alles hoeft niet in en rond het cultuurcentrum te draaien. Betrek ook de wijken en dorpen in de programmatie. Verspreiding van evenementen is belangrijk. Zo krijgen Mechelaars die niet in het centrum ook het gevoel dat ze er bij horen! Socio-culturele gebeurtenissen in de periferie moeten meer aangemoedigd en ondersteund worden. Maak zeker gebruik van de bestaande ontmoetingscentra. Zo draait het wijkhuis van Battel bijvoorbeeld erg goed. Maar elders is dat ook zo... Ik denk aan knappe initiatieven als Global Fïësta in Mechelen Zuid... Maar ook aan Circus Ronaldo dat deze zomer de Mechelse rand aandoet... De stad zou nog meer kunnen inzetten op de communicatie van dit alles, én op het faciliteren en ondersteunen van dit alles...
Inclusiviteit lijkt sowieso iets waar elke partij achterstaat. Toch is dit nog voor verbetering vatbaar. Dan gaat het niet alleen over de fysieke toegankelijkheid van openbare en private gebouwen maar ook om een vlotte bereikbaarheid van belangrijke cultuurinfrastructuur met openbaar vervoer én met de fiets of te voet. De stad zou een lijst met vlot toegankelijke locaties moeten opstellen en ter beschikking stellen van de organisatoren. Ook de UIT-pas zou actief gepromoot en uitgebreid moeten worden.
Er gebeurt erg veel de laatste jaren in ons Mechelen. Maar je kan niet alles weten. Soms weten we als organisatoren of verenigingen té weinig van mekaar en laten we hierdoor veel mogelijkheden liggen. Samenwerken is de boodschap. Denk maar aan de leuke samenwerking van Theater De Moedertaal met Sjarabang onlangs. Schitterende kruisbestuiving! Dit zou de stad meer moeten stimuleren. Voor subsidiëing is de vereiste tot samenwerking niet meer primordiaal. Maar dat vind ik jammer. De subsidiëringspolitiek zou net het samenwerken moeten promoten. Fijn zou het zijn dat we de bestaande verenigingen voldoende kunnen stimuleren om minstens één keer een bijeenkomst van onze Cultuurraad bij te wonen om info te delen en te netwerken. daarnaast is er grote nood aan een laagdrempelig 'cultuurloket'....
De laatste jaren werd er stevig geïnvesteerd in stenen. Dit was soms dringend nodig (denk aan onze vervallen historische kerken...)
Nu wordt het hoog tijd dat we ook investeren in mensen. Het is een en-en-verhaal. Zo zou onze cinemazaal in het cultuurcentrum zeker moeten opgefrist worden. Maar we moeten ook zien dat we de cultuurfunctionarissen die nu al wel kwalitatief goed bezig zijn nog meer ondersteunen. Ze zijn vaak met te weinig. Zorg voor een groep klantvriendelijke, bekwame functionarissen met daarnaast een netwerk van vrijwilligers, studenten, enzovoort... Wat zijn we binnenkort immers met een prachtige nieuwe bib als er te weinig volk is om ze voldoende open te houden?
Prioriteiten leggen in de cultuurprogrammatie is ook zo'n belangrijk speerpunt, vindt de Cultuurraad.
Ook dit is een en-en-verhaal. Grote en kleinschalige initiatieven moeten mekaar aanvullen in een evenwichtige programmatie. Waarom per legislatutuur geen één groot evenement op mensenmaat - Een evenement met een 'flinke' aanleiding, en met uitstraling. En tussendoor dan kleinere evenementen op ons cultuurplein, met free-podium, een revue, een evenement waar alle mogelijke Mechelse verenigingen kunnen aan deelnemen - inhakend op het grote thema. 'Dé' Mechelaar moet zich immers verbonden weten met zulke evenementen. Dan dien je ook de verwachtingen realistisch in te vullen. Kleinschalige initiatieven mogen niet lijden onder grote evenementen. Zij hebben een eigen dynamiek en kunnen parallel plaatsvinden. Zij hoeven niet noodzakelijk veel te kosten, maar zorg er voor dat de organisatoren voldoende logistiek worden ondersteund.
Cultuurcommunicatie is erg belangrijk om het ruime culturele aanbod bij de Mechelse bevolking of specifieke doelgroepen bekend te maken. De stad zou blijvend moeten werken aan laagdrempelige en transparante informatiekanalen én er voor te zorgen dat iedereen gelijke toegang krijgt tot deze informatie. Communicatiekanalen van scholen, wijken en dorpen kunnen hiervoor worden aangewend. Activiteiten van cultuuraanbieders moeten ruimer en meer gecoördineerd verspreid te worden.
De stad zou dienstverlening voor cultuuraanbieders in raamcontracten kunnen groeperen,waarop de Mechelse culturele verenigingen en kunstenaars kunnen intekenen en gebruik van maken aan gunsttarieven voor bijvoorbeeld drukwerk, bouw van websites enzovoort. Dat is een nieuw gegeven, en moet natuurlijk nog juridisch te worden afgetoetst. maar het was voor onze politieke gesprekspartners zeker een aha-Erlebenis...
Moet het gezegd dat het culturele werkveld graag nog méér ondersteuning zou krijgen?
Zorg dat elke organisator gelijke toegang heeft tot materiële, logistieke en financiële ondersteuning en tot toegankelijker en transparantere subsidies. Maar zorg er ook voor dat er voldoende kwaltiteitsvol en betaalbaar materiaal beschikbaar is. Een grote frustratie van organisatoren zijn de vaak de té dure lokalen die men ter beschikking kan stellen. De politici konden zich in deze kritiek vinden en vonden dit niet onterecht. Zij beloven beterschap. Rond dit heikele punt hebben we nog niet zo lang geleden aan de Mechelse verenigingen een vragenlijst voorgelegd. 23 organisaties hebben hier antwoord op gegeven. We kregen alzo meer inzicht op het probleem.
Frans De Wachter kijkt dus samen met de Cultuurraad hoopvol naar de toekomst, en zal zeker na de verkiezingen een aantal dingen terugkoppelen en opvolgen met de toekomstige schepen van cultuur. Net zoals in het verleden hoopt hij op een goede en respectvolle samenwerking.
Ongeveer 180 Mechelse verenigingen zijn aangesloten bij de Cultuurraad. Dat is zowat ongeveer de helft van al wat in Mechelen actief is. Je kan het dus wel representatief noemen. Zo willen we in de toekomst verder. Nog actiever. Ook nergens aangesloten individuele Mechelaars zijn welkom. Belangrijk blijft onze jaarlijkse Algemene Vergadering waarop ook de cultuurschepen telkens aanwezig is. Hier krijgen alle aanwezigen eerstelijnsinfo. Iedereen uit de eerste hand. En dat is belangrijk...
Na de zomer stevenen we in sneltempo af op de gemeenteraadsverkiezingen van oktober. De Mechelse Cultuurraad heeft niet stilgezeten. Wat hier op tafel ligt is een prachtig werkinstrument om verder op te bouwen. Gehoopt wordt op het beloofde engagement van de verkozen politici. Het Mechels cultuurlandschap kan er alleen maar beter mee varen.