(foto's: Jan Smets)

Plots schieten me de versregels te binnen: "...en blinkend vallen één voor één, Arcadia uw schijven open...".  Ze zaten ver verborgen in een uithoek van m'n geheugen.  Bertus Aafjes. Hier sta ik op deze februaridag in een mooi stukje natuur.  Ook een uithoek.  Hier ligt eveneens een 'Arcadia', een utopisch land vol bloemen, fruit, bossen en helder water.  Kortom: hét ideale landschap.  De naam is niet lukraak gekozen.  Geprangd tussen Dijle en Rijmenamse steenweg, in Muizen - omgeven door de natuurgebieden Cassenbroek, Mispeldonk, Pikhakendonk en de Baarbeekvallei, heeft Karsten Van Lil zijn droomplek gevonden.  Nog niet zo lang geleden wist hij dit ongeveer 1 hectare grote stuk grond te verwerven.  En hij heeft er wilde plannen mee!  Enthousiast leidt hij me rond in zijn Arcadia.  Op deze lap grond wil hij een agricultureel project uitwerken; een ecosysteem dat zichzelf in stand weet te houden.  Hij is een spraakwaterval.  Dit is zijn ding!  Van jongsaf zit het in zijn bloed: dieren, milieu, de natuur... Ooit volgde hij ook de opleiding tot natuurgids.  Kortom: Karsten is de geknipte man om van deze plek een droomplek te maken.  En  wat méér is: hij wil deze hedendaagse Tuin van Eden delen met anderen.  Momenteel heeft hij al zo'n zestal andere partners gevonden die met hem op een stuk van deze grond een 'samentuin' willen uitbouwen...

De tijdsgeest is hem gunstig gezind.  Steeds meer mensen zijn oprecht begaan met het milieu en met gezonde voeding, met tuinieren, met eerlijke producten, met samen aan een project werken...

Dit is een zalige plek.  Rustig ligt de bochtige Dijle in het landschap geplooid.  Langs het jaagpad komt enkel een zeldzame fietser of wandelaar voorbij.  Het is zacht februariweer.  Af en toe doet een schuchtere zon pogingen om door de fraaie wolkenpartijen te breken.  Het lijkt een té vroege afspraak van een lente die toch nog even op zich zal laten wachten.

Hier sta je op amper een vijftal kilometer van de binnenstad.  Ongelooflijk.  Ik zie zelfs Sint-Romboutstoren dominant boven het landschap uittronen. 

Karsten woont in de wijk Nekkerspoel, en met zijn fiets is hij dus heel snel in zijn paradijs.  Hij komt er zowat dagelijks.  Om zijn dieren te verzorgen en hoognodige karweitjes op te knappen.  Hier komt hij ook tot rust...

Vroeger had ik een lap grond in Halle waar mijn schapen en ezels stonden.  Ik ben immers van die streek, maar jaren geleden al ben ik naar Mechelen verkast.  Ik woon met mijn gezin in Nekkerspoel.  Tot voor kort had ik de grond naast deze plek in pacht van een ouder echtpaar.  Ik trainde er ondermeer mijn honden.  Ik zocht echter  een ander en groter stuk grond, en toevallig kwam dit hier vrij.  Ik heb m'n grond in Halle verruild voor deze lap.  Da's ook beter: veel dichter bij mijn huidige woonplaats.

Noem het een gelukstreffer.  De grond die hij tot 'Arcadia' doopte wordt begrensd door de Dijledijk, een oude rivierarm van de Dijle die de oudere buren 'de coupure' noemen, en een paar aanpalende gronden die uitgeven op de Rijmenamse steenweg.

(de oude Dijlearm)

Weet je wat permacultuur is?  Dit wil het antwoord zijn op de gangbare landbouw die groene woestijnen creëert.  Permacultuur leert ons hoe in de natuur 'alles samenhangt.  We zijn in het verleden té eenzijdig geweest in de landbouw.  We zijn de grote diversiteit van al wat groeit en bloeit in de natuur zo kwijtgespeeld.  Denk maar aan onze bijen: zij vinden niet meer wat ze nodig hebben...

Karsten is plots afgeleid als een aantal vogels overvliegen.  Hij vertelt dat hier een overtrekroute ligt en dat je hier enorm veel vogels kan spotten.  Hij wijst in de lucht.  Sperwers, wilde uilen en eenden, ooievaars en roodborstjes: je kan ze hier allemaal zien...

We lopen verder.

De vroegere cultuurlandschappen gaan verloren.  Zie je daar die vijf knotwilgen staan? We hebben ze nu deftig gesnoeid.  Vroeger had je er erg veel in onze streken.  Nu zijn ze grotendeels verdwenen.  Veel van de typische cultuurlandschappen zijn verdwenen.  Alles diende meer op te brengen.  Het heeft tot verschraling geleid.  Maar door het verdwijnen van de knotwilgen bleven ook de vogels weg die zich er vroeger in nestelden...  Het is op deze plek dat ik het anders wil doen.  Kijk: hier gaat een insektenhotel komen, en aan de andere kant van het veld gaan we bijen kweken. 

Aan de kant staan Canadese populieren.  Ze zijn niet inheems.  Ooit vervingen ze de gewone zwarte populieren die typisch waren voor deze streken.  Maar ja: zo'n Canadese exemplaren brachten meer op.  In ons land tel je nu nog maar 26 genetische soorten van deze zwarte populieren.  Daarom wil Karsten de Canadese populieren weg en wil hij een nieuwe bosrand aanleggen.

Het moet een natuurlijke bosrand worden: bomen, struiken, een kruidlaag, bodembedekkers en klimplanten.  Alles in deze rand moet mekaar ondersteunen.  Er moet interactie zijn tussen al deze onderdelen, zoals het in de natuur ook is.  Met de permacultuur willen we dit eigenlijk naäpen.  Er komen bessenstruiken, essen worden aangeplant...  Alles houdt mekaar hier in stand. Ik wil aantonen dat het ook zo kan.  En ook de dieren hebben hier hun taken.  Mijn twee ezels beschermen m'n kippen en 'snoeien' mee de haag, en de schapen zijn m'n natuurlijke grasmaaiers.  En later dienen deze schapen tot voedsel.  Alles heeft z'n functie in de voedselketen.  De bijen zullen voor honing zorgen en van de bessen zullen we confituur kunnen maken.  We kunnen dus mooi aan zelfvoorziening doen.

In een binnengebied dat door een haag wordt omringd zal de boomgaard worden aangelegd.  Er zullen inheemse fruitbomen worden aangeplant.  Nu staan er al 16 onderstammen van appelaars.  Later zullen die worden overgeënt met andere lokale variëteiten, vertelt Karsten.  En zo zijn er wel wat: zo heb je bij deze appelsoorten de 'Rode Bonheider', 'de Killiaen', 'de Duffelaar', en bij de peren de 'Joséphine de Malines'...  En er komen ook nog eens een vijftigtal bessenstruiken.

Op de scheiding van de grond van Karsten en drie andere percelen staat een wel erg beroemde boom.  Deze haalde nog niet zo lang geleden de media!

Inderdaad: dit is een geknotte zwarte populier die al vermeld stond op de oude Ferrariskaarten.  Hij moet om en bij de 300 jaar oud zijn!  Deze populier is landschappelijk erfgoed en werd onlangs beschermd als monument.  Het was trouwens de eerste keer dat Mechelen zo'n levend monument deze bescherming gaf.  De zwarte populier is de meest zeldzame inheemse boomsoort in Vlaanderen en is sterk in zijn bestaan bedreigd.  Deze is het laatste exemplaar in onze provincie.  Onlangs kreeg hij een snoeibeurt om nieuwe saptrekkers aan te maken.  Maar dit snoeien dient omzichtig te gebeuren.  De stam is hol en op de knot komen nieuwe zware takken.  Dat snoeien moet gespreid gebeuren en zal lopen over 8 jaar.  Anders zou de boom het misschien niet overleven.  Hij wordt onderhouden door het Regionale Landschap Rivierenland. 

We lopen naar de schapen.  Karsten zorgt voor hun maaltijd.  Het zijn Ardense Voskoppen.

Ook dit is een streekgebonden schapenras dat haast uitgestorven was.  Oorspronkelijk komt het uit de streek van Saint-Hubert.  Vroeger brachten de lakenmakers ze naar onze streek mee.  Ze waren ook ideaal als paaslam.  Ja: dit is Arcadia.  Het wil een 'ark' zijn voor al deze zeldzaamheden die bedreigd waren en zijn.

Hij kijkt met een tevreden blik over 'zijn' Arcadia: zijn plek waar het goed toeven is - een Tuin van Eden om tot rust te komen...  Karsten kan niet zwijgen over zijn passie.  Hij weet  ontzettend veel, en hij vertelt met grote kennis van zaken.  Ik steek er dan ook heel wat bij op. 

Rond de boomgaard wordt een natuurlijke heg aangelegd.  Er worden struiken aangeplant en dan wordt deze heg 'gelegd'.  Dit wil zeggen dat we de takken knakken door inkapping.  Dit schaadt niet.  De struik weet dit goed te overleven.  We buigen de takken naar binnen zodat er mettertijd een ondoordringbaar kluwen ontstaat.  Zo werd het al in de Romeinse tijd gedaan.  Het is trouwens één van de redenen waardoor de Romeinen hier ooit zo moeilijk 'binnen' geraakten.  Hier zijn 'gelegde heggen' veelal verdwenen, maar in Groot-Brittanië zien we er nog wel veel.  Kijk: en hier komt ook nog zoete kers en vlier, en hazelaars, en hier hondsroos (dat kan je gebruiken voor rozebottelthee...)

Wat verder staat er nog een zwarte populier - een 'broertje' van het beschermde exemplaar.  Maar men denkt dat hij niet meer te redden is.  Toch leeft hij nu nog.  Karsten wijst op de grote holtes.  Hier komen dieren in schuilen.  Ja: deze boom heeft nog veel natuur-potentieel.

De moestuin van 360 vierkante meter moet een SAMENTUIN worden.  Een zestal gezinnen werken hier nu aan mee.  Maar er is beslist nog altijd plaats hoor!  Wie dus zin heeft...  Er is een gepensionneerd koppel bij, gezinnen met kinderen, mensen die van de natuur houden...  Ik ga mijn project nog hier en daar voorstellen.  Op 12 februari doe ik dat hier ook nog eens ter plekke.    Alles wordt hier volgens de ecologische principes uitgevoerd.  Hier kunnen we naar hartelust experimenteren met de permacultuur.  Het is de bedoeling dat we we ons bij VELT vzw aansluiten (Vereniging voor ecologie, leef en teelt)   www.velt.be    We willen ons onder deze koepel plaatsen.  Dan is alles wat we hier doen ook verzekerd en kunnen we bijvoorbeeld ook cursussen volgen, enzovoort...

Karsten bouwt op wat hij 'de gezelligste hoek' van zijn Arcadia noemt, een schuilhok voor zijn ezels.  Het ligt vlakbij het heerlijke plekje met de oude Dijle-arm als grens.  Hier kunnen ook de kinderen gezellig ravotten.  Zijn zonen die 10 en 12 jaar oud zijn vinden het hier geweldig!

Vroeger was de Dijle veel bochtiger, maar men heeft stukken 'afgesneden' zodat ze nu veel rechter door het landschap loopt.  Maar dat heeft ook gemaakt dat het water minder plek heeft en daardoor het debiet groter geworden is.  Daarom dienden de Dijledijken te worden opgehoogd.

Karsten wil zijn 'Tuin van Eden' best delen.  Maar hij wil Arcadia niet openbaar maken.  Hij wil er nog zicht op kunnen houden.  Ieder die zich hier engageert dient ook zijn verantwoordelijkheid op te nemen.  Daarom stelde Karsten een huishoudelijk reglement op.  Iedereen is welkom maar hij wil dat alle gasten respect voor de natuur hebben. 

De vogels zwerken door de lucht, en de Dijle stroomt traag door het landschap.  Hier wordt een droom waargemaakt. 

Als ik terug naar huis fiets zie ik voor mij de Sint-Romboutstoren steeds groter worden.  Beseffen - wij Maneblussers - wel hoe dicht we hier bij een uniek groen aaneengeschakeld natuurgebied zitten waar het heerlijk is om te fietsen en te wandelen?  Dit maakt ons Mechelen toch wel uniek. 

En hier: op een boogscheut van de stad ligt een klein paradijs - In Muizen ligt de hedendaagse Tuin van Eden.  En Karsten is hier God de Vader.  Maar in Gods'Arcadia is elk schepsel welkom. 

Wie graag meer weet over dit prachtige project moet zeker op zondag 12 februari naar hier afzakken voor wat meer info.  Om 14 uur zal Karsten hier alles uit de doeken doen.

Je kan 'Arcadia Muizen' ook vinden op Facebook, en via deze weg kan je Karsten contacteren.