Een minutenlange staande ovatie. Gejuich vanop de achtergrond. Enkele welverdiende bravo's die echode door de Sint-Romboutskathedraal. Tedere kippenvelmomenten. De ogen gesloten, het was genieten van hemelse klanken geschept door het Letse Radio Koor. Twee jaar geleden stonden ze op exact dezelfde plaats: het koorgedeelte, achter het altaar in de Sint-Romboutskathedraal te Mechelen. 

 

Dit jaar nodigde Festival van Vlaanderen voor Mechelen Hoort Stemmen één van de meest spraakmakende koren uit Europa opnieuw uit. 

 

Twee jaar geleden stond Letse koor tijdens dit festival op exact dezelfde plaats. Toen reeds een concert met ongekende toonhoogtes deed men er deze keer nog een schepje bovenop. 

De afgelopen jaren verwierf het koor naam en faam dankzij het ijzersterke repertoire dat onder leiding van Sigvards Kļava werd vorm gegeven. Twee jaar geleden werd nog uitgepakt met een indrukwekkend en met momenten licht bombastische speellijst. Ik had er alle vertrouwen in dat het koor voor deze editie met een heel ander programma zou afkomen. De afgelopen jaren beleefde ik reeds enkele malen hun concerten, zowel in Brussel als in hun thuisstad Riga. Telkens weer werd ik verrast met afwisseling en nieuwe repertoires. Klassiek, maar ijzersterk en perfect synchroon gezongen. 

 

Wie wou kon eerder dit weekend een workshop meemaken met het koor. De presentatrice opende het concert met de belofte dat ze zich zou weerhouden om mee te zingen. Gelukkig maar. Het publiek deed overigens heel erg zijn best om zich stil te houden tijdens de pure gezangen. De tedere, zachte zanglijnen vereisten een pure stilte om in vol genot te kunnen van genieten. Een occassionele hoest, het schuiven van voeten op de koude stenen vloer of het harde kraken van winterse jassen waren storende geluiden die voor mijn trommelvliezen op autistische wijze werden uitvergroot. De quasi perfecte stilte werd bereikt maar werd helaas af en toe verstoord door muziek die van buitenaf kwam. De muziek van Fiesta Europa op de Grote Markt sloop door de dikke muren binnen en verstoorde soms de ijle stilte momenten tussen twee echoënde klanken.

 

Met de ogen gesloten liet ik me meevoeren over fragiele gezangen met als rode draad de creaties van de andere Baltische held Arvo Pärt. De toon was gezet met de opener Solfeggio, een traag en minimalistisch in één beweging uitgevoerd nummer gekenmerkt door de tintinannabuli stijl die Pärt groot heeft gebracht. Een nummer dat klinkt als een perfect opwarming van het koor. 

Muziek als therapie, het concert leek zich om te vormen tot een meditatieve wellness sessie die ons langs Europa's meest spraakmakende componisten leidde. Terwijl Jumala voor Oekraïne het Eurovisie songfestival aan het winnen was, bracht het Letse Radio Koor de werken Dyptich en Quiet Night van de Oekraïnse composer en pianist Valentyn Silestrov. Muziek van een heel andere orde die je op tedere wijze laat meevaren naar een andere vorm van bewustzijn. Traag vloeiende zanglijnen, best te genieten met de ogen gesloten zodat de hersenen de opgevangen klanken zonder afleidende prikkels tot diep in de ziel kan laten geleiden. 

 

Met "A Drop in the Ocean" van de jonge Letse componist Ešenvalds werd een verrassend origineel nummer van eigen bodem gebracht, een a capella compositie gebaseerd op een tekst van Moeder Theresa maar die in de eerste plaats wordt gekenmerkt door een opbouw van zuchtende tenoren en bassen en fluiten van de sopraan en alt-stemmen, de geluiden van een walvis imiterend.

 

Een speciale vermelding is zeker verdiend voor de soprane Ieva Ezeriete die op ongehoorde  wijze, positief bedoeld, een weergaloze solo bracht. De eindeloze bossen en gezonde lucht in Letland heeft een prachtige stem gekweekt die eerder terecht internationaal wordt gelauwerd. 

Het concert werd afgesloten met de klassieker Da Pacem Domine van Arvo Pärt. Een relatief jong nummer, geschreven in 2004 maar nu reeds een klassieker binnen de koormuziek. Traag opbouwend naar een climax die de geest langzaam aan terug laat ontwaken. Dit nummer wordt wekelijks een aantal keer door mijn muziekinstallatie gestuurd, op volumes die zelfs mijn rappende bovenbuur weet te overstelpen. Het is vanzelfsprekend dat zelfs de beste muziekinstallatie de variërende en volle toonklanken van deze tedere live uitvoering niet kan evenaren. Daarvoor neem ik die voorzichtige, verontschuldigende hoest er gerust bij. 

 

Nog even genieten en wegdromen om daarna terug gewaar te worden aan de kakafonische geluiden van de buitenwereld.