(foto's: Jan Smets - Mieke Van Roy)
Grote bedrijvigheid in de Voetbalstraat. Met flink wat lawaai werd deze morgen een aanzet gegeven tot het rooien van een terrein - nét over de deur van Mieke Van Roy. Dat was natuurlijk géén verrassing. De buren wisten dat dit ging gebeuren. Jammer vinden ze het wel natuurlijk. Een stukje groene oase moet verdwijnen voor de komst van een appartementsblok. Op zichzelf is dit geen groot nieuws, ware het niet dat op dit overgebleven stuk grond ooit de eerste 'heilige graszoden' van Malinwa lagen. Hier werd Mechelse voetbalgeschiedenis geschreven. Van 1905 tot 1911 begon hier de carrière van geel en rood. Hier in de Hanswijkenhoek - op een lap grond, gelegen tussen Tervuursesteenweg en Leuvense vaart. Hélemaal correct is dit natuurlijk niet. De aandachtige blogger weet immers dat de club boven het doopvont werd gehouden in 1904. Kort speelde KV-Mechelen op twee andere terreinen. Maar het werd pas 'serieus' op het gras van de Colomawijk...
1904... 110 jaar geleden dus: in dat jaar worden KV-Mechelen én Racing-Mechelen geboren. Het is het begin van een steile opmars voor beide clubs. Al 110 jaar maakt 'Racing z'n supporters blij', en al even lang 'zegepraalt' ook de andere club. IN 1906 - twee jaar later - sluiten beide voetbalclubs aan bij de 'Union Belge'. Malinois krijgt stamnummer 25, en Racing dat zich net iets eerder inschrijft, krijgt nummer 24 toegewezen.
Racing begint te sjotten op de binnenkoer van de Mechelse gevangenis, omdat de vader van één van de voetbalers directeur Grombeer is. Vier van de eerste spelers zijn studenten aan het Koninklijke Atheneum. Malinois wordt opgericht door Mechelse studenten die school lopen in het Internaat Sint-Victor in Alsemberg. In hun vrije tijd trappen ze daar al eens tegen een bal. Het eerste voetbalveld van de kersverse club is een lap grond op het militair domein aan de Antwerpsesteenweg. Spoedig wordt uitgeweken naar de Pansiusdreef (Kauwendaal), vlakbij een seinhuis van de spoorweg. Maar omdat er werken zijn aan die 'ijzeren weg' dient men te verhuizen. Racing krijgt een terrein achter het slachthuis, hoewel dit eerder beloofd zou zijn geweest aan Malinwa.
Ai. Gelukkig is er brouwer Charles Feremans van de Tervuursesteenweg, Deze laat zijn groot voetbalhart zien, en verhuurt de jonge club in 1905 een stuk grond gelegen aan wat later de Voetbalstraat zou worden, vlakbij de Leuvense vaart, en ongeveer schuin tegenover 'de gaz' aan de overzijde. De brouwer betaalt de kosten van de accomodatie. De naam van de straat heet op dat ogenblik 'Zeutestraat' - net zoals de 'verderzetting' van de straat aan de overkant van het kanaal. Pas in 1910 zou ze de naam 'Voetbalstraat' krijgen.
Laat ons de locatie eens eventjes bekijken op het door Hendrik Diddens getekende kaartje in zijn boekje 'Mijn kinderjaren in de Hanswijkenhoek'. De situatie dateert van enkele jaren nadien:
Het terrein met kleedkamer ligt tussen straat, vaart en Zeutebeek, en wordt omgeven door een houten omheining.
Op 22 december 1905 wordt het terrein ingehuldigd. Bij die gelegenheid wordt de eerste divisiematch gespeeld tussen Antwerpen FC en Daring Brussel.
Zo gaan die eerste jaren voorbij... Tot het jaar 1911. Een zware storm strooit roet in het eten van geel en rood. Het terrein komt er zwaar gehavend uit (doet dit wat denken aan wat kort geleden gebeurde?). De herstelkosten lopen hoog op. Dit zorgt voor meer dan ernstige financiële problemen, en er wordt sterk gedacht om te stoppen met de club... Maar dat is buiten de wilskracht van de latere Kanunnik Francis Dessain gerekend die zowat de voetbalgekke patron van de club zal worden. Hij wil van geen ophouden weten, en geholpen door zijn goeie relaties in zakenkringen weet hij een stuk grond aan te kopen achter de kazerne Baron Michel op de Liersesteenweg. 'Achter de Kazerne' is een feit - tot op de dag van vandaag.
Zo eindigt de geschiedenis van de club in de Hanswijkenhoek. Het terrein zal verwilderen, en het wordt een zalig speelterrein voor de buurtkinderen.
Weinig rest er nog dat doet herinneren aan toen. Hoe zou het ook kunnen? Een voetbalmat en wat barakken hebben immers geen eeuwigheidswaarde. Alleen de straatnaam vult het gat in onze memorie op.
Dit zijn twee foto's uit de beginjaren. Zijn er nog bloggers die andere herinneringen hebben?
(bron: http://stadionachterdekazerne.be bovenste foto verz.Jan Somers)
Een paar weken geleden fotografeerde ik de toenmalige toegangspoort, waarop al de gele brief bevestigd was met de plannen die men had met de grond...
En vandaag is deze ook verdwenen... Mieke Vanroy maakte volgende foto vanmorgen. De vogeltjes zullen in andere kruinen moeten fluiten... Maar ook daar zullen ze aan wennen. Het scheidsrechterfluitje heeft dat lang geleden ook gedaan...
Jammer dat ik de ware geschiedenis van dit stuk grond nu pas ontdek. Had er graag nog eens willen gaan wandelen op zoek naar sporen van het verleden.
Gelukkig had de storm van enkele weken geleden minder effect op de huidige velden.
Ik lees: "brouwer Charles Feremans [...] schenkt de jonge club in 1905 een stuk grond gelegen aan wat later de Voetbalstraat zou worden." en "Kanunnik Desain [...] geholpen door zijn goeie relaties in zakenkringen weet [...] een stuk grond aan te kopen achter de kazerne". Tenzij de voetbalclub al vroeg 'in zaken' gegaan was, moet het oudere terrein toen van haar gebleven zijn. Wanneer deed de Malinois die lap hedendaagse bouwgrond dan van de hand en aan wie?
Update: Reactie op do, 20/02/2014 - 14:51 door Jan Smets, welke in het artikel de eerst geciteerde zin zal aanpassen: de brouwer verhuurde het terrein slechts.
Het eerste échte veld van Racing Mechelen vóór het oude zwemdok
(foto's tussen 1919 en 1925)
Dat zal goedkoop geweest voor de Racingers: douches op stadskosten.
't Stad haalt wel haar scha in: een staanplaats is er nu een pak duurder.
De Rooie Rakker en de Papenaanbidder
Ik vond op mijn schootmachientje volgende tekst terug die bij Jan zijn verhaal over de Voetbalstraat aanleunt. Die tekst komt uit een langer verhaal maar dit moet volstaan voor vandaag:
Dat mijn pa (de paapse) en grootvader Staf (de rooie rakker) niet hetzelfde gedachtegoed aankleefden bracht een voor Mechelse doening nogal rare situatie met zich. Men is als Mechels katholiek; aanhanger van de Malinois. Als rooie ging je bij Racing naar het voetbal kijken.
(KV Mechelen vind ik een rotbenaming. Oude dingen en tradities verandert men niet van naam! Men blijft daar met zijn domme vervlaamsing ver van weg!)
Maar om een reden die gans voor de hand liggend is, was mijn rooie grootvader een aanhanger van de Malinois geworden. Een aberratie dus! Die club werd gesticht door een jonge geestelijke student van Ierse komaf. In Mechelen krioelde het dank zij het priesterseminarie van de aanstormende pastoors en ander zwart gerokt ongerief. Om hun hormonen - richting meisjes of jongens - een beetje bij te sturen had de latere kanunnik Dessain een in Groot-Brittannië populaire sport in onze stad ingevoerd. Oefenen deden deze jonge studenten van allerlei pluimage, op een weide tussen de Tervuursesteenweg en de Leuvense vaart. Later werd dat de Voetbalstraat. Grootvader was als nieuwsgierig knaapje die nogal maf uitgedoste kerels met een bal gevolgd en de liefde tussen va Staf en de Malinois was geboren. En die liefde maakte van hem juist na 14-18 één van de eerste hooligans. Hij volgde zijn ploeg ook op verplaatsing en als na de wedstrijden in het Waalse gedeelte van ons land de Vlamingen uit Mechelen als ‘sâles boches’ werden uitgespuwd door Luikse supporters dan kon het gebeuren dat de tramwagon op weg naar het Guilleminstation iets of wat te klein werd en de Waalse onverlaten het op een lopen moesten zetten. Of zij óók klappen hebben gekregen zal wel niet ter zake doen zeker?
Mijn katholieke pa Petrus die normaliter een Malinoisaanhanger had moeten zijn heeft zich uit pure dwarsliggerij tot de clan van Oscar Van Kesbeeck gekeerd. Die aankomende advocaat van liberale signatuur stichtte bijna simultaan met de paapse Dessain óók een ploegje, Den Racing. Geuzen en socialisten zouden zijn steunpilaren worden om het soccer in onze contreien uit te dragen. Daar zat mijn pa dus mooi met zijn christelijke opvoeding aan de verkeerde kant van de tribune. Door de bril van Mechelse voetbalsuppoters bezien; een contradictorische situatie.
Mooi artikel! De hoofdingang was niet de vernoemde en gefotografeerde betonnen skeletsel maar lag een eind verder, waar nu een huis staat en een overblijfsel is van een schuur van de familie Feremans. Op de map in het artikel staat dit vermeldt onder 'Feremans'.
Ter verduidelijking van de situatie > Het voetbalveld aan de Leuvensevaart (nu het stedelijk zwembadcomplex) was niet het voetbalveld van Malinois.
De grond was eigendom van de CMB (Centrale der Metaalbewerkers van het ABVV). Het was het plein van "De Voorzorg" welke in het socialistich verbond uitkwam.
Juist na de oorlog 40-45 werd er tijdens de zomervakanties een tentenkamp opgetrokken voor de socialistische jeugd (voorloper van Planckendaal in Muizen, later het Home "Jef Verbert" in Rijmenam). Later werden op dit veld de memorabele café-tornooien gehouden met o.a. de BRISTOL uit de Muntstraat, de FREGAT uit de Hanswijkstraat, de BARCELONNE uit de Leopoldstraat (de Charlie speelde met bijna de halve Anderlecht). Ik herinner mij nog de uitslag Barcelonne - Bristol : 13 - 0 !!!
Dus ivm de Voetbalstraat en de Leliestraat hebben we het over twee verschillende locaties.
1) Locatie Leliestraat : Zoals reeds gezegd : gronden eigendom van de CMB/ABVV. Te situeren in de jaren 40 en later het veld van "De Voorzorg"
2) Locatie Voetbalstraat : daar waar Malinois speelde tot in 1911. Toen was er nog geen sprake van het voetbalveld aan de Leliestraat/Leuvensevaart.
Bij beslissing van de Mechelse gemeenteraad (10/03/1910) :
De "Voetbalstraat" wordt genoemd naar het voetbalplein tussen de Leuvensevaart en die straat.
Uit : Mechelse Kronieken door F.A. Berlemont - blz 372.
Leuk artikeltje van jef VR, het ademt nog helemaal de oude geest van de verzuiling, wat het gedateerd maakt. Aan de top van den Racing vindt je - voor zover ik weet - nog weinig of geen katholieken (waar wel?), maar op de tribune van de Malinwa vind je in elk geval veel vrijzinnigen. En de huidige voorzitter van Malinwa is ook allesbehalve een tsjeef, hij is politiek actief, maar niet in de CD&V...
Jos, ik ga er ook nog iets over zeggen als dat toegelaten is.
1 De grond aan de vaart werd door Feremans aan Malinois nooit geschonken maar verhuurd.
2 Dat hier weer iemand zijn gal moet uitspuwen over een jonge katholieke Ierse student is natuurlijk nonsens. Kannunik Dessain had met de stichting van de club helemaal niets te maken. Gesticht werd ze in 1904 in de Cave de Munich op de Ijzerenleen. De namen van de stichters ga ik u voorlopig besparen.
3 En alle verdere halve waarheden en leugens kan je zelf opzoeken in de jubileum uitgave " 25 jaar Malinois ". uitgegeven in 1929.
@Wieland Volkaert: Krijg je hier echt de indruk dat de geest van de verzuiling gedateerd is? ;-)
@G.L.: Bedankt voor je punt 1. Ik dacht al dat een en ander niet helemaal klopte, maar voetbalgeschiedenis is niet mijn forté.
G.L.
Punt drie. Dat boek, waar is dat misschien nog ergens te vinden of te kopen?
Eventueel in een gefotocopieerde versie ?
Nog wat opzoekwerk gedaan. Inderdaad, brouwer Feremans schenkt de grond niet, maar verhuurt hem wel. Wat hij wél doet is de ganse accomodatie betalen. Ik pas het in het artikel aan. Bedankt voor ieders inbreng.
@Roger:
1) het eerste echte veld van Racing Mechelen was aan de Slachthuislaan alwaar Rik Wouters er ook enkele tekeningen van heeft gemaakt, het tweede echte veld was aan de Gasketel Schijfstraat-Liersche Steenweg alwaar Schippers een tribune liet bouwen, het veld dat gij het 'eerste' noemt is ons derde 'echte' veld.
2) Racing is de club van 't Stad !
De stichter van de club was de heer Delvaulx. Het terrein lag dus een eind verder waar een deel van het chalet misschien vandaag nog recht staat, in gerestaureerde vorm weliswaar. Nadat Malinois naar de Liersesteenweg vertrok, werd het bewoond door een zekere Josepina Cornelia Feremens, dochter van (?).
@ SomeHuman: De verzuiling is niet helemaal weg, maar is toch anders van aard dan 40 jaar en meer geleden. Toen had je echt parallelle leefwerelden, volgens de levensbeschouwelijke scheidingslijnen. Je werd geboren in een katholiek gezin, thuis of in een katholiek ziekenhuis, werd gedoopt, ging naar een katholieke school, katholieke jeugdbeweging, was lid van de CM, als je je syndikeerde was dat bij het ACV, je stemde CVP en supporterde voor Malinwa - of je werd geboren in een rood nest, of in een openbaar ziekenhuis, werd misschien niet gedoopt, ging naar een stads- of rijksschool, ging naar de jeugdvakanties van de socialistische mutuliteit, je werd er misschien zelfs monitor, syndikeerde je bij het ABVV, stemde (B)SP en supporterde voor Racing. Ook welke krant je las, naar welke apotheek je ging enz enz lag vast.
Nu bestaan al die organisaties nog wel, sommige zijn rijker en achter de schermen machtiger dan ooit, maar de mensen zijn mondige, kritische en onafhankelijke consumenten geworden (of denken althans dat ze dat zijn), die zich meer laten leiden door de reklame en de beeldvorming in de media dan door trouw aan de zuil waarin ze zijn gebeuren. De verzuilde werelden lopen door elkaar...
Dat is wat ik bedoelde, het stukje ademde nog de sfeer van het trouwe zuil-lidmaatschap van geboorte tot graf, waardoor het inderdaad uitzonderlijk was dat een katholiek voor Racing, en een socialist of liberaal voor Malinwa supporterde. Uiteraard zijn er nog altijd mensen die zo denken - ik ken er zelfs die om die reden als Mechelaar voor Standard supporteren als die ploeg naar Malinwa komt - maar ze worden eigenlijk rariteiten. Of dat nu een gunstige of negatieve evolutie is, is een open vraag, maar het is wel een realiteit.
@Mark T
Idd, eerst Slachthuislaan, vervolgens Oude Liersebaan en daarna terug Slachthuislaan, maar ik bedoelde het eerste échte veld met ook een "convenabele" tribune...
(ik heb dat Racingboek ook)
@Wieland Volkaert:
Je hebt natuurlijk wel wat gelijk, maar ik ken ook uit die 'goede oude tijd' rode nesten met malinwa-ers en katholieke scholenkeuze (vrijwel 80% van het onderwijs in de jaren 1960 en '70 was katholiek, zelfs meer als men gemeentelijk onderwijs in CVP-haarden meerekende). En nogal wat gestampte katholieken dropen af na de plechtige communie. Hoe 'rood' waren bijvoorbeeld veel soixantehuitards op de Vismarkt tot voor hun adolescentie geweest?
Ook in het interbellum en de nog niet sexueel revolutionaire naoorlogse jaren, dachten de mensen wel eens dat ze "mondig, kritisch en onafhankelijk" waren - maar al besteedden ook zij hun inkomen, ze dachten dan niet zo meteen dat ze vooral "consument" waren: Zulks leek hen eerder in strijd met die adjectieven. Dat lijkt het mij trouwens ook nu nog; toch zien velen zichzelf nu wel duidelijk als consument - Beantwoordt dat dan niet de vraag of er een gunstige of negatieve evolutie is? Zonder klare tegenstellingen komt men slechts moeizaam tot doordachte, zeg maar wijze, inzichten. Elke zuil trachtte wel de 'leden' in de eigen cocon op te sluiten, maar iedereen kreeg toch (in feite juist daardoor) volop met de leden van de andere zuil[en] te doen. Het succes van de films (uit 1952 - 1965) naar de figuren van Guareschi, zou klein geweest zijn als men de situaties niet had kunnen herkennen.
Van een kleine wereld gesproken: Mijn "hier" van 20/02/2014 - 14:51 met knipoogje, was eigenlijk heel kortzichtig bedoeld, op de toen voorafgaande reacties van deze blogrubriek, niet op gans Mechelen en wijde omstreken sinds de gevorderde 20e eeuw. ;-))
@Some
Neem me niet kwalijk maar maak er a.u.b geen zottekes spel van. Ene Jef is al genoeg zeune.
Als ge zegt dat in de jaren zestig, zeventig, 80% van het onderwijs in handen van de pastoors lag dan vergist ge u toch een beetje denk ik. Er was de RMS in lager en middelbaar. Er was het Lyceum. Er was het Atheneum en er was de SITO. Allen met grote leerling tallen. Dat bijvoorbeeld de SITO zichzelf heeft onderuit gehaald ligt niet aan een ander maar ....
@ MARK T
Racing de club van 't stad ????
Racing heeft zich als nummer 24 laten registreren bij de voetbalbond. Zij waren de Malinois met nummer 25 dus voor. De logische vraag is dan ook, waarom hebben zij met hun voorkeur niet voor rood-geel gekozen, de kleur van 't stad ? RARARA.
@ G.L. Wie hier gelijk heeft hangt af van de focus... kijk je enkel naar Mechelen, of naar de as Antwerpen - Rupelstreek - Mechelen - Vilvoorde - Brussel + Gent, dan heb jij gelijk, maar als je heel Vlaanderen in rekening brengt , dan ligt de visie van SomeHuman dichter bij de werkelijkheid.
Die Feremans moet een handige geweest zijn en blijkbaar was het voetbal toen voor hem de ideale manier om grond genivelleerd en vervolgens ook min of meer bouwrijp te maken. Om dan vervolgens een volgend 'voetbalveld' aan te bieden...
Ben vanmorgen eens in de buurt daar gaan kijken nadat ik eerst effe de luchtfoto en het kadasterplan grondig had bekeken en hier en daar ook wat nagemeten had en het moet gezegd. Het was een plezante wandeling met eens je weet waar wanneer welk plein lag toch her en der een mooi restant van een poort of een omheining en zelfs waar de goal of de middenlijn heeft gestaan kan je met een beetje gevoel voor landmetershumor gauw bepalen.
En dan is er natuurlijk nog dat ene element dat werkelijk van Hofstaadse dan wel van Mechelse museale waarde is maar waarover echt in geen enkel boek een woord werd gedrukt tenzij dan misschien iets zeer eufemistisch gelijk 'er werd begonnen met de grond wat met assche aan te vullen'
Zowat elke buurtbewoner veinst er ook zonder veel overtuiging dat hij echt niet weet waar precies de kakkers hun eerste veld exact gelegen was. Een buurtbewoner met sympathie voor Malinwa is waarschijnlijk beschaamd dat Malinwa toen wreed content was met zulk plein en een buurtbewoner met sympathie voor de Racing is waarschijnlijk beschaamd omdat de Racing er ooit een derby heeft betwist.
In de bossen in de onmiddellijke buurt liggen ook nog her en der wat restanten waaronder als ik me niet vergis een doelpaal van eenzelfde type als de palen die door Era werden gemaakt en die ooit op de Racing stonden cfr. de foto waar Blickx kort aan de goal staat en bal in de goal ligt.
Er staat ook nog ergens een oude electriciteitspaal die van hetzelfde type is als die waarmee de KRCM in 1923 de eerste dakkconstructie fabriceerde in het Sadium Antwerpsche Steenweg.
-de allereerste competitiewedstrijd op dit terrein vindt plaats op 31.12.1905: FCM-Athlétique Club de Bruxelles: 0-0 (FCM speelt in 3de afdeling Brabant, Francis Dessain staat in doel)
-op 08.04.1906 is er een derby FCM-RCM: 10-2 v 11-2 voor 2000 toeschouwers
-de officiële inhuldiging gebeurt op 22.04.1906 met vriendschappelijke wedstrijd Antwerp FC-Daring CB (2 clubs uit hoogste afdeling)
-de zoon van brouwer Feremans, Victor, staat in het eerste elftal in 1906-07
-in 1907 is het terrein aankomstplaats voor o.a. de wandelwedstrijd Antwerpen-Mechelen en de wielerwedstrijd Brussel-Leuven-Tervuren-Mechelen
-tijdens de maand juli 1907 vinden er de finales van de allereerste Kardinaalsbeker plaats
@ Kanonnier.
Ben jij wel zeker dat uw bronnen over Malinois spreken ?
Einde 1905 werd een maatschapij opgericht bestaande uit 21 leden. Het doel was ondehandelingen opstarten met brouwer Charles Feremans om tot een uurovereenkomst te komen. Pas daarna kregen de leden Paul Vergauwen, Guillaume Geens en Gaston Reydams ( grote baas in de gasfabriek aan de andere kant van de vaart ) de opdracht er iets van te maken. Per schip werd ook uit Boom een massa asse en fabrieksafval ( steenbakkerijen ? ) aangevoerd om het perceel op te hogen. Als alles goed gaat zal die asse nu opnieuw moeten boven komen. Terug naar Boom ermee misschien.
Het eerste seizoen 1905-1906 werd naar alle waarschijnlijkheid gespeeld aan Bloc 16. Kleine anekdote en niet om te lachen. De eerste match werd gespeeld tegen Olimpic en ging verloren met 11-0. Dit alles in de derde afdeling van de provincie Brabant. Verder slechts één overwinning en elf nederlagen. 80 goals tegen en 12 voor. Alle begin is moeilijk natuurlijk.
Nog een ding. De oficiele aansluiting bij de Belgische voetbalbond vond plaats op 28 januar 1906. Goe weten.
Awel G.L. Ik heb daar inderdaad bakstenen zien liggen die ik nog nooit eerder gezien had en dansamen daar kan eenverklaring zijn dat het één afvalhoop van op een ander is geweest. Bedankt voor de info. Heb één merkwaardige steen meegenomen die overduidelijk geen misbaksel was dus die zou ik nu toch eens beter willen leren kennen.
Seg Mark, wat hebt ge dan gevonden als ik zo kerieus mag zijn ? Ne paapsteen of ne handgevormde klamper ? Of is het misschien ne molensteen ?
Is ze een afstammelinge van Jan Steen?
Het allereerste reglementaire veld van Malinois lag waar nu de vijver van de Montréal ligt.
Gedurende heel het jaar 1905 werde er hier op zondag deftig ingerichte matchen gespeeld tegen onder andere Daring Brussel en Stade Leuven. Ze noemden die matchen de Coupe de Belgique, ook al waren ze niet officieel
Er was een akkoord met Racing Mechelen dat de spelers van de Racing Club éénmaal per week het veld zouden mogen gebruiken. In feite zaten de Racingers er bijna elke weekdag op te voetballen.
Waarom? Omdat hun spelers niet op het internaat zaten, zoals de "Studenten" (spelers van Malinois) .
De eerste echte bijnaam van de Malinois was de "Studenten" en de naam "Kakkers" kwam pas nadien.
Het veld werd na Nieuwjaar 1906 uitgegraven om zand te winnen voor de Zavelenberg en zo moesten beide ploegen opkrassen uit de "Montréal"
Bedankt Marc. 't Veld van Malinois en Racing uitgespit aan de Montreal... Had je dit opgevist bij het delven naar clubs in provinciale Brabant? ;-)