(foto's: Jan Smets)

Er wordt druk gegesticuleerd als ik de klas binnentreed.  Conversatie zonder woorden.  Oorverdovend...stil.  Ik voel me zo'n beetje buitenstaander en zelfs analfabeet, en besef plots hoe het voor een gehoorgestoorde moet voelen in een wereld vol klanken gesproken taal, muziek, lawaai...  Dit gevoel duurt maar even.  Gefascineerd door wat ik zie en 'hoor' probeer ik 'gesprekken' te vatten.  Ik herken een aantal gebaren doordat ik een beetje vertrouwd ben met SMOG ('Spreken Met Ondersteuning van Gebaren), de taal die gebruikt wordt in de wereld van personen met een verstandelijke beperking, en die gedeeltelijk afgeleid werd uit deze gebarentaal.  Maar toch....  Vandaag is het tien jaar geleden dat de overheid de Vlaamse Gebarentaal (VGT) erkende.  En dat wordt door de jolige bende die hier in CVO Crescendo deze taal onder de knie probeert te krijgen, gevierd met toeters en bellen.  De studenten hebben het naar hun schik.  Ze zijn allen gekleed in turkoois (hun 'officiële' feestkleur), hebben een papieren hoedje op het hoofd en een aantal flessen met parelend vocht, cupcakes en andere lekkere hapjes zullen na de les met plezier genuttigd worden.  Het is meteen het startschot van een feestweek die zaterdag in Antwerpen een orgelpunt zal krijgen...  Ik zat er bij en keek er naar, tot ook ik actief werd betrokken en me een aantal gebaren werden aangeleerd.  Best leuk.  De GVT-opleiding wordt steeds populairder, vertelt men mij.  Maar daar men nog altijd tekorten heeft aan doventolken, wil men met een infoavond op 26 mei de opleidingen in CVO Crescendo bekender maken bij een groter publiek...

Het begon met een simpele vraag aan onze docente Marijke, of ik een tweetal flessen cava mocht meebrengen ter gelegenheid van tien jaar VGT. En zo is dit feestje ontstaan, waarbij de hele school betrokken wordt...

Dit vertelt me één van de cursisten, Krisje Peeters.  Zelf is ze licht gehoorgestoord en zo'n tiental jaar geleden volgde ze al een cursus VGT.  Sinds die tijd zijn er heel wat gebaren bijgekomen, en daarom wou ze haar kennis wat bijspijkeren.  Mede ook omdat ze een dove vriendin heeft die ze wekelijks bezoekt.

Ik volgde in 2002 en 2003 reeds een cursus.  We zijn 14 jaar later en er zijn enorm veel nieuwe gebaren bijgekomen.  Denk maar aan bvb 'touchscreen' dat in 2002 niet bestond.  Ik heb een dove vriendin die in een rusthuis verblijft in Temse.  Wekelijks ga ik op bezoek, verzorg de was en de plas, doe boodschappen, ben aangesteld als bewindvoerder.  Dat rusthuis (uniek in Vlaanderen) is speciaal voorzien voor dove mensen.  Elke verzorgende volgde minstens 1 jaar VGT.  Er verblijven momenteel 11 dove mensen maar er komen binnenkort nog enkele dove bewoners bij.  Regelmatig zijn er feestjes en vergaderingen.  Om te kunnen blijven volgen, was een opfrissing zeker en vast nodig.  Een simpel gesprek voeren met een dove persoon is niet gemakkelijk, zeker als de persoon niet kan liplezen of spreken...  Het steeds minderen van mijn eigen gehoor (1 kant ben ik zeer slechthorend.  Ik hoor 10%, en aan de andere kant hoor ik slechts 55%) geeft me een extra stimulans om deze cursus te volgen...

Zo heeft ieder van de studenten wel een reden om met de opleiding gestart te zijn.  In het gezelschap zit ook een vrouw die de cursus volgt omdat haar echtgenoot stilaan doof aan het worden is.  Sommigen beginnen er aan omdat ze een gehoorgestoord familielid of collega hebben...  Anderen komen er op af omdat ze een fascinatie hebben voor taal en en weer anderen zijn zo geboeid in de dovenwereld dat ze actief willen kunnen communiceren met mensen met deze beperking. Weer een andere is slechthorend als gevolg van de ziekte van Meunière...

Je ziet hoe langer hoe meer doventolken aan het werk in de media, op festivals...  Het wordt alzo ook steeds bekender. 

Ik doe een babbeltje met het opleidingshoofd Marijke Van Nuffel.  Bij haar komt ook Vicky Verlinden zitten, één van de studenten. 

(Marijke (li) en Vicky (re))

Marijke:

Om de Vlaamse gebarentaal te leren kan je hier in Mechelen terecht bij het CVO Crescendo.  In de Leopoldstraat worden twee opleidingen aangeboden.  Je kan de gebarentaal leren zoals je elke andere taal zou leren, binnen het kader van het secundair volwassenenonderwijs.  Maar je kan hier ook een graduaats-tolkopleiding volgen van drie jaar.  Vroeger duurde zo'n opleiding vier jaar, maar deze werd nu ingekort.  We denken dat we daarom volgend jaar ook meer nieuwe studenten zullen kunnen inschrijven, zodat we zelfs twee klassen van twintig studenten kunnen inrichten.   We voelen dat de interesse in gebarentaal in de lift zit.   En dat is maar goed ook.  Want doventolk is echt wel een knelpuntenberoep.  Het is een mooi beroep, maar ook fysiek en mentaal erg zwaar.

Vicky:

Ik ben 23 jaar, en van mijn geboorte ben ik doof.  De oorzaak was zuurstoftekort.  Toen ik 2,5 wer heb ik een cochleair implantaat in mijn oor gekregen.  Ik was één van de eersten waarbij dit gebeurde.  Het werd uitgevoerd door professor Offeciers in Antwerpen.  Dit was een succes zodat ik de kleuter-en lagere school kon volgen binnen het regulier onderwijs.  Ik liep schol bij de Spreeuwen, en dat verliep vrij vlot.  Ik maakte er vele vrienden.  De leerkrachten waren met mij begaan en hielpen me waar ze konden.  Eigenlijk vergde het niet zo heel veel aanpassingen.  Mijn middelbare studies deed ik in de Ham.  Het werd wel moeilijker voor mij.  De hoeveelheid leerstof werd groter en het was niet zo eenvoudig meer om zonder veel ondersteuning, of in grotere lokalen of aula's al wat gezegd werd te volgen.  Ik moet ook goed kunnen liplezen.   Op mijn 21ste ben ik gestopt met school en sinds kort werk ik als gemeenschapswachter in Hove.  Dat lukt aardig.  We zijn steeds met twee wachters op pad, en ik voel me perfect geïntegreerd.  Wekelijks kom ik nu naar de cursus om me te bekwamen in de gebarentaal, vooral om met mijn vrienden te kunnen communiceren.  Gelukkig zijn er verschillende dovenclubs voor jongeren.  Niet in Mechelen, maar wel in Anwerpen, Gent, Brussel, Turnhout.  Zo is er bijvoorbeeld KAJONG, maar er zijn er nog andere...

Meer info kan je hierover hier vinden:   www.fevlado.be

De twintig cursisten komen nu drie jaar één avond per week naar CVO Crescendo. (van 18u30 tot 21u45) Vandaag zie ik enkel vrouwen, maar er zijn dit jaar ook twee mannelijke studenten  ingeschreven.  Sommigen zijn reeds gestopt.  Niet omdat de cursus hen niet boeide, maar omdat het combineren met werk of gezin te zwaar werd.  

De cursisten dienen thuis ook veel te oefenen.  Via smartschool lukt dat goed.  Hierop kan men de filmpjes met gebaren thuis bekijken en inoefenen.

In onze stad kan je de tolken al wel eens aan het werk zien bij wandelingen op een Open Monumentendag, bij de jaarlijkse Kinder-Kerstviering in Sint-Romboutskathedraal, tijdens een voorstelling voor kinderen van een dovenschool in Beeldsmederij De Maan, enzovoort...

Met de toeters en de feesthoedjes gingen de cursisten daarna enthousiast op stap in de school, waar men andere klassen 'binnenviel' om hen te laten delen in de feestvreugde...  En dat werkte aanstekelijk!  In de school hingen ook veel ballonnen, was er een grote krijttekening aangebracht en kon je niet naast de affiches van de feestweek kijken...

Bovendien kregen alle cursisten tien uitdagingen die ze via de sociale media dienden te verspreiden.

Deze feestweek is er een persconferentie in het Vlaams Parlement, een parade in Brussel en een talentenvoorstelling.  Zaterdag, op de slotdag, is er een gebarenfestival in Antwerpen.

Meer info hierrond kan je hier opsnorren:

www.vgt10jaar.be