Het was een zoektocht naar ons Mechelen op het wereldwijde web en dan bots je alweer op een niet direct gekende naam : Paul Schoonjans.
De uitleg onder de verkoop...
Livret "Shérif ou bandit" par Sacha Ivanov (pseudonyme de Rachel Ysebie - Van Overbeke, 1883-1943), paru le 19 septembre 1937 comme numéro 46 dans la série "Récits Express" des Editions Erasmus à Leuven.
L'histoire se joue au Kansas au Far West.
A la fin du livre il y a un poème primé par Paul Schoonjans de Mechelen.
...triggerde mij om verder te zoeken, doch over deze Paul Schoonjans de Mechelen is weinig te vinden. Maar ik botste wel op een familie die haar wortels diep in het verleden en in Mechelen heeft : De familie Schoonjans.
En deze familie heeft een meer dan gedegen website, met alles erop en eraan. Van historiek over hun familienaam, hun roots in het middeleeuwse Mechelen, hun wapenschild, de (politieke) posten die familieleden hebben bekleed en hun verspreiding over de wereldbol. Alhoewel ze nog even twijfelen of de Beaujeans een (Franstalige) familietak zijn.
Scone JHan – Familievereniging
Een uittreksel :
De oudste vermelding van ‘Scone Jhan’ vinden wij terug in de 14de eeuw in Mechelen. Schoonjans zou er een zijtak zijn van een nog ouder geslacht, genaamd van den Steene. Godefroid van den Steene is geboren rond 1294 en was Schepenen van Mechelen. Hij droeg drie torentjes in zijn wapen. In Gent komen wij een aantal naamgenoten tegen in de 15de eeuw, en vanaf de 16de eeuw vooral in de streek van Aalst, Ninove, Ternat en Brussel.
Sporadisch komt onze familienaam in de 15de eeuw ook voor in Nederland, begrijpelijk want in de Bourgondische periode en onder Karel de vijfde bestond de provincie Brabant uit de huidige Nederlandse provincie Brabant en de huidige Belgische provincies Antwerpen en Brabant.
‘Scone Jhan’ wordt in de late middeleeuwen meermaals in verband gebracht met bestuurlijke functies. Eén van hen bezat aan de stadsgrens van Mechelen in Sint-Kathelijne-Waver een waterburcht en werd hij, alhoewel niet van adel, met de titel Ridder aangesproken. Zijn wapen is gekend omdat het in de Schoonjans-kapel in de Mechelse Sint-Romboutskathedraal is aangebracht en ook in de archieven wordt beschreven. De vroege vermelding van ‘Scone Jhan’ buiten Mechelen heeft vooral te maken met het ambt van Baljuw. Een ambt dat beperkt was in tijd en bijgevolg voor een regelmatige overplaatsing van stad naar stad zorgde. Waar uiteindelijk de familienaam uit Mechelen verdween, dook hij in andere plaatsen op en zorgde er voor een talrijk nageslacht.
Zeer interessant. Dus we zoeken verder en vinden volgende uitleg op de Beeldbank :
Afbraak van het kasteel van Borgerstein, 1824
Het voormalige kasteel Borgerstein is nauw verbonden met het bekende verhaal over Jan van den Steene of Schoonjans (of Scoeneyans). Het kasteel werd in 1825 afgebroken, maar de bijhorende kasteelhoeve of Borgersteinhoeve (Hoeveweg 9, SKW) bestaat nog steeds en ligt vandaag net over de gemeentegrens met Sint-Katelijne-Waver. De bouwheer was de Mechelaar en schepen Jan Van den Steene of "Schone Jan". In het begin van de 15de eeuw had hij op de IJzerenleen een zekere Arnold Bau gedood. Deze was rentmeester van de stad. Aanleiding voor de moord was een bittere vete tussen de twee invloedrijke families Schoonjans en Bau. Als gevolg van een verzoeningsprocedure door de schepenen werd Jan Schoonjans levenslang verbannen en veroordeeld tot een boetepelgrimstocht naar Santiago de Compostella. Samen met vijf reisgezellen bereikte hij op 28 juli 1412 het Noord-Spaanse bedevaartsoord. Het bewijsstuk dat hij daar verkreeg van de monniken is trouwens bewaard gebleven in de stedelijke archieven. Volgens een romantisch volksverhaal zou hij na zijn terugkeer het kasteel Borgerstein hebben laten bouwen. Hij bouwde zijn goed over de Vrouwvliet, die toen de grens vormde tussen Mechelen en het ‘Brabantse’ Sint-Katelijne-Waver. Op die afstand kon de kasteelheer-banneling vanuit zijn woning toch nog de Mechelse stadsklokken horen zonder gearresteerd te kunnen worden.
Over deze Borgersteinhoeve is meer te vinden op VIOE :
Zogenaamd "Borgersteinhoeve". Bewaarde omgrachting, toegangspoort en hoeve van het in 1825 gesloopte kasteel Borgerstein dat opklom tot het begin van de 14de eeuw; volgens een volkslegende "over den pas", op Brabants grondgebied, zo dicht mogelijk bij de Mechelse stadsmuren opgericht door Jan van den Steene of Schoonjans na zijn verbanning omwille van de moord op rentmeester Arnold Bau circa 1400.
Een 19de-eeuwse aquarel van David de Noter schetst de vermeende toestand circa 1790: een sierlijk waterkasteel met hoektorentjes en in de achtergrond de nog bestaande brug en een toegangsgebouw. Herstellingswerken naar ontwerp van 1977 van J. Bols.
Er zal nog wel veel meer te vinden zijn over deze merkwaardige en uitgebreide familie, want de naam Schoonjans duikt overal op in het Mechelse. Dus beperken we ons nog tot enkele details.
Over het wapenschild van Schoonjans vinden we nog wat gegevens bij ene Daniel JSM Peeters :
Schoenjans : d'or à trois tours de sable, het bekende wapen van Steene dict Schoonjans.
En ook op de website van de Heraldische Wapenregisters in de Nederlanden vinden we een beschrijving :
-Schild : Van sabel bezaaid met sint-jansbloemen van goud geknopt van sinopel met meeldraden van keel; een schildhoofd van goud met drie geopende burchten van keel, verlicht van het veld.
-Helm : halfaanziend van zilver, getralied, gehalsband en omboord van goud, gevoerd en gehecht van keel, met wrong en dekkleden van zwart, gevoerd van goud.
-Helmteken : een Sint-Jansbloem van het schild.
-Wapenspreuk : SCONE JHAN in letters van sabel op een lint van goud
Op de website Molenecho’s vinden we de naam Schoonjans ook terug :
De Gasthuismolen stond op het Berklemveld, achter Bruine Kruis, in de huidige Leeuwerikstraat. Daar stond al in 1302 een graanwindmolen onder de naam Gasthuismolen. Deze molen werd in het Mechelse stadsarchief al vermeld in 1309, 1358 en 1389. In 1403, 1416, 1419 en 1436 behoorde hij toe aan de ridder Jan Schoonjans.
En ja, de familie heeft een pagina op Facebook. Daar vinden we ook de link met de Schoonjanskapel in de Sint-Romboutskathedraal. In deze kapel vinden we o.a. de geelkoperen lessenaar en kandelaar, gegoten door Jan Cauthals II en de Aanbidding der Koningen, een glasraam van Leopold Pluys, geplaatst in 1891.
Conclusie : Een zeer interessante familie met een ongelooflijke uitgebreide familiegeschiedenis en met hun wortels diep gevestigd in ons Mechelen.
Misschien is er nog veel meer te vinden. Laat dit een aanleiding zijn om de zoektocht verder uit te breiden.
Al jouw zoektochten op het wereldwijde web ten spijt, was er op dit eigenste Mechelenblogt al wel wat méér te vinden over deze Scone Jan, Gim.
Nog maar vorig jaar geleden deed ik de geschiedenis (en/of legende) van deze uit de stad verbannen schepen, en de bouw van kasteel Borgerstein, uit de doeken.
Info 'dicht bij huis' dus.
Lees: www.mechelenblogt.be/2014/04/borgerstein-verhaal-met-mechelse-links
...A la fin du livre il y a un poème primé par Paul Schoonjans de Mechelen..."
Misschien kan iemand meer vinden of te weten komen over deze Paul Schoonjans en diens gedichten.
@ Jos : Ben even gaan googlen op de Jan Schoonjansstraat in Mechelen.
Op GoogleMaps was het noppes.
Blijkbaar zijn er wel enkele firma's met bovenstaand adres en de vermelding van de Manewatersite.
De firma's en de site zijn te vinden aan de Hoeveweg. Is of wordt deze weg de Jan Schoonjansstraat ?
@gim: de Hoeveweg ligt recht tegenover mijn voordeur, de Schoonjansstraat ligt rechttegenover het kerkhof in de Borgersteinlei. Het is een nieuwe straat speciaal aangelegd voor de bediening van de paalwoningen.
@ Luc : Bedankt. Hier dus.
@gim: vooral pakjesbestellers zien we hier verloren lopen, maar ja!
Dat geloof ik best.
BTW : Hebt gij ne Schoonjans in uwen Gidsentoer zitten ?
Just2know
Op Google Maps heet alles er omtrent Hoeveweg, als het niet de Borgersteinlei is. Voor mijn part bestaat een straatnaam niet als er geen straatnaambordje hangt. Een bezemsteel met voorlopig bordje planten, heet waarschijnlijk sluikstorten. Wie er woont moet dan maar alles laten bezorgen p/a Grote Markt 21, 2800 Mechelen. Geen echte juwelen of pizza's en de nieuwe sofa zou nogal uit de ophalende SUV puilen. :)
In de Genealogie van ene Jan Schoofs vinden we de link / connectie tussen Schoonjans en Vanden Steene :
II.1 : Jan Schoofs
Geboren ca. 1380, overleden Mechelen 19 mei 1438, begraven Mechelen 21 mei 1438, trouwt Catharina Vanden Steene alias Schoonjans, overleden 6 februari 1435, ouders Jan van Steene en NN
En een stuk verder in de geschiedenis vinden we hetvolgende (Familie Schoofs in de Nederlanden) :
II - Jan Schoofs (....-1578)
Zn. van Jan Schoofs, ridder, en Catherina Schoonjans. Wellicht bezitter van het cijnshof nabij Hombeek, communiemeester van Mechelen, begr. 1578 Mechelen O.L.V. over de Dyle (overl. als gevolg van plunderende militairen toen hij in Hombeek was), tr. jonkvrouw Barbara Pipenpoy, overl. Brussel 17.5.1617, dr. van Jan en Digne van Oyenbrugghe.
Kind : Philippe; minderjarig in 1550 als hij het patronaatschap van de Schoonjanskapel (i/d Sint-Romboutskathedraal) in Mechelen krijgt toegewezen (daarna is het patronaatschap overgegaan aan Willem Schoofs en vervolgens aan Isabella Schoofs - die gehuwd was met Guillaume de Fronteau).
Geschiedenis : Het blijft boeiend !
:-)
Een vraagje :
Iedereen weet dat die van A'pen Sinjoren worden genoemd. Niet omwille van hun grote mond en hunne dikke nek. Vermoedelijk kwam de titel van de Spanjaarden, die hier hun legerkampementen hadden opgeslagen, en onder de indruk waren van de vele stenen huizen hier waarin ook gewone burgers woonden. Stenen huizen waren in het toenmalige Spanje / Andalusië alleen voorzien voor Adel of de hogere en rijkere Burgerij (Heertjes, dus, of zoiets).
Stenen huizen werden vermoedelijk verplicht na bijv. stadsbranden. Dat zal in Antwerpen zeker zijn voorgevallen en ook Mechelen had zijn Grote Stadsbrand van 1342. Ten tijde dus van de eerste Vanden Steene's / Schoonjansen.
Wat lezen we op de website van de Familie over de oorsprong van hun Wapenschild ?
De drie torentjes verwijzen naar de familie vanden Steene (of de Lapide), waarvan de Schoonjans(en) als zijtak afstammen. Ook in het wapen van vanden Steene kwamen de drie torentjes voor. De familienaam Schoonjans werd in het middeleeuws Mechelen dikwijls samen met deze van vanden Steene vermeld. De vanden Steene(s) waren in Leuven een zeer vooraanstaande familie die met grote waarschijnlijkheid stenen gebouwen bewoonden. Een dergelijk gebouw werd kortweg een steen genoemd, soms sprak men ook van een stadskasteel. Deze stenen gebouwen waren in de middeleeuwen uitzonderingen tussen lemen- en houten woningen, vandaar dat de bezitter van een stenen gebouw met enige fierheid een toren (ook donjon) of meerdere torens afbeeldde op zijn wapen.
Misschien was de Familie één van de eersten in het Vroege Middeleeuwse Mechelen (en Leuven) die een huis of huizen in steen optrokken na de Grote Mechelse Stadsbrand.
A wee bit speculative: Misschien was een zoon van de laatste Scone Jhan uit de Gasthuismolen naar Schotland geëmigreerd, waar hij als verdienstelijke koekskesbakker tegen de vroege zestiende eeuw furore had gemaakt.
Is mogelijk.
Etymology Scone
:-)
...De drie torentjes verwijzen naar de familie vanden Steene (of de Lapide), waarvan de Schoonjans(en) als zijtak afstammen...
Als dit klopt, zou volgende persoon wel eens tot een (verre) familietak kunnen behoren : Cornelius a Lapide
Mijn link ging daarnet al in 'Scone' naar het hoofdstukje 'Lexicology'. Daarin staat die Middelnederlandse origine uit schoonbrood (wit brood). Ik zette zojuist hierboven iets op z'n Schots vooraan, en vraag me nu af of 'speculatie' etymologisch verband houdt met de uitzonderlijke broze droogheid en wakke vochtigheid van speculaas.