(foto: Jan Smets)

"Ik heb een familie gevonden in Mechelen.  Mechelen is fantastisch!"

Dat zegt ze, en dat herhaalt ze nog een paar keer in ons gesprek.  Ik geloof haar.  Ze voelt zich hier heel erg thuis.  Voor mij zit een gelukkige vrouw die eindelijk 'thuisgekomen' is.  Ze is nu 46 jaar maar voelt zich veel jonger.  Het onzekere meisje dat ze vroeger was heeft vrede gevonden met en in  zichzelf.  De kwetsuren van het verleden hebben gemaakt tot wie ze nu is: een kunstenares die zich ten volle kan uiten in haar werken; een  dankbare moeder van vier met een job waarin ze zich kan uitleven en die haar veel voldoening schenkt.

Charmaine Lenisa is van ver gekomen.  Letterlijk en figuurlijk.  Haar zwervend bestaan dat begon in Kaapstad heeft haar bij toeval in Mechelen doen belanden.  Vijftien jaar geleden is ze hier voor de eerste keer 'gestrand'.  Het was liefde op het eerste gezicht.  Na één jaar verliet ze deze stad omdat het leven haar weer elders bracht.  Maar ze keerde terug...

Voor mij zit een gevoelige vrouw - een warme persoonlijkheid...  Het verlegen meisje heeft plaatsgemaakt voor een vrouw die ontdekte wie ze was en wat ze wou.  In haar schilderijen 'lees' je haar verhaal.  In haar werken toont ze wie ze is.  Haar emoties en levenservaringen borstelt ze op doek.  Ze weet precies in welke levensfase ze een bepaald werk maakte, en ze kan heel goed  terug oproepen wat ze toen voelde.  Haar werk is zeker ook therapeutisch geweest voor haar.  Een vrouw die ooit een expositie van haar bezocht, begon spontaan te wenen bij een werk... Ze verontschuldigde zich.  Maar Charmaine vond dit het grootste 'compliment' dat ze kon krijgen.  Ze had duidelijk iets van haar emoties kunnen overbrengen op iemand anders.  Deze vrouw had zich 'herkend' in haar schilderij.

Morgenavond zal er in het Maurus Moreelshuis in de Moreelstraat in het Groot-Begijnhof de prémière doorgaan van een film die Bert Vannoten over haar en haar werk maakte.  Een jaar lang volgde hij Charmaine.  Om 19 uur is dit werkstuk - dat Charmaine zélf nog niet zag - er te bekijken.  Iedereen is uiteraard welkom!

De wieg van Charmaine staat in het Zuid-Afrikaanse Kaapstad. 

Haar vader is erg artistiek aangelegd.  Zelf is hij Italiaan die in Zwitserland aan een hotelschool had gestudeerd.  Maar zijn passie is fotografie.  Hij maakt er zijn beroep van.  Hierdoor heeft het gezin Lenisa veel gereisd.  Eerst in Zuid-Afrika, en later elders...

Als Charmaine drie jaar is, verhuist het gezin naar Canada.  Maar als ze vijf jaar is wordt de Grote Plas overgestoken.  Londen is de nieuwe thuishaven.  Van haar vijfde tot haar tiende woont Charmaine in deze grootstad.

Maar dat is niet het eindpunt van 'de reis'.  Plannen worden gemaakt om naar vaders thuisland Italië te verkassen.  Maar... eerst wil hij nog een omwegje maken langs Nederland 'om een kroket uit de muur te halen...'  Terwijl Charmaine me dit vertelt kan ze een lachje niet onderdrukken. 

Nederland is het land van haar grootmoeder.  Haar moeder was dan weer een Friese...

Nederland zou géén korte tussenstop betekenen.  De familie blijft er wonen. 'Helaas werd het niet Italië', zucht Charmaine.  Dat vertelt ze me met haar duidelijk Nederlandse tongval...

Ik was tien jaar.  Tot mijn 32ste levensjaar heb ik er gewoond.  Ik heb ook een Nederlands paspoort.  Maar..., ik voel me echt geen Nederlandse.  Ook familie heb ik er niet meer.  Die woonden grotendeels in Zwitserland.  Mijn vader is nog niet zo lang geleden overleden.  Als gezin hebben we hele zware dingen meegemaakt.  Maar daar wil ik niet graag op focussen.  Maar het was soms moeilijk.  Die dingen hebben ik gelukkig ook door mijn werk een plaats kunnen geven.

Het kunstenaarsbloed zit in haar.  Haar vader gelooft sterk in de capaciteiten van zijn dochter.  Vader is haar held, haar idool.  Maar ze gelooft hem niet.  Ze denkt dat hij gewoonweg verblind is door zijn dochter.  Is het haar onzekerheid?  Pas veel later ontdekt ze dat ze wél talent moet hebben, als een kunstenaar waarbij ze les volgt haar dit bevestigde.  Vader 'begreep' haar kunst.  Hij herkent de kwetsuren in haar werk.  Ze zijn dan ook een deel van zijn kwetsuren...

Ik werd heel zeker geïnspireerd door het surrealisme van een Margritte of Delvaux. Of Dali...  Maar gaandeweg kan ik dit alles meer en meer loslaten en weet ik m'n eigen weg te vinden.  Alles evolueert.  Ik werk nog altijd erg figuratief - ook heel erg kritisch voor mezelf - maar ik kan dit hoe langer hoe meer 'loslaten'.  Mijn vader schilderde vrij 'mannelijk' - Ook experimenteerde hij meer dan ik.  Ik werk eerder 'vrouwelijk'.  De vrouw staat centraal in mijn schilderijen.  Al wat ik als vrouw meemaak kan je er in terugvinden.  Zo maakte ik jaren terug ook heel wat werken rond moederschap... Ik hou ook van eenvoud, van simpele lijnen...  Het is nog altijd groeiende...

Hoewel ze van jongsaf duidelijk getalenteerd was en het artistieke heel erg in zich had, was het oorspronkelijk niet de bedoeling dat dit haar 'beroep' zou worden.  Ze beseft al vroeg dat het kunstenaarsbestaan onzeker kon zijn en dat je daar niet je brood mee verdienen kan.  Journaliste worden leek haar wel wat.  Dat werd het uiteindelijk niet.  Ze studeert verzekeringen ("Ik weet het.  Dat klinkt saai...", lacht ze). 

Daarnaast volgt ze wel les aan de kunstacademie in Den Haag...  Modetekenen, kunstgeschiedenis...

Ik kom zo in een ICT-bedrijf terecht in Den Haag.  Gelukkig kan ik me in mijn werek toch creatief uiten.  Het is iets helemaal anders dan wat ik nu doe.  Maar toch: het valt nu allemaal mooi in mekaar.  De dingen die ik er leerde komen nu ook goed van pas.  Ik werk nu vier dagen per week bij Sjarabang - het atelier voor mensen met beperkingen.  Het is de job van mijn leven.  Daar vertel ik je nog wel meer over...  Maar anderzijds kan ik hierdoor ook zakelijk handelen, werken met een deadline...

Door reorganisatie in het Nederlandse bedrijf komen Charmaine en de man waarmee ze ondertussen getrouwd was in België terecht.  Antwerpen en Mechelen wordt de nieuwe werkplek...

We woonden in de Merodestraat.  Het was liefde op het eerste gezicht met deze stad.  Het was een mooi oud huis, en als ik mijn ramen open deed had ik een fantastisch uitzicht.  Ik woonde hier erg graag.  Wij en ons dochtertje dat toen één jaar was.  Ik leerde hier ook een creatieve jongeman kennen, die af en toe babysitte: Nils Missorten.  We hebben nadien nog samen geëxposeerd.  Ik ben toen ook gestopt met werken. Maar deze Mechelse periode duurde niet lang.  We verhuisden naar Londen...

Toen besefte ze niet dat ze ooit zou terugkeren...

Er komen barsten in de relatie met haar man.  Jammer, maar helaas.  Toch wil men het huwelijk een kans geven...  Weerom verhuizen ze: naar 's Gravenwezel.  Het zou een nieuwe start moeten worden...

Het was er heerlijk om wonen.  We woonden in de natuur, en ik had een groot atelier.  Het was genieten.  Ten volle.  We hadden ook toffe buren.  Maar alles verliep niet zoals ik het zou willen. Onze relatie was ten dode opgeschreven.  We besloten uit mekaar te gaan.  Dat was moeilijk.  Maar nu is mijn ex-man nog steeds een vriend, en onze kinderen (ondertussen hadden we er vier, die nu tussen de 16 en 9 jaar zijn) hebben er geen trauma's van overgehouden.  Gelukkig maar.  Ons huis was ook onbewoonbaar verklaard.  Ik moest dus uitkijken naar wat anders.  En dan kwam Mechelen terug in mijn gedachten.  Hier had ik zulke goeie herinneringen aan.  Ook al waren vele vrienden van toen 'verdwenen'...  Mechelen,  Waarom niet?  Bovendien had het de naam van een kindvriendelijke stad te zijn.  Het begin was niet eenvoudig.  Ik was veel alleen - alleenstaande moeder van vier kinderen...  Maar stilaan leerde ik meer en meer mensen kennen- mensen van alle leeftijden - vooral kunstenaars ook - muzikanten, schilders... Zo had en heb ik goeie contacten met de voormalige stadsartiest en straatkunstenaar Gijs Vanhee, met de Mechelse kunstenaar met Mexicaanse roots, Victor Hugo Yruegas Cortés... Ik woon nu met mijn kinderen in een mooi herenhuis aan de Koningin Astridlaan.  We hebben hier onze draai gevonden.  M'n kinderen gaan hier naar school.  Ik werk hier.  Alleen mijn oudste dochter die een groot deel van haar kinderjaren in Londen woonde heeft soms wat heimwee naar deze stad.  Ik niet.  Ik heb er vele jaren gewoond en heb deze stad zien veranderen van een open en vriendelijke stad naar een gesloten metropool. De mentaliteit is gewijzigd in mijn ogen...

Twee jaar geleden krijgt ze de kans om te mogen werken bij vzw Sjarabang.  Bezielster van Sjarabang Marleen D'Joos is niet zomaar haar 'baas'.  Het klikt tussen beide vrouwen.  Ze vullen mekaar goed aan.  Een mooie vriendschap.

Ik had nooit gewerkt met mensen met een beperking.  Maar het werd een fantastische ervaring...  Ik ben gelukkig geduldig van aard en ik merkte dat ik deze mensen heel goed aanvoelde.  Maar ik krijg ook zo veel terug van hen. Daar ben ik dankbaar om. Die mensen zijn zo 'écht' en een warme dankbare knuffel is zo fijn.  Ik geef er nu ook privéles aan één van hen.  En deze man die voordien zo gesloten was is helemaal opengebloeid...

Charmaine heeft in de zwerftocht van haar leven zichzelf gevonden.  Alles valt mooi in de plooi.  En daar heeft deze stad veel mee te maken...

De verbondenheid die ik hier voel is zo mooi.  Ik heb hier ook veel kansen gekregen.  Mechelen is als een groot dorp, maar biedt zoveel.  Hier is ook altijd wat te doen.   Ik hou van deze stad en voel me Mechelse.  Mijn vriendenkring is fel uitgebreid en ik heb hier een thuisgevoel.  Nederlanders lijken veel uitbundiger maar eigenlijk willen ze je maar in een doosje kunnen stoppen. Bij de Mechelaars voel ik dat niet.  Gek, maar ik gebruik nu hoe langer hoe meer Vlaamse of Mechelse woordjes...  'Sloekes', 'amai'... (lacht).  Het klonk me vroeger heel vreemd en onbekend in de oren...

Frans De Wachter - voorzitter van de Mechelse Cultuurraad was al langer gecharmeerd door haar werk nadat hij haar schilderijen kon bewonderen op een eerdere Kunstroute.  En zo ontstond het idee om de Mechelse kineast Bert Vannnoten een film over haar te laten maken.  Morgenavond wordt hij dus voor de eerste keer vertoond in het Moreelshuis. 

(Frans De Wachter en Bert Vannoten)

Zijn wie je bent... Durven zijn wie je bent: nu kan ik het eindelijk.  Ik heb moeilijke dingen meegemaakt in mijn leven, maar alles valt nu in de plooi.  Het is dat het zo moest gelopen zijn.  Ikzelf ben niet gelovig, maar zo zie ik het wel.  Heel emotioneel.  Ik heb een job die ik erg graag doe, ik heb fantastische kinderen en ik hoop dat ik met mijn werk mensen kan weten te ontroeren...  Je kan het net als een liedjestekst zélf interpreteren, maar ik wil bereiken dat mensen er ook iets van hun eigen gevoelens in kunnen ontdekken...

Een leven als een lange reis...

Vertekken en aankomen.  Achterlaten en ontdekken...

Loslaten, kwetsuren oplopen, terug rechtkrabbelen...

Maar al die levenservaringen hebben gemaakt tot wie ze is.

Vijftien jaar geleden kwam ze hier voor de eerste keer terecht... 
Zuid-Afrika, Canada, Nederland, Groot-Brittanië...

Het werd Mechelen - Provinciestad in een klein landje.

Maar hier vond ze haar thuis.

Hier vond Charmaine Lenisa een familie....