Servus zet 30 kaarsjes op de verjaardagstaart

(foto's: Jan Smets)

(de stichters van Servus. vlnr: Alfons Sempels en echtgenote Ghislaine Vermeir en Marie-Jeanne en Alfons Deleus. Naast hen telt het bestuur nog de volgende leden: Marc Verrijdt, Magda Willems, Myriam Lieckens en Jean Aerts. In 2014 overleed het oudste bestuurslid, Fons Van Neck)

Ik zit met hen in de woning van Alfons Deleus en zijn echtgenote Marie-Jeanne Lambrechts in de Bethaniënstraat. Zij:dat zijn de bestuursleden van Servus, de actieve socio-culturele Mechels-Oostenrijkse vereniging die in 1986 werd opgericht en in al die jaren groeide in populariteit. Voorzitter Alfons is een spraakwaterval en in zijn betoog valt geen speld tussen te krijgen. Hij brengt het verhaal van de vereniging met een ontembaar enthousiasme, somt het ene feit na het andere op, en ik heb bijna moeite om hem te volgen. Het ene verhaal is al succesrijker dan het andere, en ik sta versteld van de ongelooflijke werkkracht, creativiteit en inzet die deze vrijwilligers in al die jaren hebben ten toon gespreid. Het lijkt me een onmogelijke opdracht al deze wapenfeiten in één artikel op te noemen, en dat zal ik dan ook niet doen. Maar het verhaal dat Alfons me vertelt doet me hen nog meer bewonderen. Wat Servus in die dertig jaren op poten zette mag men gerust fenomenaal noemen. Servus was in al die tijd een prima ambassadeur van deze stad in dit Alpenland, wist vele deuren te openen, legde ontelbare contacten met vele vaak gerenomeerde muzikanten en beleidsmensen; verzamelde eerbewijzen en eretekens en werd een begrip in Vlaanderen en Oostenrijk. Servus kreeg al vrij snel het kwaliteitslabel voor originaliteit en authenticiteit....

Servus stelde zich van bij aanvang tot doel om de natuurlijke en culturele rijkdom van Oostenrijk in ons land in de belangstelling te brengen en om een culturele uitwisseling tot stand te brengen. Daar is men wonderlijk in geslaagd. In de voorbije drie decennia nodigde Servus met de regelmaat van de klok bekende en minder bekende regio's van Oostenrijk naar Mechelen.

De stichters zijn er niet jonger op geworden, en de twee Fonsen staan dichter bij de zeventig dan bij de zestig. Het enthousiasme is er niet minder op geworden, en nog steeds legt men de lat hoog wat kwaliteit betreft. Toch zijn de evenementen iets minder groots opgevat dan vroeger. (alhoewel...). Dat is immers moeilijk vol te houden.

Nog steeds telt men erg veel leden, al moet men eerlijk bekennen dat het moeilijker is geworden om nieuwe en jonge leden aan te trekken.

Ons bestuur wordt ouder, en ook ons publiek wordt ouder. We merken dat Oostenrijk niet meer diezelfde aantrekkingskracht uitoefent dan vroeger. Da's een metaliteitswijziging. Mensen worden ook niet zo vaak meer lid van een vereniging. Rond de eeuwwisseling wisten we zo'n vijfhonderd gezinnen te boeien. Dat is nu minder. En toch telt onze vereniging nog steeds zo'n tweehonderd gezinnen, en zijn onze activiteiten nog altijd succesvol.

Het begint allemaal rond de tijd van het succesrijke Folklorefestival (later Dansemuze genoemd). De stichtende bestuursleden van Servus zijn daar toen al bij betrokken als medewerkers. Een aantal toevalligheden leiden tot het ontstaan van Servus.

Fons en Marie-Jeanne zijn in die tijd al verwoede Oostenrijkbezoekers. Zo bezoektt men ook in Antwerpen al een evenement van de vereniging Austria Freunden. Ze ontdekken het eerder toevallig door een aankondiging van VAB.

In 1987 zou Oostenrijk het themaland worden van Europalia, en het idee begint te rijpen... Zou men in Mechelen niks kunnen opzetten op z'n Oostenrijks - iets klein en gemoedelijk, in de stijl van Dansemuze?

In 1986 ontmoet Alfons Deleus als amateur fotograaf, geboeid door de geschiedenis van zijn stad op stap in het begrijnhof het open atelier van kunstenaar Hendrik Nachtegaele. Daar wil hij vijf mooie pentekeningen aanschaffen om mee te nemen voor Oostenrijkse vrienden die ooit bij hen verbleven ten tijde van het Folkorefestival. Alfons geraakt meer en meer bevriend met de kleurrijke figuur die Nachtegaele is. Hij is ook erg geboeid door de magisch realistische werken van de kunstenaar, steevast in het zwart gekleed en met een grote hoed op het hoofd. Het werk van een Grote Markt in rode gloed met een Margareta van Oostenrijk op een rots met gaten in het midden staat eigenlijk voor Mechelen dat toen in een periode van verloedering zat. (nu siert het symbolische werk de affiche van het jubileumjaar).

Alfons Deleus vertelt Hendrik Nachtegaele over zijn vage plannen voor het Oostenrijkse evenement. "Doe daar iets mee!' antwoordt Hendrik hem.

En zo gaat men van start. Van een heuse vereniging is dan nog lang geen sprake. We schrijven 1986. Burgenland, de regio waar het echtpaar Deleus verliefd op was, zou in Mechelen worden gepresenteerd. Maar het allereerste evenement wordt een optreden van het Original Schneeberg Sextett, een populaire Band uit Puchberg am Schneeberg (Niederöstereich) waarvan enkele leden bij Marie-Jeanne en Alfons thuis, tijdens een vorig Folklorefestival hadden gelogeerd en waarmee ze vriendschap hadden gesloten.

Dit is het begin van Servus. Servus wordt opgericht op een wel erg bijzondere plek: in de klokkenkamer van Sint-Romboutstoren. En dit op 4 oktober 1986, in aanwezigheid van Jo Haazen, stadsbeiaardier die in die tijd altijd in het wit gekleed is, en van Hednrik Nachtegaele, in het zwart. Twee uiterste polen. Vriend Peter Jägersberger uit Niederöstereich is er ook bij. Met blaasmuziek.

Dit gebeuren krijgt heel veel persaandacht. Op de eerste bijeenkomst in de toenmalige 'Draaiboom' aan de Dijle (Diependael), waar Dirk De Gruyter van Dansemuze dan gérant is, telt de nieuw vereniging al dadelijk zo'n vijfendertig families. Van de leden van het eerste uur zijn er toch nog de helft overgebleven dertig jaar later.

We kenden succes van bij het begin. Onze eerste leden kwamen zowel uit de kringen van het Folkorefestival als van elders. We waren toen nog in de fleur van ons leven. Fons Sempels en ikzelf waren toen 39 jaar, en onze vrouwen nog jonger. Het idee groeide om samen te werken met de Antwerpse Oostenrijkvereniging. En zo organiseerden we in april 1987 een Oostenrijkse dansavond in het toenmalige 'Alpenhof' in Heffen. Mooi hoe al de muren daar waren gedecoreerd met reuzegrote alpenlandschappen. De orkestleden uit Oostenrijk vonden het fantastisch en waren méér dan in de wolken. Die van Antwerpen waren zelfs wat jaloers op ons. In al die jaren nadien ontwikkelden we beiden onze eigen visie en we groeiden toen wat uit mekaar. nadien zijn de plooien weer glad gesteken. Al van in het prille begin werden, zoals het échte Oostenrijkfans ook betaamt, zowat maandelijks geleide wandelingen en uitstappen in heel België georganiseerd. De huidige wandelgidsenploeg van Servus, bestaande uit Freddy Meys en Alfons Op de Beeck en hun respectievelijke echtgenotes Lucette en Magda, allen zijn ze ook leden van het eerste uur, zetten al meer dan twee decennia lang deze traditie succesvol verder. Onze vereniging groeide. We telden steeds meer leden. In 1987 vulden we de Sint-Pieterszaal aan de Nekkerspoel (dat voortaan onze vaste stek werd en waar de maandelijkse 'Stammtisch' doorgaat) met zo'n vierhonderd toeschouwers voor muzikanten uit Burgenland. Het werd een succes. Van toen af gingen we ook in Oostenrijk op 'den boer' om andere regio's te ontdekken. Werfen in Salzburgerland stond aanvankelijk wat weigerachtig tegenover onze vraag, maar we konden ze overtuigen, en in 1988 kwamen zijn naar Mechelen. Het werd opnieuw een succes. Van dan af begon het te lopen als een trein. We organiseerden zo'n drie à vier Oostenrijkweekends per jaar, en alle regio's van het alpenland kwamen aan bod... Het werk was enorm, maar we deden het steeds met veel enhousiasme voor honderden aanwezigen.

In al die jaren legt Servus enorm veel contacten en kan men vele populaire evenementen organiseren. In 1989 slaagt men er zelfs in om een tentoonstelling op te zetten in Werfen met kunstenaar Hendrik Nachtegaele. En dit in de 'sprookjesburcht' in dit drieduizend inwoners tellende plaatsje. (in dat kasteel werden ook scènes opgenomen voor de Sound of Music). Met een grote Mechelse delegatie is men ginds aanwezig, met ondermeer Willy Vanden Brande, schepn Hilde Vanderaerschot, René en Karel Verbist, Luc Perdieus, en zelfs burgemeester Jos Vanroy. Ook een 'halve camion' volgeladen met Ankerbieren rijdt richting Oostenrijk!

Het was een enorm evenement, en de meereizende journalisten brachten dagelijks verslag uit in hun kranten. Moet je weten dat tijdens ons evenement ook Margaret Tatcher verbleef in Werfen! Het hele dorp werd toen super bewaakt... De contacten met Werfen en Salzburg zijn sindsdien nog meer gegroeid, evenals de contacten met Tirol, en uit dit alles groeide het idee om in het Speelgoemuseum een Kerstkribbententoonstelling op te zetten in 1991. De ambassadeurs uit Oostenrijk hebben deze expo nog mee geopend. Servus was op een paar jaar tijd een begrip geworden! Ook Luc Van den Brande, toen minister van arbeid, leerde ik toen beter kennen, en in 1990 kregen we de kans om een feestweekend op te zetten met Baden bij Wenen. Baden was altijd al dé keizerlijke kuurresidentie geweest van de Habsburgers. Ook Mozart en Van Beethoven kwamen er. Baden was dé stad van de operette en ...van rozen. Het evenement dat we planden gaven we de titel Rosen aus Baden' en paste in het kader van vijfhonderd jaar postverbinding tussen Mechelen en Innsbruck. Het werd zelfs integraal in Eurovisie uitgezonden. Het werd een groot succes. Weerom.

Nadien volgt een verenigingsreis naar Baden, weeral gekoppeld aan een expo met Nachtegaele. In Baden worden de Mechelaars begroet met een groot spandoek! Het wordt een onvergetelijke ervaring.

1993 wordt een topjaar. Men komt in contact met de jeugdmuziekkapel van de Wiener Philharmoniker. In de feestzaal van het Sint-Romboutscollege wordt gespeeld voor niet minder dan negenhonderd toehoorders. De ORF zendt er fragmenten van uit.

Datzelfde jaar nodigt Servus weerom Werfen uit. Op de Veemarkt wordt een grote tent opgezet. De bloemenstoet gaat dan nog uit, en Servus maakt samen met bloemist Smets de grootste bloemenwagen die er ooit meereed. Zo'n dertig meter lang is hij!

Nadien volgt nog een prestigieuze Perchtententoonstelling in het Speelgoedmuseum. 'Perchen' verjagen de geesten volgens de folklore. Men draagt dan schrikwekkende maskers en kostuums van dierenvellen en maakt lawaai met koeiebellen. Aanvankelijk was het moeilijk om deze expo hier te mogen opzetten, maar het lukt Servus toch.

In 1995 plant Servus een meiboom van dertig meter voor het stadhuis waarrond gedanst wordt. Hij bleef er een aantal weken staan.

In 1996 viert Oostenrijk zijn millenium en ter gelegenheid van die viering haalt men mensen van Neuhofen an der Ibbs waar de wieg van de natie stond, naar Mechelen.

We deden zoveel. Té veel om op te noemen. Onze horizon werd steeds breder. Vriendschap met de Oostenrijkers stond steeds centraal. Wel merken we dat het moeilijker wordt om toeristische diensten te overtuigen om samen te werken. Soms vragen we ons wel eens af waarom we het nog doen? Maar dat gevoel blijft nooit lang. In 1996 vierden we tien jaar Servus. Het jubileum organiseerden we met Burgenland,waar ons hart en ziel ligt. Het werd één groot Burgenlandfeest. Een expo met prestigieuze kunst uit deze regio werd opgezet in ons cultuurcentrum en in de toen nog bestaande Hemojaarbeurs was er een grote wijnstand uit Burgenland. We konden zelfs Toni Stricker naar Mechelen halen, en dat is wel een hele grote naam in Oostenrijk.

In 1996 krijgt Alfons Deleus het Gouden Verdienstkruis van de minister president van Burgenland die hiervoor speciaal naar Mechelen komt afgezakt. Deze verdienste heeft Alfons vooral te danken aan het opzetten van het Haydnfestival dat gegroeid is in de schoot van Servus in 1996. Want het is zo dat Alfons hoe langer hoe meer verknocht was geraakt aan deze grote muzikant.

We vieren dit jaar dus zelfs een dubbel jubileum: dertig jaar Servus en twintig jaar Haydnfestival. De twee verenigingen werken los van mekaar, maar hebben natuurlijk linken. Met de Haydnbiënnale zijn we wel gestopt in 2011. Dit vroeg wel té veel energie, en je moet dat nog altijd kunnen bolwerken. We organiseren nu een drie à vier concerten per jaar, en dat is overzichtelijker. We doen dit in kerken of in de stadsschouwburg en zelfs in het kerkhotel Martins Hof. We noemen het 'Amazing Haydn'. Het is gewoon een andere strategie. Ook de samenwerking met het Mechels Kamerorkest van Tom Van den Eynde verloopt uitstekend.

1999 is het Johan Straussjaar, en hiervoor wordt op de Grote Markt een groot tentendorp gebouwd. Het wordt een Strauss-event met alles er op en eraan (met casino, muziek, oesterbar, goochelaars...). Zowat vijfduizend mensen mag men er begroeten.

Dat jaar wordt Fons Deleus ook Verdienstelijk Mechelaar.

(25 jaar Servus op de grote Markt...)

Maar het draait niet alleen om mij. ik ben heel trots op alle medewerkers en de gedreven ploeg. We werken iets kleinschaliger dan vroeger maar het kwaliteitslabel geven we niet op! In 2001 organiseerden we op de Grote Markt een 'Bauernherbst'. We mogen blij zijn met de sympathie en medewerking van de stad. Hoe moeilijk het ook wordt om alles blijvend te organiseren en hoe moeilijker het ook financieel is geworden: zo lang we mensen weten te boeien doen we verder!

Aan de Kerstmarkten werkt Servus ook graag mee met standjes met authentiek handwerk uit Oostenrijk en kwalitetisvolle Glühwein. Jammer vindt men wel dat de specifieke sfeer hoe langer hoe meer verdwijnt uit de Kerstmarkt, en men besluit om niet meer mee te doen. Wel zal men in 2007 in eigen organisatie een spiegeltent plaatsen op de IJzerenleen. In 2012 zet men een fel gesmaakte kerstmarkt op poten in de crypte van de Hanswijkbasiliek. Men telt drieduizend bezoekers!

De groepsreizen blijven ook belangrijk en succesvol voor Servus. Met volle bussen trekt men jaarlijks naar Oostenrijk.

Wat brengt ons de toekomst? De toekomst begint met onze jubileumviering. Geen stress. We willen er immers ook van kunnen genieten als organisatoren. Op zondag 20 maart gaat ons feestprogramma door in het Sint-Pieterscentrum, en dit om sentimentele redenen. Alle groepen die aantreden zullen op het stadhuis ontvangen worden en nadien zullen zij een optreden verzorgen op de zaterdagmarkt. Op zondag starten we met een misviering in de Sint-Petrus en Pauluskerk waarna een palmprocessie volgt naar de kathedraal in aanwezigheid van de kleurrijke Oostenrijkse groepen...

Binnenkort is er ook de veertiendaagse jubileumreis, maar het programma wordt nog geheim gehouden asl verrassing. Maar er zijn wel veertien optredens gepland onderweg waaronde tien concerten!

Op 8 januari 2017 volgt het slotevenement van het jubileumjaar in de Salons Van Dijck met een Strauss-gala helemaal in 'Wiener stijl'. Voor minder doet men het niet. Ook wil Alfons al verklappen dat ze met een concert hun medewerking verlenen aan het cultuurevenement 'Mechelen op recht'.