(foto's: Jan Smets)
Al vijf minuten voor het afgesproken uur staat ze op post voor de deur van haar woonst in de De Langhestraat. Ze is duidelijk in haar nopjes, want hier heeft ze lang naar uitgekeken. Het was haar beloofd toen ik haar levensverhaal optekende voor Mechelenblogt. Ze vroeg me toen of ik ik geen zin had om met haar een 'toereke' te doen met 'die fiets' van stadsgids Peter Meuris. Dat leek haar wel wat. 'Maar gaat uw madam noa ni jaloes zèn?', had ze nog voorzichtig geopperd. 'Moan madam' was niet jaloers en zo werd de overeenkomst beklonken. Ondertussen liep er nog heel wat water door de Dijle, en in die tussentijd selecteerde ik ook haar verhaal voor opname in mijn boek 'Mechelen. Een stad vertelt'. Daar is ze reuzetrots op, en ze vertelt het aan al haar bekenden. "Op blz.114 sta ik!'"
"Wilt ge me noa is heulpe mè m'n oerbellekes... 'k kroag ze ni goe in...". Aan haar voordeur, wachtend op Peter, kwijt ik me van die opdracht en ook haar bijpassend halssnoertje mag ik even later aandoen. Kwestie van mooi op de foto te staan. Daar staat ze op. Ze houdt van foto's, en in haar 'sjakos' zit ook een kleine camera.
Het voelt aan als de kriebelende spanning bij aanvang van een schoolreis. Maar dan draait Peter met zijn gidsfiets haar straat in... Het vraagt op deze bloedhete dag enig aanpassingsvermogen van hem. Mechelen lijkt vandaag, op Maanrock-zaterdag, een belegerde stad, en hij zal een alternatief aantrekkelijk parcours moeten zoeken. De tocht is moeilijk; maar de gids is ervaren... Marie-Louise Windels straalt.
Ze is de tachtig al 'gepasseerd' en woont nu toch al enige jaren in haar appartementje in de binnenstad. Vroeger huisde ze aan de Battelsesteenweg met haar man Joseph. Maar sinds zijn overlijden is de kinderloze Marie-Louiske naar het centrum verkast. Ze woont er erg graag, want alles is vlakbij de deur te vinden. Zeker nu haar mobiliteit wat achteruitgaat is dit mooi meegenomen. Want: Marie-Louise die van het leven gulzig geniet, wil overal bij zijn!
Ik ben veel 'oep stap'. Met de wandelingen van Mechelenbinnenstebuiten ga ik ook mee. 'De lèste kiê was dat in m'n buurt van vruuger: den Battelsestienweg. Daar hebbekik ne gazettewinkel gehad. We zèn achteraf oep Komet nog iet geun drinke, ma 't reigende. 'k was kloddernat. Ma, 't was plesant!
Ik zeg dat ik denk dat ze géén échte Mechelès is. Ze kijkt me verwonderd aan en wil repliceren. Maar ik ben vlugger: "je kan geen échte Mechelse zijn Marie-Louise. Ge scheurpt ni genoeg!" Ze lacht. Dat doet ze haast de hele tijd, en in haar ogen twinkelen steeds pretlichtjes. Daarom had ze het ook zo moeilijk om ernstig te kijken op het zwart/wit portret dat men van haar maakte om te worden toegevoegd aan het grote doek dat maandenlang aan het postgebouw hing ter gelegenheid van '50 jaar diversiteit' in onze stad. Maar ja, dat was nu eenmaal de vraag van de fotograaf. "Ik stond daar maar zuur oep!"
Peter rijdt de Adegemstraat in om even later het Mosselschelpstraatje in te duiken. Hij wijst op de muurschildering van Shamisa Debroey. Dat vindt Marie-Louiske best een mooi kunstwerk. "Er steun vissen oep!" Ze kijkt er bewonderend naar. De hele fietsrit houden we een gezellige babbel over alles en nog wat. Peter hoeft maar een aanzet te geven, en Marie-Louise neemt het zaaktje over. Af en toe vraagt ze of we nog geen dorst hebben, want ze heeft attent enkele flesjes water meegenomen voor ons.
(sporen van het verleden... Gevels vertellen soms veel...)
"Hier was de Deigemplaats vroeger" vertelt Peter op de verbreding van de straat waar een aantal straten bij mekaar komen. Ja: inderdaad: je kan je hier nog een plein voorstellen. "En hier, in de Heihoek stond tot begin vorige eeuw nog een heuse stadsboerderij..."
Gaat da mè den ellentrik?
...Dat wil ze wel eens weten, want ze vindt dat Peter er een behoorlijke vaart achter zet. Ik probeer haar nog wijs te maken dat het allemaal pure mankracht is, maar Marie-Louiske is niet van gisteren, en ze laat zich niet bedotten.
Hier oep den hoek van de Deigemstraat en de Korte Heistraat stond vreuger een café. Toen ons mama en onze papa 50 jaar getrouwd waren hebben we hier nog een pint gedronken. Daarna was de fiest in 't Olivetenhof. Ze zèn al jare geleje gesteurve. In 2002 verloor ik oep ien jaar toad mama en mijn man Joseph...
We schakelen over naar het verleden. Ze heeft altijd hard gewerkt vertelt ze. "Amai, moane frak!" Veel uitgaan was er niet bij. Dat kon niet met dat gazettewinkeltje. Op reis werd er vele jaren niet gegaan. Maar...men ging al eens een weekendje naar een huizeke aan het Zilverstrand, maar dat was dan ook alles. 'De gazetten' konden niet wachten. Joseph was dan wel nen hielen brave, vertelt ze. " Maar het winkeltje: dat was mijn werk!"
We rijden de Lange Heistraat in. Ze werd al uitgeroepen tot de schoonste straat van Mechelen. Dat weet Marie-Louise. Haar schoonzus woont er. "En dat is ook een iel proper! " 'Properder dan ik, vult ze al lachend aan.
Ondertussen groet ze - als de koningin-moeder tronend in haar koets de passanten. En: ze maakt duchtig reclame: "Moet ge oek is doen madam! da's plezant zenne!" We passeren Pita Saïd en zijn zoon, onze jonge stadsartiest Yannis. Ik zie hem denken. Zou dat geen item kunnen zijn voor zijn op stapel staande film?
Peter draait de De Langhestraat in die onder het beleid van burgemeester Spinoy een ware metamorfose kende. Appartementen verrezen en de rooilijn werd verlegd. Maar de straat telt nu een paar heel knappe muurschilderingen. Daar staan we toch even bij stil.
Fietsen door de stad. Het heeft wel wat. Marie-Louise heeft het lang gedaan. Zo fietste ze met haar kranten naar de abonnees. Maar met de fiets rijden doet ze nu niet meer. Ze is steeds te voet weg. "Ik moet dan wel 50 keer stoppen en rusten, of doe een terraske..."
Korenmarkt, Onze-Lieve-Vrouwstraat, door de smalle OLV-Heerstraat, de Louisastraat kruisen en de Lange Nieuwstraat induiken....
Ge hebt noch ne pinker?
Dat moet ze wel weten aan de Kommiezenhuizen, waar we aankomen vanuit de Lange Nieuwstraat. Ze blijft geboeid in het 'gegeven gidsfiets'. We moeten af en toe een creatieve omweg maken nu vele centrumstraten afgesloten zijn voor Maanrock. Ze wil erook nog wel eens een kijkje gaan nemen dit weekend. Maar dan dient ze een stoeltje mee te nemen, want lang staan is moeilijk, en ze vreest of ze zo wel goed het podium kan zien. Ze houdt van Maanrock. Het is niet omdat ze de tachtig voorbij is dat ze het jonge geweld niet weet te smaken. Marie-Louise heeft het niet begrepen op klassieke muziek. Nee hoor: 'Gèft moa ma K3 of Bandit of Stromae (ge wèt toch dat dee zeun troufiest had in de vreuger Paterskerk vlak in moan buurt?")
(op de Fonteinbrug met langs links en rechts prachtige uitzichten op Dijle en de kerken van OLV-over-de-Dijle en Hanswijk...)
De Hanswijkstraat... Het kleinste hotelletje van Mechelen, het volkse café 't Sas, de basiliek... Peter weet er overal wat bij te vertellen.
In mei ging Marie-Louiske vroeger regelmatig 'e kèske' aansteken in de Hanswijkkerk - 'veu ons Lievrouwke. Da' de traditie.'
(uitleg gevend aan een toeriste uit het Franse Lille. "Moet je ook eens doen Madame!"; en gefotografeerd worden in de Katelijnestraat...)
Aan de Zandpoortvest vertelt Peter dat binnenkort de Dijle terug zichtbaar zal worden. Hier wordt ze gedeeltelijk opengelegd. Marie-Louise herinnert zich de vroegere situatie maar al te goed, en ze vult aan met een intermezzo over de 'Groentemèt' die er stond.
We rijden door de Bleekstraat.
Hier was de drukkerij van Dessain. Ons papa heeft er nog gewerkt as letterzetter. De Mechelse Catechismus werd er gedrukt. Ons vader speelde af en toe as reserve bij de Malinwa.
Gerechtstraat ("ken je de 'Gouden Kooi' Marie-Louise?"), De Leegheid ("met het kleinste huisje van Mechelen..."), de Rik Woutersstraat, de Veemarkt...
In de Sint-Pieterskerk zijn m'n ouders nog getrouwd. Ikke en Joseph in 't Hoalèg Hèt' in de Deigemstraat. Da dee ik oek m'n plechtige kommunie. M'n ieste kommunie dee ik in Sint-Roembots.
We fietsen door de Blokstraat. Marie-Louise neemt het gidsen even over. Ze herinnert zich dat hier vroeger het mortuarium van het ziekenhuis gelegen was. De gestorven mensen werden er 'oep ne bloave stien' gelegd.
Voor het Hof van Busleyden maken we ook een stop. Nu is de knappe tentoonstelling 'Zot Geweld - Dwaze Maagd' van start gegaan, een expo die de honderste verjaardag van het overlijden van Rik Wouters in de verf wil zetten. Marie-Louiske zal ze binnenkort bezoeken met OKRA. Het podium voor klassieke muziek staat opgesteld in de tuin. Maar ze herhaalt dat dat niks voor haar is.
Ze vertelt dat ze tien jaar de kinderen van de Sint-Jansschool, die hier vroeger gevestigd was, heeft begeleid met de bus. Dat deed ze graag...
Ondertussen meent ze Peter te moeten waarschuwen als die plots zegt: "Ik ga iets proberen..."
Zee wa da ge doet hè! Veurzichtig!
Maar de geplande doorsteek door het smalle Klapgat kan niet. Het steegje naast het Hofke van Oliveten is afgesloten. Jammer. We keren terug en rijden de Stassartstraat in, om even later via de Schoutetstraat in het Klein Begijnhof terecht te komen... In de Schoutetstraat vertelt Peter het verhaal van de noodlottige gebeurtenis van 1903 toen ene weduwe en haar twee dochters verdronken in de overkapte Heergracht toen het welfsel van hun kelder was ingestort...
.
Het brengt ons terug naar het verleden.
Marie-Louise vertelt van haar jeugdjaren en de 'Peekeskermis' die doorging in de buurt van de Battelsesteenweg., mét 'Serieuze Wandeling' en 'den dag van de lege portemonnaie'. En het verhaal hoe ze Joseph leerde kennen wil ze ook nog eens uit de doeken doen. "We hebben vier jaar verkierd! Ma braaf zenne."
We amuseerden ons altèd oep een serieuze manier. We hebben oek hard gewerkt in ons leive. Ma noa zeg ik 'Flut'. Ik ben ne levensgenieter!
Groot-Begijnhof...
(door het Acht-Zalighedenstraatje hotsend...)
We rijden door de Katelijnestraat en zien de nieuwe vliet. Verbaasd kijkt ze links en rechts:
Aan deze kant broebelt het water? en aan dien andere kant ni? tièns?
(een onderonsje met 'Herman van de Cellekens' in de Minderbroedersgang... Altijd een leuke babbel...)
Tijd om iets te gaan drinken. Dat doen we in de prachtige tuin van Stassart 11. "een tant van Joseph zat hie nog in den Home Astrid"
Neergezeten en nippend van onze koffie vraag ik haar waar ze nog van droomt. Daar moet ze even over nadenken. Maar dan weet ze het plots! 'oep den toren' zou ze nog eens graag komen. Drie jaar geleden beklom ze de laatste keer Sint-Rombout, met Halloween, als er spookverhalen werden verteld. "ik was achteraf precies zat toen ik beneëe kwam. En 's anderendaags was ik zoe stoaf as een plank! Ma as ik da noa nog moest doen, dan zèn ik doed!" Ze zou het wel zien zitten met een luchtballon landend op de toren, of met een helikopter, of...ja, waarom niet: door stoere mannen tot boven worden gedragen! Maar misschien is een lift toch eerder aangewezen. Daar zou het stadsbestuur beslist eens moeten over nadenken vindt ze!
Marie-Louiske geniet.. Dit is haar dag!
Vandaag hebben we ons serieus geamuseerd! 'Voor herhaling vatbaar!' besluit ze.
+32 485750551
voor toeristen maar...ook voor Mechelaars een fijne ervaring...
Marie- Louise is een schat van een vrouw met een ' erfgoedkennis ' van hier to ginder! Die mensen moet je eindeloos laten vertellen en trachten te onthouden hoe het vroeger was!