(foto's: Jan Smets - Danny en Johnny en zijn vrouw Maria, en kleinzoon Angelo...)

Het begon allemaal in Gent met een avontuurlijke jonge kerel van 15 jaar die de wijde wereld introk... Een onwaarschijnlijke zwerftocht...  Commedia dell'arte, theater, muziek, circus...  Op de planken en onder het tentzeil hun kunsten tonend trokken hij en zijn nazaten kriskras van noord naar zuid.  En nu staat de zevende generatie al in de spots en achter de coulissen.  Ronaldo is magie - betovering, nostalgie en emotie.  Van Adolf Peter Van den Berghe tot Danny Ronaldo loopt een rode draad.  Op de circustent wappert de Mechelse vlag.  Gekoesterd en geliefkoosd werden ze al door vele generaties, en nu mogen ze zich ook Cultureel ambassadeur van onze stad noemen.  Danny zal binnenkort ook de titel van stadsartiest dragen.  Het moet zijn vader Johnny deugd doen dat alles doorgaat van vader op zoon, en verder en verder en verder...  In Busleyden vertellen Johnny en Danny het verhaal van hun familie met op de achtergrond een buitengewoon mooi theaterdoek - een erfenis uit de tijd van Johnny's grootvader.  Die decors zijn nu allemaal geïnventariseerd door het Firmament.  Er zullen er ook worden gerestaureerd.  Maar...de magie van die magie werkt maar écht als er in gespeeld wordt, vertelt Danny...  En dat wordt dan ook gedaan...

Flink wat vrijwilligers zijn al een hele poos  bezig met de inventarisatie, en in al die tijd werden ook wel wat ontdekkingen gedaan.  Het zijn prachtdoeken die nog steeds het decor vormen van voorstellingen.  Zo ging men drie jaar op tourné met de voorstelling 'Mortale' met enkele van deze decors.

Danny is een filosoof.  Je luistert met open mond naar hem.  Nooit heb ik hem zo gevoelig en met passie horen spreken over Ronaldo en over de emoties die hiermee gepaard gaan.  Oprecht vertelt hij over wat dit alles met hem doet.  Ronaldo zoekt naar de verbinding tussen toekomst en verleden...  Gevoelens, emoties: élke generatie deelt ze.  Men lacht om hetzelfde, men weent om hetzelfde.  Het gaat om herkening.  We lachen nu om dezelfde dwaasheden als vroeger.  Het is pure emotie en heel anders dan de schijncommunicatie van Facebook.  Spelen in die oude decors; spelen met die ouwe spullen, activeert dat gevoel.

Ik, Danny, behoor tot de zesde generatie.  Het begon allemaal met iemand die nooit dacht dat hij artiest ging worden.  Misschien is het dit wel: alles wat heel duurzaam is in het leven ontstaat uit toeval of noodzaak.  En dat is schoon...

Toch leek het te stoppen bij de grootvader van Johnny die de laatste directeur was van het rondtrekkend theater Vandenberghe.  De crisis van de jaren dertig maakte dat hij diende te stoppen met theater.  het was voorbij.  In 1933, toen zijn zoon Johhny geboren werd, deed hij de boeken toe.  Een finaal punt?

Het begon allemaal zowat een eeuw eerder.  In Gent. 

Johanna is een alleenstaande moeder, en dat is een schande in die tijd.  Ze wordt haast letterlijk het huis uitgeschopt.  In de Gentse Krommestraat (die nu niet meer bestaat) wordt haar zoon Adolf Peter Vandenberghe geboren.  We schrijven 1827.  Als hij vijftien jaar is trekt de jongeman de deur achter zich toe.  Hij ziet een Duits circus optreden in Gent, en het fascineert hem.  De nummers met de paarden doen hem dromen.  Adolf Peter vertrekt mee met het circus, en komt nooit meer naar huis terug... Verre horizonten bepalen zijn gezichtsveld.

Hij wordt paardenknecht - wordt niet vergoed, maar krijgt kost en inwoon.  En gaandeweg leert hij de stiel.  En: hij wordt zelfs acrobaatruiter - één van de beste van zijn tijd!  Zo komt hij zelfs terecht in het Keizerlijk circus van Sint-Petersburg in Rusland.  Maar dan krijgt hij een zwaar ongeval waardoor het onmogelijk wordt om nog acrobatie te doen.  Maar leren paardrijden lukt natuurlijk nog wel.  Adolf belandt op het kasteel van prins Esterazy in Polen die een ware paardenfanaat is.  Hij oefent er de job van ritmeister uit en wilde verhalen blijven niet uit. De prins sterft echter vrij jong, en al het personeel komt op straat terecht.  Ook Adolf Peter.  Het zwerven herbegint...

In Elzas-Lotharingen ontmoet hij rondtrekkende komedianten die commedia dell-arte spelen.  En... hij wordt verliefd op een meisje van deze groep: Maria Kronenberg.  De link tussen circus en commedia'dell arte is een feit geworden.  Voortaan zal de familie generaties lang zwalpen tussen deze genres.

Nee, Ronaldo heeft zich niet vernieuwd met onze theateroptredens.  We zijn gewoon terug naar de roots gegaan.  Terug  was het begin.  Adolf Peter stierf jong, en zijn weduwe Maria deed verder met de kinderen.  De oudste, Willem Vandenberghe werd directeur....

Johnny haakt in op wat zijn zoon Danny vertelt.  Willem had een broer, en die had dan weer een zoon: de grootvader van Johnny.   Het decor waartegen zij nu hun familieverhaal vertellen, werd geschilderd door 'nonkel Willem' en zijn grootvader...

De kloof tussen circus en theater groeit.  Het worden twee aparte werelden.  De tweede generatie schaamt zich voor het circusverleden en wil zich toeleggen op uitsluitend theater.  En Willem maakt dit theater groot, én roemrijk!  In die tijd had men enerzijds de grote gevestigde theaters en anderzijds de kleine, primitieve en vokse rondtrekkende theatertjes.  Maar Willem ziet het groots.  Hij bouwt een heel groot mobiel theater uit.  En daar komt heel wat bij kijken.

De decors maakte men zelf.  Ze werden geschilderd op baalkatoen omdat die zo gemakkelijk konden opgerold worden om rond te reizen.  Vaak werden ze aan beide kanten beschilderd.  Men deed dus letterlijk alles zélf.  Men vervaardigde helmen, zwaarden, schoenen, kostuums...  En men trok rond.  Het theater stond niet op kermissen, maar reisde onafhankelijk.  Men wou immers niet bekeken worden als 'barakkenvolk'.

De theaterfamilie Vandenberghe verkrijgt prestige.  Men kijkt naar hen op rond de vorige eeuwwisseling.  De vele kinderen zijn keurig gekleed en hebben lederen schoenen, en dat is zeldzaam in een tijd waarin de meesten met klompen rondlopen.

De familie werkt naarstig.  Zoals ik al zei: men maakte alles zélf.  Voor de decors vertrok men van een kleine postkaart die netjes in vakjes werd verdeeld, en dan tekende men in verhouding op het doek dezelfde vakken, en begon men te schilderen.  De verf werd met water en met 'col de Malines' gemengd.  Die lijm is niet meer verkrijgbaar, maar het gaf de juiste stevigheid aan het doek zodat men een stijve ondergrond had om goed op te schilderen.  Men deed het maar, en toch had men geen opleiding genoten.  De stiel leerde men van vader op zoon.

De familie Vandenberghe trekt door het ganse land - van oost naar west en van noord naar zuid.  Ze zijn nonstop-nomaden.  Ze hebben geen winterverblijf, maar zijn altijd onderweg.  Met paarden en karren en hebben en houden.  Men betitelt het al eens als 'de trein van Vandenberghe':  zo omvangrijk is hun karavaan.

Theater Vandenberghe is een begrip.  Een unicum.  Ze vult de leemte tussen het grote theater en het volkse eenaktertheater, en daardoor schijft men geschiedenis.  Heel bijzonder is het feit dat het het eerste theater in ons land is dat speelt op electriciteit!

Theater was zoals film nu.  Het verhaal was zelfs ondergeschikt aan de effecten.  De toeschouwers moesten verwonderd zijn om al wat gebeurde op de scène.

Het publiek moest 'oooh!!' zeggen, en huilen met dramatische scènes. Dat kinderlijke is zo schoon.  Het moest de mensen diep raken.

In 1912 is de oorlog nog even ver weg, zinkt de Titanic en brengt de theaterfamilie 'de reis rond de wereld in 80 dagen' van Jules Verne op de planken.  Het wordt een gigantisch succes!   Het is dan ook een groots spektakel met een rijdende trein op de scène, een duikboot, bewegende houten golven en 'sneeuwval in het derde bedrijf'.  Zo staat het zelfs op de affiche!

M'n groottante die nu de negentig voorbij is knipte papier tot 'sneeuwsnippers', en tussen de scènes recupereerde ze de vlokken zodat ze er minder moest knippen...

De Vandenberghes zijn creatief en gedreven.  Men is tevreden als iedereen lacht op hetzelfde moment.  Want dan voelt men dat iedereen dezelfde emoties deelt. 

De familie komt in Mechelen terecht.

Er is nergens plaats voor hen.  Uiteindelijk krijgen ze van het stadsbestuur een  een plaats toegewezen op Pasbrug.  En daar speelt men natuurlijk ook 'de reis om de wereld'.  Johnny's grootvader vertolkt zijn glansrol: hij is Paspartout.

Er komt een Mechels meisje kijken - een dochter van een welstellende vleeshandelaar.  Ze wordt smoorverliefd op deze  'Passepartout'...  Haar held!

1912.

'De reis om de wereld', de Titanic zinkt, en dat Mechelse meisje trouwt met haar 'Passepartout'... Ze krijgt van haar ouders een huis op Pasbrug.  En in dat jaar jaar wordt ook hun dochter geboren: de moeder van Johnny. 

Men sprak op Pasbrug niet van de familie Vandenberghe.  Nee: men sprak van 'die van Passepartout', of van 'Maria van Passepartout'...

Maar dan keren de kansen...  Na vele succesjaren komt de kentering.  Een theater in Parijs koopt de rechten van het stuk 'De reis om de wereld', wat maakt dat men het elders niet meer mag spelen.  De crisis van de jaren dertig doet de rest...   Minder publiek komt opdagen...  Het is voorbij.  De boeken gaan toe, en grootvader trekt naar de fabriek...  Een droom stopt abrupt.  Tegen wil en dank.

De eerste Wereldoorlog had de familie mooi doorsparteld.  De tweede hakt veel erger op hen in.  De familie geraakt alles kwijt: tonnen materiaal, woonwagens, theaterwapens...  Gelukkig heeft men véél later nog wat kunnen recupereren van oud materiaal van een verre familietak - de kinderen van Adolf Jozef waren ook met theater begonnen, en via deze link werd er nog wel wat bewaard.

Grootvader was gestopt. De lichten van het theater waren gedoofd...

Dochterlief leert een Muizenaar kennen: een Van den Broeck - telg uit een muzikale familie.  Aan het conservatorium worden ze verliefd op mekaar.  Ze huwen en krijgen twee zonen: Jan en Herman.

Jan stapt als Johnny de muziekwereld in.  De naam 'Ronaldo' vindt hij mooi klinken, en het wordt zijn artiestennaam.  Hij wordt countryzanger en later komt daar een cowboy-act bij. 

Naar zijn optredens komt Maria met haar vriendinnen kijken. Ze danst graag en gaat overstag met 'Love me tender' van Elvis Presley.  Johnny en Maria worden een koppel en worden op hun beurt de ouders van Danny en David.  Circus Ronaldo ontstaat en onder het circuszeil wordt een oude traditie in ere hersteld.

ach... Ik zong zo graag en Maria danste zo graag.  Maar het lot pakt je in wat je graag doet.  Ik kreeg in 2009 keelkanker, en kan niet meer zingen.  Maria heeft een knieprothese en kan niet meer dansen...  Maar laat het ons plezant houden...

Vandaag is de cirkel rond.  Circus, comedia dell'arte, theater.  De zesde generatie verbindt heden en verleden tegen de decors van lang geleden.  Emotie en enthousiasme, verwondering...  Ronaldo serveert het allemaal

De zevende generatie treedt naar voor.

Magie en nostalgie.  Heden en verleden.  Verhaal en decor. 

Eerlijk.en puur.

Alles wat duurzaam is in het leven ontstaat uit toevel of noodzaak.

En dat is schoon.

en wij zeggen 'ooooooh !!'

en dat is 'schoon'.

"Mijn grootvader leerde mij dat je als je een verhaal vertelt, je er vijftig procent bij mag fantaseren.  Dat is niet liegen, dat is het decor van het verhaal..."