(foto's: Jan Smets)

We hebben afgesproken in 't Bergske - dat nostalgisch bruine cafeetje aan de Dijleboord in Battel, op een boogscheut van 't Zennegat. 't Is zo een kroeg van een steeds zeldzamer wordend soort, waar het leven even stilstaat.  Buiten ligt de Dijle grijs en traag te wezen - zo grijs als de winterlucht en zo kouwelijk als de kale rillerige bomen langs de oevers.

Ik ontmoet er Wouter - Wouter De Swerdt - 'Desse' voor zijn vrienden.  Hij zit er ontspannen bij en af en toe nipt hij genietend van zijn Gouden Carolus.  Wouter praat rustig en zonder schroom.  Wat hij de laatste jaren heeft meegemaakt was heftig te noemen.  Heel heftig.  Mokerslagen.  Ze kregen hem haast klein.  Maar hij krabbelde recht.  Met vallen en opstaan heeft hij het roer weer in handen en bepaalt hij zélf weer de koers.  Hij wéét dat hij moet opletten om niet te hervallen.  Maar ondertussen kent hij de valkuilen. Hij voelt beter dan ooit wanneer hij aan de noodrem moet trekken.  Psychisch ziek zijn mag geen taboe meer  zijn.  Gelukkig is er een kentering gekomen in de kijk hierop.  Acties als de Rode Neuzen Dag hebben in dat gunstige proces ook hun aandeel (gehad).

Drie jaar geleden kreeg Wouter te maken met een zware psychose.  Maandenlang had deze hem in z'n greep.  Het is gelukkig goed afgelopen, maar het was zwaar.  Toch is het voor Wouter een stuk van zijn leven dat hij niet wil uitwissen.  Het heeft hem gemaakt tot de persoon die hij nu is.  En dat schreef hij ook neer in één van zijn gedichten.  Want Wouter heeft de trauma's proberen te verwerken in poëzie: 16 treffende gedichten - levensecht, herkenbaar - neergeschreven gedachten - gevoelens in woorden gevangen.  Trefzeker, gevoelig - geen woord te veel; geen woord te weinig.

Hij toont me zijn dichtbundel, die vers van de pers is gerold, en in eigen beheer is uitgegeven. 

Ik lees hier en daar een flard.  Maar dit moet ik de volgende dagen beslist rustiger en met mondjesmaat tot mij nemen.  De illustraties zijn eveneens erg knap te noemen.  Zij ondersteunen de woorden - echo en klankbord.  Ze werden gemaakt door 'Inzink' een bevriende jonge kunstenares, en ontstonden in samenspraak met Wouter.  Illustraties en gedichten in perfecte dialoog.

Wouter weet hoe alles fout is beginnen lopen.  Het is geleidelijk gegaan. Het sluimerde - prelude van een dramatische ontwikkeling waarbij alle registers zouden opgengetrokken worden.

Wouter De Swerdt is 26 jaar nu. 

Maar het begon allemaal zowat tien jaar geleden.

Ja, ik was een gebruiker.  Cannabis.  Ik was 16 jaar en had voordien nooit gerookt.  Maar door vrienden ben ik begonnen.  Ik dacht dat ik het in de hand had, maar als ik er nu op terugkijk deed ik dat toch wel problematisch veel.  Maar dat zie je op dat moment niet in.  En misschien was ik wel genetisch kwetsbaar.  Een oma was schizofreen.  Ik was Chiroleider.  Hier in Battel.  Maar ik kan wel zeggen dat ik nooit drugs gebruikte toen ik in leiding zat.  Ik had op kamp géén drugs bij.  Daar hield ik me aan. Kamp.  Een aantal Nederlandse jonge gasten passeerde het terrein.  Ze vroegen om te mogen overnachten.  We zaten samen, en men vroeg of 'ik iets wilde hebben...'.  Ze bedoelden hasj...  Ik kreeg wat.  Maar ik verbruikte het niet dadelijk.  Ik verstopte het.  Maar toch... Wat later was er een nachtspel met de aspiranten. Ik heb toch stiekem wat gebruikt.  De combinatie van weinig slaap en de drugs deden hun werk.  Ik kreeg een innerlijke rust.  Spanningen vielen weg als een knellende hoed die je af zet.  Maar ik functioneerde nog steeds behoorlijk.  Ik besefte niet dat het problematisch werd.  Er volgde een tweedaagse.  Hoe langer hoe meer begon ik filosofisch naar het leven te kijken.  Ik verloor me er in.  Het kampvuurmoment.  Weinig slapen.  Normaal is dit altijd een heel emotioneel moment als leiding rond het vuur hun afscheid van de Chiro aankondigen.  Vaak wordt er geweend.  Gek genoeg voelde ik toen niks.  Het was een teken.  Mijn realiteitsbesef viel meer en meer weg.  Ik zag nog enkel de locatie waar ik vertoefde en de mensen die me omringden.  De rest daarbuiten viel allemaal weg.  Ik dacht dat we allemaal goden waren die een nieuwe samenleving dienden op te bouwen.  Hallucinaties.  Ik kan me het nu nog voor 80 % herinneren.  Voor mij was dat realiteit op dat moment. Bij dat hallunineren haalde ik gloeiende kolen met mijn blote handen uit het vuur, en ik voelde geen pijn.  Later zag ik de blaren pas.  Het was heftig.  Mijn ouders werden gebeld en die kwamen me halen op het kampterrein.  Ik was volledig van de kaart.

Wouter vertelt het zonder hapering.  Hij is er in het reine mee.  Hij verbloemt niks.  Hij verstopt niks.

Verschillende dokters en psychologen onderzochten hem.  Maar men kon hem niet gedwongen opnemen in de psychiatrie.  Toen kwam de politie langs.  Wouter vertelt dat hij toen 'acteerde'.  Hij moest zo 'normaal' mogelijk doen tegen hen.  Men mocht immers niet weten dat hij een 'God' was die een andere wereld moest proberen te maken.

De gerechtspsychiater liet hem opnemen.  Eén nacht bleef Wouter in een prikkelarme ruimte - half vastgemaakt.  Toch was hij nooit agressief.

Medicatie.  Veel temesta.  Alles leek 'goddelijk'.

Maar toen kwam het keerpunt.  In Duffel.  En dat keerpunt werd het begin van mijn herstel.  Ik zat er tussen mensen die blijkbaar ook niet allemaal OK waren.  Ik probeerde mezelf te diagnosticeren.  Ik schreef het neer en liet het daarna fier zien aan de psychologen.  Volgens mij had ik een 'goedaardige persoonlijkheidstoornis'

"Het was een kantelmoment.  Mijn ziekte had een naam.  En dat is belangrijk.  Op zo'n moment begin je inzicht te verwerven.  Het was de weg naar genezing..."

"Met volle goesting ben ik gestart.  En dat ging goed tot de examens van 2014.  Ik was gestopt met roken.  Drinken deed ik nog wel, want ik miste de roes.  Alcohol leek me sociaal aanvaardbaarder.  Maar...mijn verbruik lag te hoog.  Van de prof godsdienst dienden we een 'spiritueel logboek' bij te houden...  Al schrijvende ben ik te ver gegaan... Ik ging terug onderuit.  Toen was er de begrafenis van mijn opa.  Ik dronk stevig, en voelde weinig emoties.  Herkenning.  De examens werden een ramp. Ik heb me vrijwillig laten opnemen in de psychiatrie.  Het was niet op tijd.  Het was nét over tijd..."

"Ik ging die zomer op kamp met jeugdhuis Joppe.  Daar verzwikte ik mijn voet.  Ik kon niet gaan werken.  Maar het betekende ook een gunstige kentering.  Ik kwam tijdens mijn ziekteverlof in contact met 'Uilenspiegel' in Kessel-Lo.  Geboeid.  Na een opleiding ben ik ervaringsdeskundige geworden.  Ik verwierf hoe langer hoe meer inzicht in mijn situatie.  Ik besloot: hier wil ik mee verder.  Ik wil iets 'doen' in de geestelijke gezondheidszorg!"

"Dat is zo. Ik ken veel beter mijn grenzen dan vroeger.  Ik drink nog wel, maar niet veel.  Ik mis de roes niet meer.  Het was soms fijn, maar het is me het allemaal niet meer waard.  Ik weet dat ik moet opletten.  Herval is altijd mogelijk.  Maar ik heb een goeie kennis van mijn ziektebeeld.  Maandelijks ga ik op consultatie.  Controle.  Ondersteunende medicatie.  Ik let op dat ik voldoende slaap heb en probeer met mate te leven.  Mijn gezondheid is nu stabiel.  Een nieuwe psychose is altijd mogelijk, maar ik ben er niet bang van.  Ik moet alleen oppassen dat ik de zin voor realiteit niet verlies.  Maar ik zal op tijd mijn voorzorgen nemen mocht ik het zien aankomen.  Dit ziekteproces is een deel van mijn leven.  Het maakte me tot wie ik nu ben.  Maar ik kan er open en vrij over praten.  Het is geen taboe meer.  Ik besef dat ik in Battel een druk 'gespreksonderwerp' ben geweest.  Maar ik ben ook blij dat heel wat vrienden me oprecht hebben gesteund.  Ook mijn jongere broer en mijn ouders deden dat.  Voor hen moet het ook erg moeilijk geweest zijn.  Op een bepaald moment dacht mijn vader dat hij me voorgoed kwijt was...  Op de koop toe kreeg mijn broer een hersentumor tijdens mijn ziekteperiode.  Gelukkig liep dit goed af, maar het was voor hen een heftige periode."