(foto's: Jan Smets)
Ik had het uitstapje naar het Leuvense stadsmuseum al langer gepland, maar vandaag is het er uiteindelijk van gekomen. Wie de uiterst boeiende tentoonstelling 'Op zoek naar Utopia' nog wil bezoeken zal zich moeten reppen. Tot en met 17 januari kan je nog terecht in M-Museum Leuven, en dan valt het doek onherroepelijk. De vorige keer dat ik in het museum was, bezocht ik de retrospectieve rond het werk van Mechelaar Michiel Coxcie. Heel indrukwekkend. Het museum is een architectonisch pareltje en de vaste collectie is het bekijken overwaard. Maar nu sta ik er voor een ronduit sublieme expo. 500 naar na het drukken van het iconische werk 'Utopia' door Dirk Martens in Leuven, staat dit boek volop in de kijker. Thomas More, humanist, staatsman en schrijver creeërde in zijn beroemde werk een utopisch alternatief voor deze wereld die - ook toen - vaak vierkant draaide. Tientallen topstukken zijn te zien in deze tentoonstelling: schilderijen, wandtapijten, landkaarten, wetenschappelijke instrumenten..., én: jawel: ook Mechels erfgoed van de bovenste plank! Want drie van onze zeven exemplaren tellende reeks Besloten Hofjes zijn voor het eerst te bewonderen in hun prachtig gerestaureerde toestand. Aan de andere Hofjes wordt nog naarstig doorgewerkt. Wie het niet meer lukt om ze in Leuven te zien, zal moeten wachten tot de opening van ons verniewde stadsmuseum Hof van Busleyden...
Ik zag de Besloten Hofjes voor de eerste keer in de privé-vertrekken van de Mechelse gasthuiszusters in hun klooster in de Keizerstraat. Dat was in 1979. Beslist meer Mechelaars hebben ze daar gezien... Hoewel...
Men wist uiteraard wel dat het om uiterst waardevolle stukken ging, maar pas de laatste jaren is de belangstelling voor dit unieke erfgoed nog gegroeid. De Besloten Hofjes verhuisden van de Keizerstraat naar het Schepenhuis toen dit nog een museum was, en nadien kwamen ze voor een poosje terecht in huis De Zalm aan de Zoutwerf.
De reeks Besloten Hofjes, waar Mechelen terecht trots op mag zijn, wordt nu grondig gerestaureerd; En daar komt heel wat bij kijken. De eeuwenoude kastjes die allen gemaakt werden in het begin van de 16de eeuw, bezitten een bonte verzameling van allerlei kunstzinnige 'prullaria' in diverse materialen. Best te verstaan dat een restauratie heel wat onderzoek van heel verschillende specialisten ter zake vroeg. Ik schreef hier vroeger reeds een paar artikels over op Mechelenblogt...:
www.mechelenblogt.be/2014/10/unieke-besloten-hofjes-werelderfgoed-dat-nu...
www.mechelenblogt.be/2015/11/ook-jij-kan-jouw-steentje-bijdragen-voor-re...
Drie van deze topstukken zijn na een delicate behandeling volledig in zijn vroegere staat te bewonderen. En nee: niet in Mechelen zijn ze te bekijken. Die primeur valt Leuven te beurt. Voor ze terug naar Mechelen verhuizen zijn ze één van de attracties van de tentoonstelling 'Op zoek naar Utopia'.
De Besloten Hofjes probeerden ook een utopisch paradijs uit te beelden. Niet minder dan zeven van deze retabels door de Mechelse gasthuiszusters gemaakt, doorstonden de tand des tijds, en hiermee bezit onze stad een bijzondere schat.
De retabels bevatten zo'n vierhonderd verschillende artefacten per kast. Minitieus onderzoek ging de restauratie vooraf. Nieuwe onderzoeksmethoden en conserveringsmethoden werden hierbij toegepast.
Speciaal voor de Leuvense tentoonstelling werden drie van de Besloten Hofjes reeds gerestaureerd. Voor de financiering hiervan kregen Musea & Erfgoed Mechelen steun van het Topstukkenfonds van de Vlaamse overheid, de Koning Boudewijnstichting en de Vrienden van het Hof van Busleyden. En via crowdfunding kon iedereen die het wou een stukje bijdragen. Als Mechelaar ben ik daar graag op ingegaan. Vele kleine bijdragen maken immers een groot...
Het resultaat is verbluffend. Ik kende de Hofjes vrij goed, maar wat ik nu te zien krijg overtreft de verwachtingen. De Besloten Hofjes die het verlangen naar het Paradijs verzinnebeelden, zullen later kijkstukken zonder weerga worden in Busleyden.
Natuurlijk ben ik niet enkel naar de tentoonstelling gekomen voor deze Mechelse erfstukken. De expo die prima te volgen is met een audiofoon toont ons werkelijk schitterende dingen. Te veel om op te noemen. Wie nog de kans heeft om naar Leuven te treinen moet dit zéker doen.
De inkom voor de tentoonstelling bedraagt 11 Euro, maar als je naar Leuven spoort betaal je een Euro minder.
Héél erg de moeite is het lijvige boek 'op zoek naar Utopia' dat in 430 bladzijden een uitgebreide kijk op de expo biedt. Een uitgebreid hoofdstuk is gewijd aan de Mechelse Besloten Hofjes. Het boek is een aanrader! Je telt er op de tentoonstelling zo'n kleine 55 Euro voor neer. Je kan het echter ook in de (Mechelse) boekhandels aanschaffen. Dan betaal je ietsje meer (59,99 Euro).
Op de cover staat het ontroerende portretje van prinses Dorothea Van Denemarken (°1520) met een zogenaamd armillarium. Ze houdt dit meetinstrument ondersteboven. Staat dit symbolisch voor haar 'verloren wereld'?
Dorothea was een dochtertje van de verbannen Deense koning Christiaan II en een zus van Keizer Karel V: Isabella van Oostenrijk. Isabella werd ooit opgevoed aan het Mechelse Hof van Margareta van Oostenrijk. Later zullen Dorothea, haar zusje en broertje na de verdrijving uit Denemarken, ook terecht komen in Mechelen, bij tante Margareta..
.
Thomas More...
500 jaar geleden schreef deze Engelsman zijn meesterwerk Utopia.... De man die in zijn tijd over de vloer kwam bij Mechelaar Jeroen Van Busleyden, net als ondermeer zijn vriend Erasmus van Rotterdam, staat nu helemaal in de kijker in de Brabantse stad Leuven.
We mogen fier zijn dat Mechelen ook een hoofdstukje meeschrijft...
meer over 'Op zoek naar Utopia':
