(foto's: Jan Smets)
'Onze' Margareta van Oostenrijke, doorluchtige keizerlijke tante en nog doorluchtiger landvoogdes der Nederlanden, mag dan wel een straffe madam geweest zijn, én een dame uit één stuk: na haar dood in 1530 kon men géén gewag meer maken van dit 'ondeelbaar' axioma. Het klinkt misschien wat oneerbiedig. Ik besef het wel. Maar het was dan ook de uitdrukkelijke wens van de vijftigjarige overledene dat haar stoffelijke resten netjes verdeeld werden op drie verschillende locaties. Haar lichaam moest onbetwist verhuizen naar Bourg-en-Bresse waar ze een aantal jaren intens gelukkig was geweest met haar laatste echtgenoot, de betreurde Filibert van Savoye. Daar ligt het nu nog altijd te rusten in een schitterend praalgraf. Haar hart mochten de zusters Annonciaden in Brugge hebben. Het was daar immers dat ze ooit na zich terug te trekken uit het openbare leven wou gaan wonen. Het hart werd in een loden kistje bewaard naast dat van Filips de Goede. Maar beide kistjes verdwenen in de Franse bezettingstijd. Mechelen mocht haar maag en ingewanden bijhouden... Ook deze resten werden in een loden kistje opgeborgen en ze kwamen terecht in de Sint-Petrus en Pauluskerk.(eerst nog in de oude naast het paleis van Margareta en nadien naar de huidige op de Veemarkt). Zo'n gescheiden begraving bij vorstelijke begrafenisceremonies gebeurde al in de Middeleeuwen en houdt verband met de reliekenverering van heiligen. Enne: vorsten hadden ook zo'n uitverkoren status.
In 2009 schreef ik dit stukje op Mechelenblogt:
www.mechelenblogt.be/2009/08/doodsimpel
Dat was nog lang voor de kerk werd gerestaureerd. De foto linksboven dateert dus uit de periode van het artikel. Toen schreef ik ook dat sommigen beweerden dat de stoffelijke resten van Margareta 'met het groot huisvuil' waren meegegeven. Roddel of waarheid?
Maar! Er beweegt wat! Gisteren werd een poging ondernomen om de loden urne met de ingewanden van ons aller Margriet op te sporen!
Het loden kistje lag dus eerst onder een eenvoudige koperen grafplaat in de voormalige Sint-Petrus-en Pauluskerk, die Hofkerk was, en vlak naast het Hof van Savoye lag, waar Margareta via een loopbrug van haar paleis naar de kerk kon. Later werd een albasten monument in renaissance-stijl vervaardigd boven dit kistje.
Deze kerk werd in de 18de eeuw wegens bouwvalligheid afgebroken en aan de overzijde begon men te bouwen aan de huidige barokkerk die verbonden was aan het Jezuïetenklooster. De loden urne werd met enige plechtstatigheid overgebracht naar de nieuwe kerk, en werd bijgezet onder een grote marmeren tegel in het koor.
De orde werd in 1773 opgeheven en de Sint-Petrus en Paulus werd een parochiekerk.
In 1981 werd de kerkvloer heraangelegd en bij die werken zouden arbeiders een 'blikken bus' heben gevonden en uit onwetendheid hebben weggegooid.
Maar dit verhaal is onzeker. Een ander verhaal vertelt dat één arbeider de waarde wel inzag en deze man zou het hebben teruggeplaatst onder de tegel.
Een derde versie zegt dat dit niet kan omdat op die plek al beton gestort zou zijn, en dat de betreffende arbeider de urne even verderop voor het Maria-altaar heeft begraven. Evenwel zonder aanduiding of markering.
Na overleg met 3DSoil, de firma die grondonderzoek doet, en het studiebureau Herelixka, dat de vloerwerken opvolgde in 1981, werd duidelijk dat het mogelijk moet zijn om een bruikbaar scanbeeld te bekomen van de ondergrond van de kerkvloer, om zo de loden urne - als die nog aanwezig zou zijn - te lokaliseren.
Met een grondradar werd een scan gemaakt van de bodem onder de kerkvloer.
En...:
Er werd 'iets' ontdekt!
Waarschijnlijk gaat het om een holte. Lag hier ooit de loden urne?
Verder fysiek archeologisch onderzoek gaat nu volgen. De stad financiert dit onderzoek omdat het er van overtuigd is dat een mogelijke vondst een meerwaarde zou kunnen betekenen voor kerk én stad.
Naast de firma's die hierboven werden vermeld, werkt ook de Gentse Universiteit mee, de Mechelse dienst voor Monumentenzorg, de Kerkfabriek van Sint-Petrus en Paulus én Canvas.
Wordt vervolgd...
www.canvas.be/cultuur/de-maag-van-margaretha
Langzaam kruipt de tijd voorbij
en ik stel me de vraag: waarom?
Want één dag duurt me langer dan een week
Derhalve bid ik God
dat Hij mijn lichaam spoedig terugvoert
daarheen waar mijn harte is dat niet meer aan mij behoort
(gedicht van Margareta van Oostenrijk)
Net nog het artikel op canvas gelezen, geleid door Torens a/d dijle op FB.
In feite kan je van die dame toch best een mini tv serie maken: drie afleveringen of zoiets. Ik vind haar levensloop en haar invloed op de geschiedenis niet zo onbelangrijk.
Ik denk met veel plezier terug aan het optreden van Zefiro Torna in het gerechshof ter gelegenheid van Mechelen, stad in vrouwenhanden, met heuse papegaai!
Een dame met klasse. Onder haar bewind werden de eerste "ketters" op de brandstapel gezet en ze "luisterde" in Den Haag zo'n verbranding "op" met haar gedistingueerde aanwezigheid. Tijdens haar eerste bewindsperiode volgde ze nog de politiek van broer Filips die feitelijk de laatste echte vorst der Nederlanden was en ze voerde zoals Filips een politiek die rekening hield met de belangen van de Nederlandse staten. Na haar demotie door neefje Karel had ze haar les geleerd. Tijdens haar tweede ambtsperiode (1515 -1530) was ze de waardige vertegenwoordigster van een afperser als Karel V en was ze alleen geïnteresseerd in de familiebelangen en niet langer in die van de onderdanen. Ze kocht de keizerskroon voor hem en de Nederlanden waren juist goed genoeg om de enorme afkoopsommen voor die kroon te betalen en belastingen op te hoesten om zijn "Weltpolitik" te financieren zodat hij kon oorlog voeren in Duitsland, Frankrijk, Italië, Tunesië enz. Marguerite d'Autriche deed geen pogingen hem af te remmen. Historici hebben uitgerekend dat de belastingen met 70 % stegen tijdens Karels regering. O.a. in Gent daalde de levensstandaard van de arbeidende klasse tot de helft van twee generaties eerder.
Allee, Kareltjes belastingbewind kan dus wat vergeleken worden met onze opeenvolgende regeringen waarbij het huidige bewind niet in het minst en zijn onze contreien op het gebied van uitgezogen te worden steeds geweldig verwend geweest.
Vandaag werd de urne van Margareta gevonden! ...op de plaats die de radar aanwees!
Ik ben benieuwd wat men er gaat mee doen. Een betere ereplaats dan weeral onder de grond met het risico dat binnen 100 jaar weer niemand weet waar ' ze ' ligt?