De zoetgevooisde stem van Marva contrasteert scherp met het rauw geborsteld portret van een handvol buren in een doodgewone straat.  Het eiland in groen en blauw botst met de onderhuidse en groezelige ellende van het bestaan in de Pruimelaarstraat.  Niets is wat het lijkt achter de gevels.  Misschien zou alles met de mantel der liefde bedekt zijn gebleven mocht de straat niet geconfronteerd geworden zijn met één van de meest tot de verbeelding sprekende moordzaken van de tweede helft van vorige eeuw.  Explosief spat de leugen als een zeepbel uit mekaar, en menselijke verhoudingen worden ongenadig door mekaar geschud.  In een zowel eenvoudig als uiterst suggestief decor  - een betonnen tuinmuur en wasdraden met lakens - passeren de hoofdrolspelers de revue.  In dit simpele maar zo herkenbare kader zijn we zowel toeschouwer als gluurder.  De lakens vallen als sluiers één voor één af...ook de maskers vallen.  Laag voor laag toont zich een harde werkelijkheid - Wellust, verloren dromen, afgunst...  De Pruimelaarstraat grijpt naar de keel, en de acteurs weten stuk voor stuk te overtuigen, tot de lichten doven na het dramatische orgelpunt.  Met de Pruimelaarstraat,naar het boek van Louis Van Dievel,  zet Voor Taal en Kunst een topprestatie op de planken, die beslist kan wedijveren met de versie van het Arsenaal enkele jaren geleden...

Het is opgeslagen in  het collectieve geheugen van de Mechelaar: de 'vampier van Muizen' hield begin van de jaren zeventig onze stad, Muizen en Bonheiden in de ban -  ook in mijn herinneringen staan deze feiten gegrift -  al was ik toen slechts tien, elf jaar.  Er heerste een tijdlang een ware angspsychose in de streek.  Drie moorden - drie onschuldige vrouwen... De jonge Staf Van Eyken uit de Pruimelaarstraat in Bonheiden was de dader. 

Dat is het kader - de achtergrond, waartegen het fictieve verhaal van Louis Van Dievel  (zélf ook uit de buurt) zich afspeelt. Elke gelijkenis met bestaande situaties of personen berust op louter toeval, verzekerde de schrijver, die met het boek genomineerd werd voor de Libris Literatuurprijs in 2007.  Hoe uitvergroot en tot een dramatisch geheel in mekaar gepuzzeld de feiten en burenverhalen ook zijn: herkenbaarheid is er zéker.  Door vermenging van realiteit en fictie, én voor de streekgenoot  gekende beschreven plaatsen, kon de lezer zich goed inleven in het verhaal - een zedenschets van een buurt, waarin het verhaal van de moordenaar slechts lijkt te dienen  als decorstuk en motief.

Niet lang daarna werd door Michael De Cock van het Arsenaal een theaterbewerking gemaakt.  Een trits bekende (Mechelse) acteurs bracht het op de planken.  Meer dan 124 keer werd het stuk  succesvol opgevoerd door Hilde Van Haesendonck, Jaak Van Assche, Tuur De Weert, Camilla Bleriau, Vic De Wachter, Gilda De Bal en Luc Springuel.

 (foto: Jan Smets - Hilde Van Haesendonck)

Het toneelstuk wordt deze dagen weer in Mechelen opgevoerd.  Voor Taal en Kunst nam de uitdaging aan om het bekende stuk weer ten tonele te brengen.  Gisteren zat in de zaal aan de Korenmarkt ook één van de hoofdrolspelers van toen: Tuur De Weert.  Misschien was hij ook wel nieuwsgierig hoe zijn vroegere collega Hilde Van Haesendonck het er van afbracht als regisseur.  Hilde Van Haesendonck (°1953) is als actrice méér dan twintig jaar verbonden geweest aan 't Arsenaal.  Regelmatig is zij nog te zien op de planken, maar ook verdiende ze al haar sporen als regissur.  Voor Taal en Kunst regisseerde ze trouwens in het verleden reeds 'De Geit' van Albee en 'De vrouw van vroeger' van Schimmelpfennig.  Ze was met de Pruimelaarstraat dus niet aan aan haar proefstuk.

Louis Van Dievel kreeg in de lente van 2013 de vraag van Hilde of het voor hem OK was als zij voor het Mechelse amateurgezelschap dit stuk zou regisseren.

Hilde speelde indertijd (2007-2008) de rol van Rosse Simonne, de vrouw van Berre.  Ik heb haar die rol wel 25 keer zien spelen.  Zo vaak heb ik namelijk het stuk gezien; niet omdat ik er zo op kickte, maar omdat ik vaak (maar niet altijd) mee op toer ging met de Pruimelaarstraat, om middels een woordje uitleg het thema duidelijker te maken voor de Limburgse, Oost-en West-Vlaamse, Antwerpse en Brabantse medemens.  Van de cast die het stuk in 't Arsenaal bracht, zetten sommigen hun eerste stappen op de planken precies bij het amateurgezelschap Voor Taal en Kunst.  Uiteraard heb ik ja gezegd.  Ook al omwille van de fraaie flyer...  De Pruimelaarstraat is in Mechelen en omstreken nog altijd een begrip.

  (foto: Jan Smets  -  Louis Van Dievel)

Ik ging dus met grote verwachtingen kijken.  Ik kende het verhaal van Staf Van Eyken, en las het boek.  Het stuk krijgt me snel in de ban, en ik weet me steeds beter in te leven naarmate het vordert.  Het bouwt zich sterk op naar een climax, zonder ooit te verslappen in zwakkere momenten.  De acteurs zijn levensecht - en dit niet alleen omdat men op pantoffels of in 'marcelleke' op het toneel staat.  Ze weten te overtuigen als de op sex beluste buurman, psychisch zieke  of overspelige vrouw, of als dokter die deze 'interressante' straat als buitenstaander ként en observeert.  De figuren zijn sterk in de verf gezet - expressionistisch  en vunzig geborsteld. Soms is de karikatuur niet ver weg - maar toch kantelt het gelukkig naar de goeie richting.  Sommige situaties zijn tragikomisch, en doen de mondhoeken licht krullen.  Maar komisch is het zéker niet!  Daarvoor zijn de portretten en relatietekeningen té pijnlijk en schrijnend.  (al begrijpen sommige toeschouwers dit niet steeds, door ongeneerd smakelijk te lachen met een aantal uitspraken.  En dat is al even pijnlijk!).

Het theaterstuk volgt in grote lijnen het boek.  Natuurlijk zijn een aantal nevenfiguren gesneuveld.  Dit maakt het stuk soberder, en zit er meer vaart in. Hier en daar heb ik wat moeite met de theaterbewerking die een aantal acteurs in sommige korte stukjes eerder uit het boek laten 'voorlezen' dan toneel te spelen.  Maar dit gaat maar om kleine fragmenten, en is eerder detailkritiek.

De monologen of dialogen zijn vaak rauw - en niet weinig vulgair qua taalgebruik.  Een aantal toeschouwers lijken het daar moeilijk mee te hebben. Toch hoort dit bij het stuk, en komen ze zeker niet onnatuurlijk gezocht of goedkoop over. In dit brutale sfeerbeeld worden oude wonden opgengereten: roddel, overspel,  de smeerlapperij, rancune, stil verdriet...  Omdat het stuk in het Mechels wordt gespeeld is de herkenbaarheid nog groter... En Zellaer, Nekkerspoel, 'de Soleil'...  Het is allemaal letterlijk en figuurlijk zo 'dichtbij'.

Een straffe zedenschets!  De acteurs zitten stevig in hun rol.  Stuk voor stuk.  Werkelijk groots zijn de acteerprestaties van 'Marie en Fons' (Karla Van Heuverbeke en Ivo Vereecken).  Hun turbulente relatie na het ontdekken van 'een geheim' is de rode draad doorheen het stuk. Trefzeker weten ze de emoties van het publiek te bespelen, zodat ze lang na het applaus nog door je hoofd blijven spoken.  Ontroerend.  Een pluim!

(foto: Voor Taal en Kunst.  De acteurs met  Louis Van Dievel en Hilde Van Haesendonck)

Die pluim geef ik trouwens aan de hele ploeg, met 'Berre' - Joeri Cornille (Mechelenblogger van het eerste uur, en al heel wat ervaring opgebouwd op theatergebied), Patrick Cronenberg, een me positief  verrassende Filip Feytongs, Kelly Puttemans en Isabelle Van De Voorde.  Woordje van lof verdienen ook decorbouwers Werner Van den Eynde en Dirk Verbeeck.  Deze laatste zorgde ook voor de techniek, samen met Ingrid Heylen.

Hilde Van Haesendonck heeft bewezen dat ze niet alleen een goeie actrice is, maar dat ze ook wéét hoe ze als regisseur zo'n stuk dient aan te pakken.  De Pruimelaarstraat lag en ligt nog even in Mechelen.  En daar kunnen we alleen blij mee zijn.  Voor Taal en Kunst speelt het stuk nog tot en met 14 december.

www.voortaalenkunst.be