(foto's: Jan Smets)
Nét 9 maand geleden werd er van gestart gegaan. Vandaag was het zover: de werkgroep Cult-uren mocht een stevige bundel met adviezen en concrete voorstellen trots en met veel verwachting overhandigen aan schepen van cultuur Björn Siffer. Er is hard en met veel overgave aan gewerkt. Er werd niet vergaderd om te vergaderen, maar met daadkracht en de wil om effectief iets te doen aan het cultuurbeleid in deze multiculturele stad. Het is immers nog altijd moeilijk om de verschillende gemeenschappen die in ons Mechelen wonen aansluiting te laten vinden bij het culturele leven. Onze stad telt 128 nationaliteiten, en het is een hele klus om hen te betrekken. Dat heeft verschillende oorzaken en daar kan oeverloos over doorgeboomd worden. Maar het is NU dat men concrete stappen wil zetten. Het is Greet Pluymers, journaliste van opleiding, die heel gedreven met haar groep dit parcours heeft afgelegd. 9 maand geleden werd de aanzet gegeven. Het lijkt wel een zwangerschap...
Hier is het kindje: klaar om door de stad geadopteerd en grootgebracht te worden...
Met deze woorden werd onze cultuurschepen door Greet in de Garage begroet.. Nadien kreeg hij dit stevige en bijzondere diversiteitsadvies overhandigd, vol met tips om iedereen, met welke achtergrond dan ook te laten genieten van het rijke culturele leven in onze stad.
Greet Pluymers deed dit uiteraard niet alleen. Ze werd als coördinator van het project bijgestaan door een groep enthousiaste medewerkers. Vanavond werd ze bijgestaan door enkelen van hen.
Ook de voorzitter van de Mechelse Cultuurraad, Frans De Wachter is natuurlijk op het appèl.
Ja, het is niet eenvoudig om de verschillende culturele gemeenschappen aansluiting te laten vinden bij het culturele leven. En omgekeerd is het al even moeilijk voor deze gemeenschappen om vanuit de eigen cultuurbeleving de andere Mechelaars te bereiken. Het is daarom dat we op een creatieve en positieve manier trachten om mekaar tegemoet te komen. We willen streven naar het openstellen van de diverse culturen voor elkaar. Dit kan voor iedereen een meerwaarde betekenen!
Daarom heeft deze werkroep vanuit de stedelijke cultuurraad onder impuls van bestuurslid Greet Pluymers vertegenwoordigers uit verschillende culturele gemeenschappen aangezocht om hieraan te werken. Vier adviezen kristaliseerden zich gaandeweg. Deze sluiten bovendien aan bij één van de adviezen van cultuurminister Gatz. En dat is: inzetten op diversiteit en moeilijke bereikbare groepen.
Greet Pluymers:
Deze tips komen uit de eerste hand: uit een werkgroep met zo'n 25 mensen, jong en oud en met verschillende culturele achtergronden. Maar...: bijna allemaal geboren en getogen Mechelaars. Ik bleek op de eerste bijeenkomst één van de weinige immigranten te zijn, want mijn roots liggen in Brussel. We noemden ons de Cult-Uren, en ook al waren niet àlle culturele gemeenschappen vertegenwoordigd, toch werkten er mensen wiens stem niet eerder gehoord werd. Zo denk ik nu speciaal aan Hulya, een fantastische vrouw uit de Chaldeeuwse gemeenschap die keer op keer haar inbreng had. We hebben naar mekaar geluisterd en met veel positieve vibes gezocht naar manieren om te bereiken wat we allemaal heel graag willen: dat de verscheidenheid aan culturen in de bevolking zichtbaar is in het cultuurbeleid.
Het is een mooie droom. Maar dromen mag. Het was Greet die het zei op die eerste bijeenkomst. Maar ze kreeg prompt als antwoord dat het niet om dromen gaat. Men gaf haar ten antwoord dat 'we allemaal de stad zijn en dat we beslist iets kunnen doen en kleine successen boeken!.'
Nou: dat klink veelbelovend en daadkrachtig. Maar ik geloof het graag. Ik ken flink wat mensen die meewerken in dit team: er zitten sterke karakters tussen en rolmodellen voor hun gemeenschap. Opvallend ook: het zijn niet zelden vrouwen die hier het verschil maken.
Greet geeft een aantal voorbeelden van die 'kleine successen':
Op Uit zonder Uitlaat stond ACOM, de actieve Chaldeeuwse organisatie van Mechelen die op de Grote Markt haar lekkere culturele traditie verkocht. En de programmatoren van Ottertrotter zitten wie weet binnenkort alvast samen met die van de Zomer en de Winter van Mechelen zodat de Kerstsfeer op de Grote Markt niet enkel blank kleurt. Ja, we hebben de bal aan het rollen gebracht. Het is nu aan de schepen van cultuur om mét het stadsbestuur de bal verder te laten rollen!
Concreet vraagt de werkgroep van de Cultuurraad om een aangepaste, cultuurdiverse programmatie, toegankelijker communicatie en gelijke kansen voor iedereen om ook aan het cultuurbeleid deel te nemen. Drie mooie speerpunten...
Organiseer alsjeblief geen behoefte-onderzoek. Niet via een babbelbox en niet louter digitaal. Wat de meer dan 84 000 Mechelaars willen als cultuurbelever is hen nooit gevraagd! Wacht niet op het onderzoek en doe bijvoorbeeld zoals de cultuurraad zelf: we hebben in september het bestuur uitgebreid met jong en divers bloed uit de werkgroep de Cult-Uren.
De cultuurraad wil absoluut geen log orgaan zijn. Hier is een fantastische stap gezet. Het is het eerste project met ad hoc experten uit het werkveld, vertelt Frans De Wachter.
(Jasper Benn)
Na het woordje van Greet vulden Jasper Benn (uitbater van cultuurcafé De Kuub, maar ook gekend van andere initiatieven en event café Minimaal), Cani Nas van de Chaldeeuwse organisatie en Mireille Schepers met haar Congolese roots en die interculturele communicatie en management in haar vingers heeft, dit alles nog aan...
Zo pleitte Jasper ondermeer voor meer budgetaire structuren. "Er bestaat al vanalles om op te bouwen, maar er kan nog meer; nog meer ingezet worden op multiculturele activiteiten!"
Cani Nas die vorig jaar heel moedig haar woordje deed op de algemene vergadering van de Cultuurraad, en daardoor extra opviel, werd opgevist voor de projectgroep, en dat was een gelukkige beslissing. Zij had als eerste en enige het lef om de nood aan erkenning bij andere cultuurgemeenschap hardop te uiten. Het viel niet in dovemansoren. Ze benadrukte dat de cultuurcommunicatie van de stad niet altijd toegankelijk is voor sommige groepen. En dat is jammer, want iedere Mechelaar zou moeten kunnen participeren. "De boodschap mag niet enkel terecht komen bij de sleutelfiguren maar bij iedereen! Weet dat er ook nog wel wat analfabeten tussen hen zitten...!"
(Cani Nas (rechts) en haar nicht Hulya (links))
"Cultuurparticipatie moet van twee kanten komen. Er moet ook gesleuteld worden aan het verouderde subsidiesysteem, én er moet gepolst worden naar de noden en verwachtingen van elke Mechelaar" stelde Mireille.
(Mireille Schepers)
Een grondig en representatief cultuuronderzoek dient georganiseerd. Dat is dus duidelijk.
Een beleid kan vanuit de buik gevoerd worden, maar dat volstaat niet. een beleid mag geen blind beleid zijn. Kent u één bedrijf dat een product lanceert zonder te checken of er een publiek, ook in de toekomst, voor is? Een efficiënt multicultureel cultuurbeleid is gebaseerd op degelijk onderzoek dat betrouwbare cijfers en meningen oplevert. Dat betekent dus dat je mensen thuis opzoekt voor een diepte-interview... We hebben er over gediscussieerd of de noodzaak van zo'n studie ons eerste advies diende te zijn? Ja, want het is de basis van alles, en nee, een tijdrovende studie mag géén excuus zijn om de andere adviezen niet meteen uit te voeren, en dan bedoel ik deze rond programmatie, communicatie en participatie. Die broodnodige studie is het vierde advies geworden. Omdat we niet willen, meneer de schepen, dat u op het resultaat van zo'n onderzoek wacht om iets te doen...
Schepen Siffer luisterde aandachtig naar de woorden van de werkgroep en complimenteerde hen nadien om de kwaliteti van de adviezen en de geleverde inspanningen. "Van zo'n cultuurraad kan een cultuurschepen alleen maar dromen!"
Hij benadrukte dat dit multiculturele beleid één van zijn beleidsaccenten is, en dat hij de adviezen aan zijn diensten zal bezorgen zodat die er aan de slag mee kunnen gaan. "Er zullen inspanningen moeten worden gedaan. Ook door de tradionele verenigingen die er ondermeer moeten voor zorgen hun deuren open te gooien en bereid moeten zijn om de subsidiekoek te verdelen..."
Met Greet en Mireille praat ik nog een tijdje na in De Kuub. Ik voel het enthousiasme en de wil om door te gaan! De bundel is afgeleverd. Het kindje is gebaard. Nu is het aan de stad om dat kind te koesteren en groot te brengen. Cult-uren leverde puik werk. Dit is de aanzet. Dit is het begin. Laat het géén stille dood sterven. Op dit élan moet verdergegaan worden. Ik luister naar beide dames, en voel en wéét dat het goed zit!
Ik hoor het Born Siffer graag zeggen: van zo'n cultuurraad kan een cultuurschepen enkel dromen. Het is de schepen die het verschil kan maken. En, hoe paradoxaal dat ook mag klinken, hoe minder hij zelf grote dromen heeft op cultureel gebied, hoe beter. Ik heb zelf jarenlang meegedraaid in het bestuur van de cultuurraad, en met heimwee denk ik terug aan de periode waarin Willy Vandenbrande schepen van cultuur was. De man had zelf geen grootse plannen op cultureel gebied, hij had ook geen rechtstreekse bindingen met een grote speler in het werkveld, maar verdedigde als politicus voluit de adviezen die de cultuurraad hem aanreikte. In de cultuurraad vonden de professionelen en de amateurs elkaar, en in de adviezen werd altijd met de (soms tegenstrijdige) belangen van alle betrokkenen rekening gehouden. Het is in die periode dat de basis gelegd is voor de verrijzenis van de stadsschouwburg en het succes van ons cultuurcentrum, waarin het bestuur van de cultuurraad rechtstreeks vertegenwoordigd was. In feite maakte de cultuurraad het cultuurbeleid, de schepen zei "Da komt allemaal in orde, man", en zorgde er voor dat dat inderdaad gebeurde.
Met de komst van Frank Nobels veranderde dat totaal. Hij wilde zelf het cultuurbeleid bepalen. Ik wil zeker de verdienste van Frank voor het culturele leven in Mechelen niet onder de mat vegen, maar het betekende wel dat de rol van de cultuurraad als motor van het cultuurbeleid was uitgespeeld, en de adviezen werden, nu ja, adviezen. Er is in de periode dat Frank Nobels schepen van Cultuur was veel gebeurd in Mechelen, maar met de adviezen van de cultuurraad werd vaker niet dan wel rekening gehouden - althans dat was toch het gevoel dat ik erbij had.
In het begin van deze eeuw verhuisde ik voor een paar jaar naar Deurne, daardoor verdween ik zelf uit de cultuurraad, ik heb weinig zicht op hoe het verder evolueerde, maar ik kan me niet van de indruk ontdoen dat Bjorn Siffer meer oog en oor heeft voor wat er allemaal in het zo veelzijdige werkveld gebeurt. Dat hij, maanden voor hij de fakkel overnam, op vele plaatsen opdook om al kennis te maken, laat het beste verhopen.