(foto's: Jan Smets)

Het verleden is het verleden...  Het is weg.  De toekomst telt nu. Kom ik ooit terug in Syrië?  Ik weet het niet.  Ooit?  wanneer?  Ik probeer een nieuw leven op te bouwen en daar werk ik hard aan.  Ik leef van het moment, maar ben wel hoopvol.  Ik ben immers een postief denkend mens.  Ondertussen ben ik blij dat ik hier in Mechelen onderdak heb.  De mensen zijn hier allemaal 'very nice'...

Vandaag kreeg 'de' vluchteling voor mij een naam en een gezicht.  Vier maand vertoeft Muhammad Jarkas nu in ons land.  En sinds vijf weken woont hij in Mechelen.  Muhammad is afkomstig van Aleppo, de grootste stad van Syrië die zowat vier à vijf miljoen inwoners telt.  Het is één van de oudste steden in de regio, en ze kan bogen op een geschiedenis van 12 000 jaren. ( De hoofdstad Damascus is ongeveer 10 000 jaar oud). Daar werd Muhammad geboren - nu 31 jaar geleden, en daar groeide hij op in een warme familie.  Maar het verleden is het verleden.  Niets is wat het was.  De stad die al jaren geklemd zit tussen het  regeringsleger en de rebellen is voor circa 60 % verwoest.  Velen trokken weg uit de hel.  De voortdurende angst en vernielingen dreven de bevolking van Aleppo weg uit de heimat.  In de stad woont nu nog maar een vierde van de inwoners.

Ik ontmoet Muhammad in de Sava op de Grote Markt waar we afgesproken hebben met Annick Scheers, vrijwilligster bij de werkgroep 'Welcome in Mechelen' die op een bescheiden manier haar steentje wil bijdragen aan de opvang van asielzoekers en vluchtelingen.

Muhammad is een vriendelijke jonge man die open praat over het verleden en de zwerftocht die hij maakte voordat hij in onze stad neerstreek.  Ondanks de meegemaakte ellende stralen zijn ogen.  Hij wil vooruit met zijn leven en is bereid om daaraan keihard te werken. 

We zitten gezellig rond de tafel, eten wat tapas, en hij drinkt een Gouden Carolus.  Het Belgisch bier smaakt hem wel.  Maar veel drinkt hij niet.  Hij is immers een sportman...  Hij is blij en dankbaar voor deze ontmoeting.  Ik ben dat ook.  De vluchtelingenproblematiek is een heikel thema.  Verwarrend is ze eveneens.  Er is geen pasklaar antwoord.  Er is géén toverformule die dé oplossing kan bieden. 

Je kan alléén een luisterend oor bieden, en de hand uitsteken.  Meer kan je als mens niet doen.  Tijd zal raad brengen.

Muhammad woont in een kleine studio in de Katelijnestraat, hem aangeboden door het Sociaal Huis.  Hij is erkend als vuchteling en krijgt een leefloon van 800 Euro waarvan er 500 Euro gaat naar de huur van z'n woonst. Als je de kosten voor electriciteit, gas, etc. hiervan aftrekt heeft hij iets minder dan 300 Euro om van te leven.

Hij volgt drie halve dagen Nederlandse les in het CVO in Mechelen en vier dagen in de week een inburgeringscursus in de Brusselpoortstraat.  Muhammad met wie ik in het Engels converseer, wil zo snel mogelijk het Nederlands onder de knie krijgen.  Enkele eenvoudige woordjes en zinnetjes lukken hem al best.  Hij is een ijverige student..  Hij volgt les samen met mensen uit Irak, China... Van alle kanten van de wereld komen ze...

Aan de universiteit van Aleppo studeerde Muhammad filosofie en sociologie.  Nadien begon hij te werken als stafmedewerker bij de sportfederatie in Aleppo.  Daarnaast was hij ook nog een erkend scheidsrechter bij de FIFA..

Mijn vader was een goeie voetballer en nadien internationaal scheidsrechter.  Hij floot vele internationale wedstrijden, vooral in het Midden-Oosten.  Dat sportieve heb ik dus van hem.  In 2007 is hij gestorven na een tijdje ziek geweest te zijn.  Hij had kanker.  Amper iets ouder dan vijftig was hij.  Mijn moeder bleef alleen achter met drie zonen.  Ik ben de oudste.

Het gezin behoorde tot de middenklasse.  Rijk waren ze niet, maar ze hadden alles wat ze nodig hadden, en het was een gelukkige familie.  De oorlog maakte echter alles kapot.  Letterlijk ingesloten zat men in Aleppo tussen de strijdende partijen.  En altijd is de gewone burger het grootste slachtoffer...

In 2012 brak de hel helemaal los.  Elke dag werd er meer kapot geschoten.  Heel veel oude en mooie gebouwen uit het historische stadscentrum zijn totaal vernield..de oude moskee, de soeks...  Voordien leefden we gelukkig in deze stad.  Ook met onze Christelijke buren.  Ik had veel vrienden onder hen.  Het werd steeds moeilijker om een normaal leven te leiden in Aleppo.  Er was enorm veel onzekerheid en het onveiligheidsgevoel was groot.  We hadden geen electriciteit meer, en we moesten stevig betalen voor generatoren.  Je kon nog wel voldoende voedsel vinden, maar het was flink duur geworden.  Drie jaar hebben we zo in deze verschrikkelijke toestand geleefd...  Op een bepaald moment is ons huis gebombardeerd.  Als in een mirakel hebben we het overleefd.  Het duurde zo'n vijf à tien minuten voor je werkelijk besefte dat het een bombardement was.  Er was enorm veel chaos...

Het gezin besloot de stad te verlaten...  Dat deden vele inwoners.  Anderen wilden dan weer niet weg...  Te arm, of te oud....  Sommigen zien het als 'het lot' en blijven.

Moeder en haar drie zonen trokken naar Turkije.  Eerst ging men richting Ankara.  Met trein en bus kwam men zo in de Turkse hoofdstad aan, waar al een hele groep Syriërs woonde in goedkope appartementen.  Maar het leven was er hard.  Twee maand bleven ze er, om daarna naar Istanbul te verhuizen.  Daar woont de familie nu nog, in een dorp bij de zee.

Als Syriër is het moeilijk om daar te werken.  Als men weet dat je uit Syrië komt krijg je maar de helft van het salaris dat anderen verdienen.  Het is niet eenvoudig om te leven in Turkije.  Mijn broers zijn ook nog op zoek naar werk.  Ook hadden we heel wat moeilijkheden met onze papieren.  Andere familieleden wonen al langer in Libanon, Saoudie-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Onze familie is verstrooid.

Muhammad wou uit Turkije vertrekken.  Hij wou naar België omdat hij hoorde dat dit eenvoudiger is dan te emigreren naar Duitsland of Zweden.  Veel van ons land kende hij niet, maar wel dat er twee landsgedeelten zijn.

In Turkijke had ik een jeugdvriend uit Aleppo ontmoet: Shadi Mohammad, een sportleerkracht, en samen probeerden we het land te verlaten met een derde kameraad.  Vanuit Kàs in Turkije wilden we de 4,5 kilometer brede zeeëngte tot het kleine, meest Oostelijk gelegen Griekse eiland Kastelorizo oversteken.  en dit al zwemmend.  We deden het met speciale zwempakken.  Gelukkig zijn Shadi en ik heel sportief, en lukte ons dat wel.  Veel beter dan onze compagnon die amper zwemmen kon.  We hebben hem letterlijk mee op sleeptouw genomen.  Kastelorizo is een bijzonder mooi eilandje, maar we kwamen natuurlijk niet als toerist.  De Griekse instanties waren best vriendelijk en véél menselijker dan in Turkije.  In Kastelorizo hebben we een Duitse vrouw uit Hannover - Monika -  ontmoet die daar een klein restaurantje uitbaat.  Ze heeft ons enorm goed geholpen.  Een 'big heart'!  Ze gaf ons eten en onderdak. Twee dagen bleven we op het eiland en zijn dan met een boot naar Athene gebracht.  Van Athene trokken we met een bus naar Macedonië, en dan naar Servië met de trein.  Daar dienden we 24 uur te wachten op toelating.   Vanuit Servië ging de reis verder per bus tot Kroatië waar we passen kregen en zo gingen we door tot aan de grenzen van Hongarije en Oostenrijk.  Met bussen werd de tocht verder gezet tot aan de grens met Duitsland.  De Kroaten waren erg vriendelijk.  Ook de Duitsers waren dat. Zowel de gewone mensen als de politie.  De meeste tegenstand ondervonden we in Turkije, Servië en Hongarije... De politie in sommige van deze landen had totaal geen respect voor ons.  Soms werden vluchtelingen zelfs geslagen.  Vaak was men erg onmenselijk. 

(foto: Muhammad - aankomst in Kastelorizo)

Muhammad betreurt het dat vele staten in de regio de vluchtende Syriërs weigeren, de Golfstaten, Saoudi-Arabië, ...: ze zijn allemaal niet geneigd om vluchtelingen op te nemen.  Muhammad vertelt dat zijn oom in de periode 2007-2008 veel Libanezen opving in zijn grote huis in Aleppo.  Ooit verbleven er tien families.  Nu blijven in een aantal landen de deuren dicht voor de Syriërs.

Muhammad Jarkas kwam met een internationale trein in Brussel terecht.  De ontvangst was vriendelijk. Op de dienst Vreemdelingenzaken kreeg hij de nodige papieren en een slaapplaats.  Tien dagen had de reis van Turkije geduurd voordat hij op 5 september in onze hoofdstad aankwam.  Van Brussel werd hij doorgestuurd naar een centrum in Sint-Niklaas.  Zijn vriend Shadi verblijft daar nog omdat zijn documenten nog niet in orde zijn.  Muhammad beschikte wel over het nodige en ondervond geen problemen meer.  Shadi was erg blij voor hem...  Als alles in orde is gebracht hoopt hij ook naar Mechelen te kunnen verhuizen.

Ik had telefonisch contact met Monika, de Duitse vrouw die ons zo goed had voortgeholpen in Griekenland.  Ze vertelde me dat ze een goede vriend had in Mechelen: Ng Sauw Tjhoi, een journalist die verbonden is aan de VRT en in de werkgroep 'Welcome in Mechelen' zit, en ooit zelf een vluchtelingenkind was.  Monika bracht me in contact met hem.  Ng die in de Adegemstraat woont, introduceerde me in Mechelen.  Ik werd erg goed ontvangen door hem.  Het was ondertussen december geworden.  De mensen die ik al heb ontmoet in Mechelen zijn erg lief.

Annick Scheers leerde Muhammad wat later ook kennen.  Haar man speelt bij Sporting Club Mechelen en hij nam de sportieve Muhammad mee naar de voetbalclub.  Hij werd er prima aanvaard en heeft ondertussen al training gehad en één wedstrijd meegespeeld.

In een kleine en mooie stad als Mechelen is het gemakkelijker om ingeburgerd te geraken.  Met mijn familie in Turkije blijf ik contact houden.  Ik mis ze wel, maar mijn moeder is wel blij dat ik hier aan mijn toekomst kan werken. Ik hoop dat ik ze snel eens kan terugzien, maar weet niet of dit mogelijk is.  Reizen is moeilijker en gevaarlijker geworden.  Een job vinden zal ook niet zo gemakkelijk zijn.  Maar ik ben positief ingesteld.  Mijn jongere broers kijken wel op naar mij.

Mijn mooie land is in een nachtmerrie terecht gekomen.  Hoe erg is het dat de naam van Allah wordt misbruikt.  We leefden in vrede en met respect voor mekaars eigenheid: moslims, Christenen...   Islam betekent immers 'vrede'.  Wat daar nu aan het gebeuren is heeft niks met godsdienst te maken, maar met extremisme.  Alles heb ik moeten achterlaten: ons huis, mijn familie, mijn verleden.  Maar het verleden is weg.  Nu is de toekomst belangrijk.  Kan ik optimistisch zijn voor mijn land?  Ik wil wel, maar kan het niet.  De toestand is uiterst complex.  Wanneer zal de oorlog eindigen?  Wanneer zie ik mijn geboorteland terug?  Volgend jaar?  Binnen tien jaar?  ik weet het niet...

We worden er even stil van.  Een pasklaar antwoord is er niet.  ik kan alleen maar zeggen: 'Welkom in Mechelen'.

Enne: binnenkort bestijgen we de Sint-Romboutstoren!  dat hebben we afgesproken!  Muhammad kijkt er naar uit. 

Vandaag kreeg 'de' vluchteling een gezicht.  Ik vond een vriend en dat geeft me een warm gevoel.

(Muhammad Jarkas en Annick Scheers)