Even over het hekje gekeken...

(foto's: Jan Smets)

Op een dag krijg je dan de vraag van Lieve Wuyts, voormalig directrice van de Ursulinen Mechelen, voor wat uitstap-suggesties in onze stad. Tja...er zijn er zoveel te geven. Het zou gaan over een 'studiereis' voor een tiental al wat oudere zusters van het Vicariaat van de religieuzen Mechelen/Brussel. Enne...de mobiliteit van sommigen was wat beperkt te noemen. Even brainstormen dus.... En zo bokste ik dan een programmaatje in mekaar, met ondermeer een bezoek aan de gerestaureerde Hanswijkbasiliek. Het ook opgeknapte Hofje van Olijven aan de Sint-Janskerk wilden ze beslist ook eens bekijken... Het boeiende uitje werd besloten met een kort intermezzo in het aartsbisschoppelijk paleis en jawel een Gouden Carolus op de Wollemarkt. Maar hét hoogtepunt van de dag was wel het bezoek aan de 'kelder' van Busleyden waar men nu al een hele tijd heel naarstig aan de slag is om onze Besloten Hofjes - Mechelse topstukken van eerste categorie - weer de glans van oudsher te geven. De ontvangst was meer dan hartelijk te noemen, en we kregen een deskundig verslag van wat allemaal al gebeurde en wat er nog op stapel staat. De betekenis en kunstwaarde van deze unieke stukken werd gedetailleerd uit de doeken gedaan. De zusters waren laaiend enthousiast om wat ze te zien kregen, en zuster Myriam, de overste van de laatste vier Mechelse gasthuiszusters (die momenteel in OLV-Waver wonen) keek tevreden toe. Ooit hingen deze prachtige kunstwerken in het klooster in de Keizerstraat, waar zij en haar medezusters ze met de mogelijkheden die ze hadden, zo goed mogelijk probeerden te onderhouden. Over de grote waarde van de Hofjes was men het toen al unaniem eens. Toch kregen niet zoveel mensen ze ooit te zien en stonden ze eerder als voetnoot vermeld in toeristische gidsen. Maar dan verlieten de zeven Besloten Hofjes hun eeuwenoude stek en begonnen ze aan een omzwerving die ze bracht naar Museum Schepenhuis, de Zalm... Totdat besloten werd om ze grondig te restaureren: een complexe en langdurende opdracht! Maar als dit werk afgerond is zullen ze werkelijk schitteren als nooit voorheen in het vernieuwde Hof van Busleyden.... We kregen de kans om de stand van zaken te bekijken. Even over het hekje gekeken...

Drie Hofjes zijn al gerestaureerd en werden dit jaar al tentoongesteld op de expo 'Op zoek naar Utopia' in Museum M in Leuven. Wie ze daar zag stond versteld van het knappe resultaat...

De Besloten Hofjes zijn nu ook erkend als topwerken en werden opgenomen in de Vlaamse topstukkenlijst. En dat is beslist belangrijk te noemen. Ze zijn dan ook uniek. En wat het nog méér bijzonder maakt, is het feit dat zomaar even tien exemplaren in zijn geheel bewaard zijn gebleven.

In het restauratie-atelier kregen we tekst en uitleg van drie specialisten. Vooreerst schetste Wim Hüsken, consulent voor behoud en beheer, de geschiedenis en achtergrond van de Hofjes, waarna hij het woord doorgaf aan de jonge doctoraatstudente Hannah Iterbeke, die met veel liefde en enthousiasme doorging op het thema. Ze studeert aan het Illuminare studiecentrum voor Middeleeuwse kunst aan de KU Leuven.

Heel veel nieuwe dingen is men te weten gekomen gedurende dit langlopende restauratieproces. Verrassende ontdekkingen, nieuwe vragen die opdoken... Boeiend gewoonweg.

Nu al kunnen we met plezier aankondigen dat er een pracht van een boek over de Besloten Hofjes zal uitgebracht worden in de zomer van 2018. Maar daartegen neem ik beslist nog eens contact op met Hannah.

Het vernieuwde Busleyden zal de deuren open op 23 maart 2018. We kunnen dus al beginnen aftellen.

Na Hannah kregen we nog meer informatie van Joke Vandermeersch die conservator-restaurateur is en coördinator van dit project.

De Besloten Hofjes die eeuwenlang werden bewaard in het klooster in de Keizerstraat blijven eigendom van de gasthuiszusters. De Hofjes werden ondergebracht in een stichting die het patrimonium van deze zusters beheerd (DE BEATA VITA)

Bij de restauratie van de Hofjes zijn vele mensen betrokken. Een tiental personen werken nu mee aan deze grondige opknapbeurt - ieder expert in zijn specialisme. De Besloten Hofjes met hun rijke iconografie bevatten dan ook heel veel verschillende onderdelen in heel verscheiden materialen: houten sculptuurtjes, textiel, relieken, draadwerk, glas, schilderijen op de deuren... Nu is iemand aan de slag die erg thuis is in albasten beeldjes...

Heel het project kost handenvol geld. Een half miljoen Euro is nodig om deze restauratie optimaal te kunnen uitvoeren.

Gelukkig kan men rekenen op subsidies van het fonds LATOUR-BAILLET, privé-sponsors voor de uitgave van het op stapel staande boek, bijdragen van de Vrienden van het Hof van Busleyden, en de crowdfunding waar jij en ik ons steentje konden toebijdragen... Niet te onderschatten is de subsidie van de Vlaamse Overheid. De Besloten Hofjes zijn nu eenmaal topstukken ('topstukkendecreet')

Er valt nog heel wat meer te vertellen over deze Mechelse kunstwerken. Nog even geduld: dan kan je ze in volle glorie bewonderen in ons vernieuwd stadsmuseum. Maar graag licht ik toch een tipje van de sluier op met deze foto's - een 'tussenstand' van het restauratieproces... Dit zien smaakt wellicht naar meer...