(foto's: Jan Smets)

Het duurt een poosje voor ze haar deur opent.  Ze is dan ook niet zo goed meer te been.  "Ik kom" hoor ik haar roepen.  Ze ziet er goed uit - ook al is ze weer wat ouder geworden.  Kortgeknipte zilvergrijze haren, een kleurrijk truitje, jeansbroek en witte laarsjes.  Haar stijl geeft niet aan dat ze dit jaar 87 zal worden.  "Dank je" zegt ze als ik haar hiermee complimenteer.  Haar mondhoeken krullen.  Ze is ijdel.  Ze wéét ook wel dat ze veel rimpels heeft gekregen, maar daar heeft ze nooit aan willen 'prutsen'.  Ze is wie ze is, en ze aanvaardt dat ze ouder is geworden.  "Maar je moet je wel blijven verzorgen; fier blijven zijn!"  Jo Leemans  Ze heeft steeds haar eigen zin gedaan - Ze kende roem en de hypnose van de spotlights.  Maar de leading lady van televisie en showbizz kreeg ook te maken met de donkere kant van het leven.  Haar gezondheid liet haar vaak in de steek, en financieel is ze er ook niet op vooruitgaan.  Het leven was een rollercoast van hoogte-en dieptepunten.  Maar Jo krabbelde steeds overeind.  Ze is tegelijkertijd de diva - 'La Leemans', en anderzijds de toegankelijke Josphine Verbustel.  Haar leven begon in Mechelen, en de vijftien jaar Benidorm niet meegerekend, is ze altijd Mècheles gebleven... 

Een witte kat loopt voor m'n voeten.  Jo doet haar jas aan, zet de TV af, en legt haar 'Dag Allemaal' op het salontafeltje.  "Waarom ik het eigenlijk lees?, vraag ik me af..."  Haar buurvrouw brengt het steeds voor haar mee.  "Nu weer van Wendy Van Wanten.  Journalisten van zo'n boekskes vergroten alles zo uit...Ik kén dat!"    Ik vraag haar of ze er wel gerust in is wat ik schrijven zal.  Ze lacht eens.  Ik rij de rolstoel buiten.  Zo dadelijk zullen we hem wel nodig hebben.  Lang stappen is niks meer voor haar.  "En zéker niet op die kasseien van Mechelen!  Ik heb het de burgemeester vroeger al gezegd!

Op haar terrasje wil ik nog wel eerst een foto maken: Jo met op de achtergrond Sint-Romboutstoren: twee monumenten gevat in één plaatje.  Ze weet dat er geijverd wordt voor de terugkeer van het torenuurwerk.  Dat vindt ze geweldig.  Maar Jo zou Jo niet zijn, mocht ze daar niet plagerig op willen reageren:

Die grote wijzer: ...drie meter?  Larie, nuts!  Van op mijn terrasje hier in de Varkensstraat, met mijne meter, recht voor mij uit: 2,04 centimeter!

We rijden door de Befferstraat.  Een aantal mensen herkennen Jo, en knikken vriendelijk.  Ik denk dat ze geflatteerd is door de herkenning.  Ze blijft een ster.  Op de Grote Markt houden we even halt.  Zo vaak komt ze hier niet, ook al woont ze slechts op een boogscheut hiervandaan.  Haar beperkte mobiliteit maakt dat ze dit niet alleen kan.  Hiervoor heeft ze steeds de hulp van anderen nodig die haar willen begeleiden of haar rolstoel voortduwen.  Haar auto is haar vrijheid.  Nog steeds.  Samen met haar gsm en internet opent het voor haar nog steeds de poort naar de wereld.  "Toch mooi, die markt hé", zegt ze bewonderend alsof ze het voor de eerste keer ziet.  "En dan die toren: hoe heeft men die zo kunnen bouwen, met de beperkte middelen van toen..."

Ik reserveerde een tafeltje voor ons in SAVA.  Wat tapas en cava moeten bij haar zeker herinneringen oproepen aan Benidorm.  Maar ze drinkt tot mijn verrassing géén cava.  Jo geen bubbels?  "'t Is nog te vroeg" antwoordt ze.  Ook al is het middag.  Ze komt niet meer in Benidorm.  Het is daar allemaal zo sterk veranderd in die jaren dat ze er nu weg is.  Maar ze woonde er graag.  De reismicrobe is wel gebleven.  "In mei ga ik met m'n dochter en schoonzoon naar Turkije.  Ik heb altijd graag gereisd.  En van vliegen geniet ik!"

Ik ben nog ergens ver familie van Jef Denyn.  Ik heb iets met deze Sint-Romboutstoren!   In de kathedraal ben ik ook getrouwd.  In 1953.  Met veel tamtam en een lange sleep.  Ik hoor nog alle klokken luiden.  Het was een chique trouw met witte cadillacs en véél volk.  Het feest ging door in de Salons Van Dijck in de Merodestraat.  De champagne vloeide onder de deuren uit.  Het moet mijn vader veel centen hebben gekost!  Het ging zover dat de voorziene champagne al snel op was.  Dat vond m'n vader vervelend.  Dus: nieuwe voorraad aangeslagen...

Jo trouwde in haar geboortestad  met de indertijd wel erg bekende acteur Marc Leemans, van het dramatisch gezelschap van de N.I.R, de voorloper van de BRT.  Hij studeerde af met ondermeer Paula Semer, Jef Burm...   Jo heeft Marc ontmoet in theater De Moedertaal, dat dit jaar 140 kaarsjes mag uitblazen.

In die tijd speelde ik in het amateurteheatergezelschap 'De Moedertaal' in het stuk 'De gebroeders Karamazov' van Dostojevski.  De rol van Dimitri werd gespeeld door Marc.  Ik was het hoertje Grusjenka.  Op het einde wordt Dimitri verbannen naar Siberië, en hij vraagt Grusjenka om met hem mee te gaan.  Ik ben met hem meegegaan...

Jo is ook in het echte leven met Marc meegegaan. Het huwelijk liep later op de klippen, (in 1970) maar de naam 'Leemans' waarmee ze bekend werd, is gebleven.  Samen kregen ze een dochter - Betteke -.  Marc is wat ouder dan Jo, is al lang geleden hertrouwd - met 'Tante Julia' en woont ook in Mechelen.  Jo ziet hem nog geregeld.  Ook heeft ze regelmatig telefonisch contact met hem en zijn vrouw.  "Jou blijven ze nog altijd vragen..."zegt hij dan. Jammer dat hij haast vergeten is.  Hij was een groot acteur, speelde in grote stukken en veel TV-series, in de musical 'My fair Lady..."   Dochter Betteke heeft één dochter, 'ons Caroline'.  En ondertussen is Jo ook al overgrootmoeder...

Na mijn huwelijk hebben we een tijdje op het Jef Denynplein gewoond.  We huurden de eerste verdieping van een herenhuis. We hadden een prachtig uitzicht op Sint-Romboutstoren.  Onder ons woonde de Familie Backx.  Al die kinderen hebben nog op mijn schoot gezeten, en... geplast.  Eén van hen werd later nog schepen.  Niet lang daarna hebben Marc en ik een huis gebouwd aan de Stuivenbergvaart, niet ver van waar later Louis Neefs en zijn vrouw Liliane zouden komen wonen.  Van hieruit had ik weer uitzicht op den toren.  Die blééf me dus achtervolgen.  Ach, Louis Neefs - wat heb ik goeie herinneringen aan hem.  Vaak traden we samen op.  Onze band was sterk.  Niet zelden eindigden de avonden in 'The Arms of York'.  Louis was 'nen bandiet' - hij durfde er al wel eens mee rammelen.  Een plezante deugeniet en joviale vent was hij, en altijd goedgezind.  Maar je moest niet met hem 'rammelen'.  Toen ik een programma had in Nederland - 'Magazien' - heb ik hem daar geïntroduceerd.  Het werd een succes!  Toen hij verongelukte heeft een gemeenschappelijke vriend me persoonlijk gebeld.    Ik woonde toen in Benidorm. Hij wou niet dat ik het eerst op televisie zou vernemen.  Ik ben er kapot van geweest. 

Jo werd geboren tussen twee wereldoorlogen in een toch wel burgerlijke Mechelse familie.  Moeder was een échte Mécheles.  Vader was afkomstig van Zandbergen.  Hij was 'gendarme te peird', en leerde moeder kennen in de Maneblussersstad.

Het was een burgerlijk miieu.  Mijn grootvader - Zabulon Kickx, die joods bloed had - had een  kapsalon in de Merodestraat.  Bompa Zabulon of Père had nadien ook een kapsalon op Nekkerspoel.  Hij was barbier van de aartsbisschop en van tal van kannuniken.  Ook kwamen er vaak hoge legerofficieren bij hem over de drempel.  Zo leerde vader m'n moeder kennen.  Moeder was erg gelovig, vader eerder een antichrist.  Ikzelf heb ook nooit iets met de Kerk gehad.  Was het misschien omdat de onderpastoor me omdat ik m'n les eens niet geleerd had, m'n hoofd in een emmer water stak en zei "gekrulde haren, gekrulde zinnen!"  Ik betrouwde ze niet - die mannen in hun lange jurken, en nonnen vond ik slecht ruiken...  Toen ik ouder werd mocht ik naar de bals van de Moedertaal - de toneelvereniging had toen nog een burgerlijk en eerder liberaal etiket.  Moeder bestudeerde modemagazines, en maakte samen met m'n tante jurken na van grote Franse actrices.  In zo'n 'dweilen' mocht ik dan verschijnen.  Het streelde haar ijdelheid als men dan van haar dochter zei: "Amai, da's schoen!".

De kleine Jo werd door haar familie op handen gedragen.  Haar ouders noemt ze erg lieve mensen.  Ze verbaast er zich nog om dat zo'n brave ouders zo'n 'brulkikker' op de wereld konden zetten: een klein brutaaltje... 

Toen mijn moeder in verwachting was woonden mijn ouders in de streek van Eupen-Malmédy, waar mijn vader tijdelijk gedarme was.  Maar omdat m'n vader sterk anti-Duits was, en die streek toen bezet gebied was, wilde hij niet dat zijn kind daar zou geboren worden.  Ze keerden terug naar Mechelen. Ik werd geboren in de woning van mijn tante Anna, de oudste zus van mijn moeder,in...de Dossin-kazerne, waar haar man Jan lieutenant de place was.  Als ik dan nu bedenk wat er nadien allemaal gebeurde in deze kazerne.... Mijn familie had joods bloed door mijn bompa Zabulon.  Mijn moeder had prachtige zwarte haren - ook zo'n joodse erfenis. Ik had een nicht , Elisabeth en een neef, haar broer Zabulon, genoemd naar onze gemeenschappelijke grootvader.  Lisa was een bijzonder knap meisje.  Ik keek erg naar haar op.  Ook trok ik dikwijls met haar op.  Dan komt het drama: Lisa en Zabulon werden opgepakt - ze waren nog géén twintig jaar oud.  Ze worden opgesloten in Dossin, en nadien gedeporteerd naar de concentratiekampen.  Lisa zal nooit meer weerkeren...  Mijn neef Zabulon wel.  Ik zie het nog zo voor mijn ogen, in de Kluisstraat: een achtienjarige - mager en net een 'oud ventje'.  En dan had hij nog even voor zijn terugkeer in een Amerikaans kamp gezeten om aan te sterken....  Mijn nonkel heeft nadien van een lotgenote gehoord wat  zijn dochter Lisa heeft meegemaakt in het concentratiekamp.  Hij heeft er nooit over verteld. Mijn dochter heb ik genoemd naar haar: Elisabeth, Lisa, Betteke... Ook voor mij was dit een trauma.  Toen ik onlangs het Museum Kazerne Museum bezocht, ben ik buitengegaan.  Het was té hard.  Ik had schrik om geconfronteerd te worden met foto's van mensen die ik zou kennen...  Ik kon het niet aan.

In die oorlogsjaren woondeJo met haar ouders in Willebroek.  Vader had er immers de job van concièrge aangeboden gekregen in het ASED-fabriek, dat in de volksmond 'den Ammoniac' werd genoemd.  Jo woonde met haar ouders in een groot wit huis op het fabrieksterein, dat niet ver van het fort van Breendonk stond, waar toen vreselijke dingen gebeurden.  "Ik was een speels mooi kind.  Op een dag mocht ik met de vrouw van de kampcommandant - mevrouw De Bodt mee naar het kamp van Breendonk om met haar warme chocola te drinken.  Vader durfde niet weigeren.  Maar hij was wel erg angstig..." 

Jo heeft veel gezondsheidsproblemen gehad.  Als kind kreeg ze asthma, maar erger nog was de polio.  Tot op de dag van vandaag worstelt ze met de gevolgen van die ziekte.

Ik was maar al te blij dat ik twee dansers had, links en rechts van mij als ik een showtrap moest afkomen.  De gevolgen van de kinderverlamming maakte dat ik ook nooit heb kunnen fietsen.

Jo Leemans was een kind dat steeds zong.  Dat zangtalent wordt ook ontdekt door Jef Burm, vriend van echtgenoot Marc, die ben hen op bezoek komt...  Het wordt de start van een grote carrière.  Tientallen jaren lang was ze ze een ster, op TV, radio en op de bühne in binnen-en buitenland.   Ze heeft grote vedetten ontmoet en geïnterviewd.  'Que Sera sera' werd een ongelooflijke hit.  De Nederlandstalige cover van het beroemde lied van Doris Day - dat vroeger uitkwam in Vlaanderen,dan het oorspronkelijke nummer - maakte van haar een grote vedette.  Ze trad op met het orkest van Mechelaar Francis Bay (maar daar heeft ze niet de beste herinneringen aan...).  Waar ze nog wel een blijvend goed contact mee heeft, is met die andere muzikale duizendpoot en Mechelaar, Marcel Sterckx.  Ze ontmoeten elkaar nog vaak.

Ik vraag Jo of ze het niet jammer heeft gevonden dat ze geen succeslied heeft gemaakt over 'onze' toren, zoals La Esterella dat deed over 'haar Antwerpse OLV-toren...

Ik zei ooit tegen haar: "Esterreke, gij hebt een verkeerd liedje gezongen, over een verkeerde toren! " "Gij zijt een beetje jaloers Jo", heeft ze geantwoord met haar speciale diepe stem.  "Onze Sint-Romboutstoren is nen echte!  voor mij is deze mooie stoere toren hét symbool van onze stad.  Jammer dat ik er nooit ben opgeraakt.

Jo is uit de schijnwerpers verdwenen.  Maar daar heeft ze geen moeite mee.  Het is mooi geweest.  Toch had ze nog graag meegespeeld in de soap 'Thuis', die ze dagelijks volgt.  Maar men vond haar kop 'te bekend'.  Ze zou in haar rol steeds 'Jo Leemans' blijven.  "Zo mag ik alleen gepensioneerde zangeressen spelen, zoals in Heterdaad", zucht ze...  Daarom was Jo ook zo gelukkig toen Gerd Verhulst haar vorig jaar vroeg voor een gastrol in de Kerstshow van Samson en Gerd.  "Het was een aangename ervaring, ook omdat ik zo terug contact had met Koen Crucke.  Maar ik was wel zenuwachtig - had 'den trac'..."   Ik heb eigenlijk altijd liever theater gedaan dan zingen...

Ik heb nog wel contacten met artiesten van vroeger.  Zo ontmoet ik nog af en toe Paula Sleyp, die ook Mechelse is van geboorte.., en ook in de Moedertaal speelde;  (Weet je dat ook Gilda De Bal haar carrière startte in de Moedertaal?)...   Of Paula Semer, of Eddy Wally, en anderen...  Als iemand van m'n generatie sterft, mag ik er al eens commentaar op geven op TV of in de boekskes.  M'n generatie valt stilaan weg...  Nu zelfs ook mensen die jonger zijn dan ik.  Zo schrok ik onlangs van het overlijden van Johnny White.  Ik heb hem goed gekend.  hij heeft nog een tijdlang een zaak gehad in Mechelen waar ik al eens over de vloer kwam...

Drie uur zitten we in SAVA.  Het is aangenaam om te keuvelen met Jo over vroeger en nu.  "Ik was onlangs nog op een prémière in de Moedertaal.  Dan staan sommigen er verbaasd over dat ik daar naartoe kom.  Ze lijken niet te beseffen dat het voor mij daar allemaal begon.  Voor velen lijk ik een ontoegankelijke vedette, maar ze lijken te vergeten dat ik ook mijn problemen heb, ook gewoon naar de winkel ga, enz..."

We gaan naar buiten.  Ik vraag haar of ik nog enkele foto's van haar mag nemen in dit door en door Mechelse decor.  Dat doet ze graag.  Ze is dit gewend van vroeger - ze poseert met plezier.  In deze stad is het voor Jo begonnen...  Hier is ze weggegaan en weergekeerd.  Want Mècheles is ze in hart en nieren.  Had ze dit leven kunnen vermoeden toen ze misschien ooit aan haar moeder vroeg wat ze later worden zou?  Toen had de toekomst immers nog vele geheimen....