(foto's: J.Smets)
De promotiecampagne van het aanstormende Cultuurevenement 'OP.RECHT.MECHELEN' komt op kruissnelheid. Nu de vakantiemaanden achter ons liggen wordt volop gefocusd op het twee jaar durende stadsfestival dat Mechelen in zijn ban hoopt te krijgen. Twee jaar lang wordt in onze stad herdacht dat 400 jaar geleden hier de Grote Raad werd geïnstalleerd: het opperste gerechtshof van onze contreien. Als een burger indertijd zijn recht wilde halen werd er naar Mechelen gestapt - zowat het 'Hof van Straatsburg avant la lettre'. 'Mir ginn op Mecheln' was géén loos begrip.
Hoe herdenk je nu zo'n historisch feit? Hoe vertel je iets zinvol voor vandaag? Daar is diep over nagedacht. In een snel veranderende samenleving kan het zelfs héél actueel worden vertaald. Wat zijn de waarden waarop onze rechtspraak berust? We leven in een tijd waarin waarden schuiven, waar twijfel en paradoxen ons gezichtspunt bepalen... Kunst en cultuur kunnen ons helpen over dit alles na te denken. En: misschien heeft Mechelen wel zijn historische verantwoordelijkheid te nemen. De Grote Raad gaf Mechelen het utopische imago van een rechtvaardige samenleving en anderzijds heeft onze stad ook enkele zwarte bladzijden in z'n geschiedenisboek. Het museum van deportatie en verzet vertelt het verhaal van barbarij... Wij Mechelaars zijn getuigen van deze twee historische momenten...
Humaniteit staat centraal in het cultuurevenement. We hebben niet op alles antwoorden maar de vragen dienen we ons blijvend te stellen.
Er zal enorm veel te beleven vallen tijdens dit stadsfestival. We zullen het wel merken. Het meest tot de verbeelding sprekende, of om het met passende beeldspraak te zeggen: 'in het oog springend' element, zijn drie reuzegrote ogen op diverse plaatsen in onze stad. Vandaag, tijdens het persmoment, kreeg ik de kans om in één van deze ogen plaats te nemen...
De presentatie voor de pers wordt druk bijgewoond in SANOMA dat gevestigd is in de vroegere Belgacomgebouwen aan de Sationstraat waar tegen een gevel één van de indrukwekkende ogen is bevestigd.
Intendant van het Stadsfestival Guido Wevers, burgemeester Somers en enkele partners van het artistieke gedeelte van het festival, praten vol gloed over alles wat er binnenkort te beleven valt.
Zaterdag wordt 'OP.RECHT.MECHELEN' feestelijk geopend, nadat we zaterdag al een pré-opening kregen van het festival met het binnenvaren van de Inflatable Refugee.
Het programma oogt indrukwekkend. Ik verwijs graag naar de website van het festival;
Een grootse tentoonstelling gaat zaterdag van start in het Cultuurcentrum. Nu wordt nog druk een laatste hand gelegd aan deze expo
Vanaf morgen tot 18 september zal in de binnentuin van het Gerechtshof tien maal een theaterproductie doorgaan: 'Maat voor Maat', een tragikomedie waarbij Shakespeare op meesterlijke wijze machtswellust, godsdienstfanatisme en hypocrisie aan de kaak stelt.
Op deze unieke locatie werd een grote tribune opgesteld. Het stuk ging reeds in prémière in Veere en komt nu nar Mechelen. Koen De Sutter regisseert de voorstelling met Vlaamse en Nederlandse acteurs. Priijs: 20 Euro. Als je er bij wil zijn dien je je te reppen. (meer info via bovenstaande link naar het festival). 'Rechtvaardigheid', 'pleiten', 'in beroep gaan', 'recht halen', 'aanklagen'... Het komt allemaal aan bod. Shakespeare die het stuk in zijn tijd schreef als aanklacht tegen de puriteinen, houdt ook onze maatschappij een spiegel voor. Wat doe je met rechtvaardigheid binnen het rechtspatroon? ...
Het festival zal twee jaar lopen. Zaterdag gaat het eerste deel van start met als topevenementen de expo in het Cultuurcentrum en het theaterstuk in de binnentuin van het Gerechtshof. Er zijn nog tal van randactiviteiten die dag.
In het voorjaar krijgen we dan een tweede deel voorgeschoteld.
Het derde deel van het stadsfestival krijgen we te zien bij de opening van ons nieuwe stadsmuseum Hof van Busleyden.
En dan is er 'het oog'...
In feite zij het er drie. Ze hangen aan de gevel van Sanoma in de Stationstraat (boven), aan de Hogeschool Thomas Moore, Campus Kruidtuin, en aan de Kazerne Dossin.
Het idee en uitwerking is van het duo Lucas De Man en Pascal Leboucq.
De ogen werden ontworpen voor het stadsproject OOG in Den Bosch (daar hingen vijf ogen). Nu reizen deze als zelfstandige installaties de wereld rond. De inhoud wordt per stad aangepast en ingevuld.
In Mechelen wordt natuurlijk het thema van het stadsfestival verwerkt in het verhaal.
De ogen hebben een diameter van vier meter en hangen vrij over de stad. Zittend in een stoel wordt je in het oog gereden en je krijgt een audiovisueel spektakel te zien. Nadien heb je de mogelijkheid om je ervaring op een muur te prikken...
Het gaat hier over zien en gezien worden. Het oog neemt je mee op het festival. De pupil kan open en toe gaan. Je kijkt over Mechelen en dan sluit de pupil. Met animatie en muziek wordt je meegenomen in een intieme tocht waarbij je niet enkel de samenleving vanuit een ander perspectief te zien krijgt, maar ook je mens-zijn... Natuurlijk zijn er ook knipoogjes naar historische momenten. Het vertelt in feite het verhaal van de mens.
Je kan de presentatie volgen in het Nederlands, Engels of Frans. Elk oog biedt eenzelfde verhaal aan, maar het uitzicht is telkens anders. Overdag of 's avonds krijg je telkens een andere beleving.
De ogen zijn gebaseerd op de ogen van échte personen! De ervaring duurt zo'n twintigtal minuten. Je dient te reserveren per tijdsblok en er wordt aangeraden om op tijd te komen bij de kunstinstallatie. Een ticketje kost 7,5 Euro, maar we mikken op een breed publiek. Kansarmen kunnen het gratis meemaken. Je vindt de openingsuren en andere voorwaarden op de site... Tot 6 november kan je dit meemaken.
's Avonds geeft het oog licht. Het valt dus echt wel op.
En dan neem ik plaats in de stoel die langzaam het ogen binnenrijdt... Het is werkelijk een unieke ervaring. Ik kijk over de stationsomgeving en dan...sluit de pupil...
Altijd dezelfde zeveraar die het feestje wil verknallen maar het is sterker dan mezelf. Die Grote Raad hoort bij de Mechelse stadslegendes. In al mijn cursussen Instellingen Nieuwe Tijden staat dat de Grote Raad in 1504 geïnstalleerd is; dat is 512 jaar geleden. Misschien is er iets in 1616 gebeurd maar het was alleszins niet de oprichting. Dan "Mechelen als een vroeger Straatsburg". Vergeet het maar. In 1515 en in 1530 zeiden respectievelijk Henegouwen en Brabant dat ze geen cent belasting betaalden als die Mechelse raad de vonnissen van de eigen rechtbanken kon verbreken. En daarmee was de rol van de Grote Raad als beroepshof voor burgerlijke geschillen voor de hele Nederlanden voorbij. Met het verlies van de Noordelijke Nederlanden, de verovering van Artesië door Frankrijk werd het bevoegdheidsterrein van de Raad altijd kleiner. Zelfs het hertogdom Luxemburg stuurde na een tijd Mechelen naar huis. In de 18de eeuw was de Raad nog alleen een beroepshof voor het graafschap Vlaanderen, het graafschap Namen, Opper-Gelre en Mechelen. Feitelijk werd de Grote Raad meer en meer het bestuur van de stad en haar dorpen. Iedere staat van de Nederlanden had een provinciale raad die de administratie en de rechtspraak verzorgde in naam van de vorst. Het ministaatje Mechelen was echt wat te klein voor een eigen provinciale raad en dus vervulde de Grote Raad die functie. En overigens was Mechelen nooit de hoofdstad der Nederlanden, maar alleen de residentiestad gedurende enkele tientallen jaren.
Ik lees nu bij onze vriend Marcel (gids voor oud-Mechelen) dat de Grote Raad in 1616 zijn stulpje verhuisd heeft naar het huidige gerechtshof. Een verhuizing lijkt me iets anders dan "geïnstalleerd in Mechelen " zoals de pers (o.a. de oenen van de VRT) het stellen.