(foto's: Jan Smets.  schepen Greet Geypen en Sofie Stevens van Monumentenzorg)

Het mag een wonder genoemd worden dat na de verwoesting van het Hof van Busleyden in Wereldoorlog I de 'schoonste kamer' van dit stadspaleis bewaard is gebleven.  Het renaissance-optrekje van één van de meest illustere Mechelaars ooit - Hieronymus van Busleyden, lid van de Grote Raad, humanist en stichter van het Drie-Talen college in Leuven, werd nagenoeg volledig met de grond gelijk gemaakt.  Enkel de muren bleven als trieste getuigen staan.  Daken, toren, glasramen en muurschilderingen op de eerste verdieping werden vernield.  Alleen het mooiste vertrek van het paleis bleef gespaard in de brand.  In deze ruimte - het 'hypocaustum' genoemd, ontving de heer des huizes zijn illustere vrienden zoals Erasmus en Thomas More.  Hier werden ongetwijfeld verheven gesprekken gevoerd tussen de grote intellectuelen van die tijd...    Na het overlijden van Van Busleyden kreeg het Hof verschillende andere bestemmingen, en werden de unieke wandschilderingen die het vertrek sierden overkalkt.  Pas in 1864 werden ze herontdekt bij restauratiewerken.  Onlangs werden de schilderingen grondig geconserveerd en gereinigd.  Het is vanaf nu mogelijk om ze te bewonderen....

Het gaat om werkelijk uitzonderlijke muurschilderingen.  Deze schilderingen in de voornaamste ruimte van het paleis die als enige verwarmd werd, dateren uit de 16de eeuw en zijn bijzonder rijkelijk.  Ze werden op de muren aangebracht tussen 1507 en 1515.

De wandschilderingen stellen taferelen voor die typisch waren voor de renaissance.  Ze zijn bijbels en mythologisch van thematiek, en vertellen verhalen over hoogmoed, en de bestraffing hiervan. Zo ontdekken we 'de kwelling van Tantalus'  en 'de val van Phaeton' uit de Griekse mythologie.  'Het festijn van Balthasar' is dan weer bijbels.  Verrder zien we nog een vorst op een troon en de veldheer Scaevola en Demades en Dionysos.  Wie de kunstenaar was die de schilderingen uitvoerde, is moeilijk te achterhalen.

Heel fraai is de perspectiefwerking die zo typerend is voor de renaissance.  De schilderingen lopen door over de vier wanden van de kleine rechthoekige ruimte.  Ze zijn aangebracht op de muur vanaf twee meter hoog tot aan het balkenplafond. En dat is zo'n beschilderde zone met een hoogte van maximaal 162 cm.

Sofie Stevens van Monumentenzorg vertelt dat aan de restauratie van de wandschilderingen een hele ploeg gewerkt heeft - voornamelijk bestaande uit vrouwen.  Op infopanelen kan je nauwkeurig bekijken hoe men te werk is gegaan.    De muurschilderingen hebben na de verwoesting in WOI lang aan weer en wind blootgestaan voordat ze in 1935 zo goed als mogelijk werden hersteld.  Tijdens de laatste restauratiewerken werden de schilderingen geconserveerd en gereinigd door Marie-Hélène Ghisdal en Linda Van Dijck en negen medewerkers.  In de jaren '90 werd een beperkt historisch onderzoek gedaan, en een aanvullend materiaaltechnisch onderzoek bereidde de huidige ingrepen voor.  Ze werden met veel zorg en geduldig vakmanschap uitgevoerd.

Het Hof van Busleyden wordt vanaf 2015  grondig gerestaureerd om binnen enkele jaren terug te kunnen stralen als totaal vernieuwd stadsmuseum.  Toch wil men zo lang niet wachten om het publiek dit uitzonderlijk vertrek te tonen, zegt schepen van Monumentenzorg Greet Geypen.  Zo kan je nu vanaf 3 maart onder begeleiding van een gids de wandschilderingen bezoeken als onderdeel van de 'historische wandeling' die je bij Toerisme Mechelen kan boeken.  Geypen vertelt dat de stadsgidsen die hiervoor extra opleiding kregen, alvast heel enthousiast zijn.  Ze denkt dat het zeker een goeie promotie voor Busleyden kan betekenen.

In het hypocaustum zal ledverlichting worden aangebracht die er voor zal zorgen dat de schilderingen op de juiste manier worden belicht, zonder kans op beschadiging.

Een historische wandeling krijgt  met het bezoek aan het hypocaustum een meerwaarde.  Het is trouwens ook mogelijk om de wandschilderingen te bekijken in de Sint-Janskerk, die nog zo'n eeuw ouder zijn.  Men heeft dus de keuze.  Onze stad kan wel wat oude wandschilderingen tonen.  Denk maar aan muurschilderingen in de OLV-over-de-Dijlekerk, de kathedraal en het Schepenhuis.  Deze laatste die in 1526 werden aangebracht, zullen binnenkort ook gerestaureerd worden.  

"Muurschilderingen zijn niet alleen imposant.  Ze zetten ons imago van cultuurhistorische stad, letterlijk en figuurlijk extra in de verf".   (Greet Geypen)

(infopanelen geven tekst en uitleg op bevattelijke en illustratieve manier)