(foto's: Jan Smets)

"Voor Jezemoeke: daar doe ik het voor!"   Dat zei ze me - vastberaden - een akte van Geloof Eerste Klas, terwijl ze zonder naar mij op te kijken met ferme steken een losgekomen zoom van een Zingende Engel in orde bracht.  Het werd beaamd door een paar andere vrouwen in het naai-atelier, waar men de kostuums van de Hanswijkprocessie fatsoeneerde en aanpaste aan de maten van de figuranten die deze dagen kwamen passen.  Want zondag is het  zover: dan trekt die eeuwenoude processie die overigens één van de oudste is van ons land, weer door de Mechelse straten.  Zélf ben ik voor de grootscheepse editie van de Cavalcade gestrikt om de rekwisieten van de stoet onder handen te nemen.  Elke 25 jaar krijgt de processie immers een grote opsmukbeurt.  En men rekende op mijn creativiteit en deze van een paar andere companen om aan de hand van het zorgvuldig opgestelde logboek aan de slag te gaan.  Even twijfelde ik.  Waarom zou ik het doen?  "Voor Jezemoeke?"  Maar ik werd over de streep getrokken met de gedachte dat ik deze taak 'moest' opnemen om mee te helpen aan het voortbestaan van dit culturele mobiele erfgoed.  Want dat is het wel.  Je kan over het hele gebeuren wat meewarig doen.  Je kan het afdoen als antiekerig volksgeloof, als anachronistisch vehikel...  Het kan.  De karikatuur is snel gemaakt en ik moet eerlijk zijn: ik begrijp de scepsis heus wel.  En toch: ook dit jaar sta ik er weer. Puur omdat ik deze eeuwenoude Mechelse traditie te waardevol vindt om het kind met het badwater weg te gooien.  De onwrikbare trouw aan Jezemoeke wordt bij mij anders ingekleurd als bij de ferme naaister in het kostuumatelier...Maar staan zal ik er zondag: in 'onze rekwisietenwinkel' die er uitziet als de bonte winkel van wijlen Mille Antiek...

Zo'n processie in goeie banen leiden is een werk van lange adem, en algemeen coördinator Frieda Van Vaeck, heeft er haar handen mee vol.  Maandenlang is ze er mee bezig: een full-time job!  Ontelbare vrijwilligers helpen mee om de Hanswijkprocessie op de juiste sporen te krijgen. 

Vorige week inspecteerden we onze rekwisietenzolder in de Augustijnenstraat. 

Op het eerste zicht leek alles nog redelijk in orde.  Een paar aarden kruiken waren gesneuveld bij de Uitocht door Egypte, maar da's niet zo verwonderlijk na de moeilijke doortocht door Rode Zee en het hobbelige woestijnparcours...  Je kan het de volgelingen van Mozes moeilijk aanwrijven. 

De dolk van Abraham werd na enig zoekwerk ook gevonden.  Gelukkig maar.  En het schaap tekende ook 'aanwezig'.  Het stof werd uit zijn vacht geklopt en hij werd voorlopig in een doos geborgen met de Stenen Tafelen en exotisch nepfruit.  De vorstelijke attributen van de Farao belandden  eveneens in de kartonnen doos waarop met dikke viltstift '2.2' werd geschreven.

Bon.  De vlaggen toonden zich nog netjes.  Mechelse, Pauselijke en Mariale vlag zullen zondag de processie openen.  Een paar 'nieuwe' ruiters wilden één van de dagen nog eens oefenen met de vlaggenstokken.  Want ook dit vraagt een zekere ervaring.

En dan strepen we verder af: de bloeiende staffen van Gummarus en Rumoldus zijn nog intact.  De lelies die via een vernuftig systeem uit de dorre staf schieten, doen het nog wonderwel... De ontmoeting tussen de Mechelse en Lierse collega's zal vlekkeloos verlopen.

Aan die lelies denkend schrijven we toch maar een kleine memo.  Vorig jaar stond de 'elitetroep' van de processie: 'de Zingende Engelen' bloemloos bij de start aan de Zandpoortvest, en dit zorgde voor enige verwarring en frustratie.  Maar toen de Engelen al schrijdend zingend de Keizerstraat indraaiden werden de zoek geraakte lelies hen net op tijd aangereikt.

Het portret van Margareta van Oostenrijk door Barend Van Orley vinden we niet zo dadelijk terug, maar een telefoontje leert ons dat het op de praalwagen is blijven liggen, net als wat tinnen bekers en het werkgerei van de bouwlieden van de basiliek.

De Hanswijkkerk is 30 jaar geleden tot basiliek verheven, en dat feit wil men deze editie herdenken door de rijdende maquette bij het begin van de processie te plaatsen.  Begrippen als 'tintinnabulum' en 'conopeum' zijn voor mij geen loze begrippen meer.  Ik weet nu héél goed dat dit de uiterlijke kentekens zijn van een basiliek.  In dat tintinnabulum hoort een klein belletje.  Bij de Cavalcade leenden we er eentje bij torenuurwerken Michiels. Bij de opruim heeft dit pootjes gekregen.  Het deed de vraag oprijzen of een belletje van 'Melchtal' ook zou kunnen dienen... Een Geloofskwestie?

Stokken, zakken, koninklijke geschenken van de Drie Wijzen, hoepels voor klein Kareltje en zijn zusjes,  een perkament voor de Grote Raad...  Ja.  Afstrepen.  OK.

De tamboerijn van Myriam: aanwezig.  De palmen voor het juichende volk: aanwezig.  Fluitjes voor de herders: OK.

De scène van de Vijf Broden en Twee Vissen: komt in orde.  De vissen zijn nog altijd vers in hun plastieken vorm, en de Marokkaanse broden zijn dan wel steenhard maar nog altijd bruikbaar. De Assyriërs op de wagen van de Egyptische Farao zullen dezelfde Marokkaanse platbroden van de nonstop-bakkerij uit de Hoogstraat voorgeschoteld krijgen.  Diversiteit in de processie.  Een kleurrijk onderonsje. De Hemel mag tevreden toekijken.

De waskom waar Pontius Pilatus zijn handen in onschuld wast is verdwenen.  Hiervoor dienen we een vervangstuk te zoeken.  Een schild van een Bourgondische schildknaap moet hersteld en de netten en zakken die op de vastgelopen boot van Hanswijk zullen gedeponeerd worden, worden grondig geïnspecteerd.

Vrijdag wordt de hele zolder leeggemaakt.  In een lange ketting wordt de hele santeboetiek naar de begane grond gebracht en op een camion geladen.  Alles wordt dan netjes gerangschikt - chronologisch per groep - in de school op de Zandpoortvest opgeslagen.

En zondag is het dan weer zover:

De Lieve Vrouw van Hanswijk verlaat haar fraai gerestaureerde basiliek, en de dragers van 'de kas van Rumoldus' brengen het kostbare schrijn naar de startplaats.

Veerle de Vos spreekt de klaarstaande groepen toe en geeft hen nog wat raadgevingen mee. Men dient zich 'waardig' te gedragen en te beseffen dat dit niet zomaar een stoet zonder meer is.  Een bijbelse herder met een gsm kan dus niet. 

Ze zullen geduldig wachten tot het 'startschot' en totdat de heraut met luide stem de processie opent.  Een paar fikfakkende Joodse jongeren van Abrahams stam moeten tot de orde worden geroepen.  Paulus schraapt zijn keel, het volk van Athene luistert voorlopig nog niet - en Eleonora, Isabella en Maria staan fotogeniek te blinken in hun Habsburgs zondags tenuetje...

De paarden, de ezels, de rijdende beiaard, de wagens, de herders, de koningen, de edelen,  Filips de Goede en nicht Elisabeth, Margareta van Oostenrijk en Lucas Faydherbe, de wenende vrouwen en de honderdman, de huppelende Dijlefiguren, Johannes de Doper en Karel de Stoute...: ze zullen er allemaal zijn.  Geschminkt, gepruikt, in kousebroek, op sandalen...

Anachronisme?

misschien.

volksgeloof?

wellicht.

Maar het gebeuren staat gebeiteld als Mechels erfgoed.  Diep-gelovig, half-gelovig, niet-gelovig...  Wat maakt het uit.  Ieder kijkt er op een andere manier naar.

Sommigen uit heimwee naar vervlogen tijden... Anderen omdat ze het een kleurrijk evenement vinden...  Toeristen, Maneblussers...

"We doen het voor Jezemoeke" zei ze.

Het was een Akte van Geloof van Eerste Categorie. 

Als ik het haar zo Onfeilbaar, Onwrikbaar hoor declameren besef ik dat ik met mijn geloof als een mosterdzaadje in een andere categorie zit.  Geloof heeft verschillende vormen.   Maar toen we onze Lieve Vrouw - in papier maché rond kippendraad gewikkeld -fabriceerden voor de scène van de 'vastgelopen boot',meende ik dat ze naar ons knipoogde.  Jezemoeke gelooft in ons.  En ook dat is mooi te noemen.  Liefde is wederkerig.  Van mij mag ze nog héél lang door de Mechelse straten worden gedragen met in haar kielzog Hofdames en bedevaardersvolk, edeljuffers en jongleurs, koperblazers, schapen, schriftgeleerden en het volk van Abraham. 

Maar...laat ons vooral de lelies van de Zingende Engelen niet vergeten...