(foto's: Jan Smets)

En nu ga ik weg... Mijn stappen wordt moeilijk.  Ik heb regelmatig ademnood, en mijn oogkwaal verergert.  Ik kan de Mis niet meer lezen, en het is steeds moeilijker om boodschappen te doen....

Ik zit in de salon van het klooster van de jezuïeten in de Bruul, en praat met pater Maurits Delbaere.  Hij is de laatste écht Mechelse jezuïet.  Geboren en getogen in deze stad, zal hij toch binnenkort Mechelen verlaten.   Hij staat voor het raam en lijkt te mijmeren over verleden en toekomst...  Een levensverhaal in tegenlicht...

Die oogziekte is famililiaal.  Ook een broer van mij heeft het.  Ik wacht nu op een 'machine' - een soort van spraakcomputer - om te kunnen lezen.  Daar kijk ik wel naar uit.  Met mijn provinciale overste heb ik mijn verhuis besproken.  Ik ga naar Boechout.  Het is een soort van rust-en verzorgingstehuis dat al zo'n dertig jaar bestaat, voor mensen die nog zelf 'hun plan kunnen trekken'.  - Het is voor non-actieven die nog géén verpleeghulp nodig hebben.  Er wonen zowel leken als jezuïeten...  Het is een grote stap.  Maar ik heb er vrede mee.  Afscheid nemen deed ik al zo vaak.  Iets verlaten kan hard zijn.  Zo werd ik vroeger in Afrika regelmatig op andere posten gezet.  Als er gezegd werd dat dit 'nodig' was, dan dééd je dat.  Zo simpel was dat.  Misschien zou het wel lukken om nog een tijdje in Mechelen te blijven, maar ik wil nu graag zélf deze beslissing nemen...

(pater Maurits poserend bij de kerk waar hij zovele jaren toegewijd zorg voor droeg:  OLV-van Leliëndael...)

Pater Maurits Delbaere zal heel in het kort de deur achter zich toetrekken.  Dan zal een stuk geschiedenis afgesloten worden.  Hij is één van de laatsten der Mohikanen.  Overal verdwijnen de vroeger zo belangrijke kloosterordes.  de Zusters verlieten hun klooster in Huis Cadix in de Merodestraat..., de Franciskanen vertrokken, en hun kerk werd een luxehotel, hun klooster werd verbouwd tot appartementen, en hun tuin werd het buurtparkje 'de Karmelietentuin'..., de Gasthuisnonnen sloten een achthonderdjarige geschiedenis af, en huizen nu met de laatste zes in OLV-Waver...   En nu vertrekt ook de laatste écht Mechelse jezuïet.  Ik had altijd gehoord dat pater Maurits ooit de wens had uitgedrukt om begraven te worden in de crypte van de vroegere jezuïetenkerk aan de Veemarkt: de huidige Sint-Petrus en Pauluskerk...  Daar wil ik meer van horen.  Hij lacht...

Deze crypte die dateert uit 1600 of daaromtrent, is nu sterk verwaarloosd.  Ik heb lang gepleit voor restauratie.  Hier liggen tachtig jezuïeten begraven, in nissen in de muren.  Ik heb ooit een 'catalogus' utigebracht met al deze overleden voorgangers.  Ik gaf ze een 'gezicht'.  Later is deze kerk een parochiekerk geworden, nadat de orde van de jezuïeten een tijdlang ontbonden werd.  Er werden in die tijd nog zo'n achttal parochianen begraven, totdat keizer-koster Jozef II besliste dat er niemand meer binnen de stadsmuren mocht begraven worden, maar wel op een kerkhof buiten de stad.  Nu is deze crypte verworden tot een waar rommeltje - met overal puin.  Of ik er ooit begraven zou willen worden?  Ach, dat verhaal is een eigen leven gaan leiden, en het is eigenlijk een fabeltje.  Zoveel 'tralala' hoeft mijn persoontje niet hoor.  Het zou misschien wel mogelijk zijn om daar in een urne te worden bijgezet...  Maar, neen...eigenlijk is dit geen optie...

(de vervallen crypte van de Sint-Petrus en Pauluskerk...)

Binnenkort verhuist Pater Delbaere.  Hij zal in de Bruul een hele bibliotheek achterlaten, met honderdonden boeken, die bijna allemaal over geschiedenis gaan...  Hij zal in de toekomst huizen op één kamer, en zal slechts het allernoodzakelijkste meenemen.  Ja, hij zal zijn boeken missen.  Maar hij hoopt in Boechout zijn dagen te kunnen vullen nadat zijn 'voorleesapparaat' zal arriveren.  En hij zal zeker ook schrijven.  Ja, dat wil hij zéker.

Maar af en toe zal hij het niet kunnen laten om naar Mechelen af te zakken...

Ik weet dat tram 15 voor mijn deur stopt in Boechout.  Daarmee kan ik naar Antwerpen, en vandaar is Mechelen goed te bereiken.  Ik wil zéker de Cavalcade bijwonen.  Die van 1938 heb ik live meegemaakt, net als die van 1963.  De Cavalcade van 1988 zag ik alleen op video.  Toen zat ik immers nog in Congo...

Dan wil Maurits nog iets kwijt:

Toen ik in 1993 terug kwam uit Afrika, merkte ik op dat Neptunus op de Veemarkt zijn drietand kwijt was.  Ik heb dan druk uitgeoefend op de stad, samen met Warre Coremans en het Vadderikcomité om hem een nieuwe te bezorgen.  Daar kwam niks van in huis, tot de Coninck (van de badkamers) zo vriendelijk was om een voorlopige drietand te laten maken in glas.  Onze burger, Bart Somers heeft hem er persoonlijk geplaatst vanuit een hoogtewerker, met de belofte dat de stad een drietand in metaal ging laten maken.  Het bleef bij een belofte...  Nu is zelfs onlangs dat glazen exemplaar onverklaarbaar verdwenen.  Die was ook maar 'los' geplaatst.  Ik beloof naar Mechelen terug te komen als de stad zijn 'devoren' doet...

Maurits vertrekt in april.  Hij beseft als geen ander dat binnen enkele jaren alles hier voorbij zal zijn.  Zijn confraters worden immers allemaal oud.  Erg oud.  In december stopte ook al de uitgeverij 'Kerk en Wereld' (de vroegere uitgeverij van de 'Bonden van het Heilig Hart), dat hier naast het klooster onderdak had.  Het kloostergebouw aan de Bruul zal een andere functie krijgen.  Toch willen de paters de gunstig gelegen panden niet zomaar verkopen aan een vastgoedproject, maar wil men ernstig denken over welke sociale functie dit vroeger 'Hof van Grobbendonk' dat vroeger nog veel groter was, zou kunnen vervullen...

(Twee Mechelse kerken: Sint-Petrus en Paulus, de vroegere jezuïetenkerk, en OLV-van Leliëndael die het nu nog is...)

In onze topperiode in de zeventiende eeuw, telden we zo'n tweehonderd jezuïeten in ons vroegere klooster in de Keizerstraat.  In 1773 werd onze orde opgedoekt, en later zijn we dan in onze huidige gebouwen in de Bruul gaan wonen.  Maar eerst was er nog een 'tussenstop' in panden op de Schuttersvest, waar ooit de Dames de Marie zaten.  We hebben de leegstaande gebouwen in de Bruul waar op dat moment de Witte Paters zaten, kunnen kopen met de kerk van Leliëndael incluis.  Dat gebeurde in 1900.  De kerk behoorde aan de stad.  Ik ben blij dat ik voor deze kerk de voorbije twintig jaar zorg heb mogen dragen.  Kardinaal Godfried Danneels, zei het me ooit, toen hij rustig en aandachtig het inerieur van deze barokke kerk bestudeerde...  "Maruits, gij hebt een schone kerk!" - in het onvervalst Westvlaams...

De jezuïeten...  In Mechelen zijn ze aan hun voorlopig (?) laatste episode begonnen.  In Rome kondigde witte rook een nieuwe paus aan: ëen jezuïet werd gekozen voor de troon van Petrus.  Wat denkt Maurits Delbaere hierover?

Ik was verwonderd over de keuze van een jezuïet to paus.  Jezuïeten hebben immers niet de ambitie voor een hoger ambt.  Dat spreken we zelfs uit bij onze gelofte.  Toch zijn er dus wel uitzonderingen.  Qua stijl valt paus Franciscus bij velen, en ook bij mij, in de smaak.  Nu moet natuurlijk de toekomst uitwijzen hoe hij de kerk zal weten aan te passen aan deze  moderne tijd, en hoe hij het curie-apparaat kan hervormen.  Onze algemene jezuïetenoverste in Rome - die wel eens 'de zwarte paus' wordt genoemd, is bij hem op bezoek geweest, en vertelde dat het een heel gemoedelijk gesprek was.  de paus wou niet met 'Heilige Vader' worden aangesproken, maar wel met de voornaam...

Buiten is het grijs.  Monotoon.  Er staat een grote kale boom in de mooie tuin.  Een oude boom...

Ja, ik ga Mechelen missen.  Maar er is een tijd van komen en een tijd van gaan... Getrouw aan mijn jezuïetenleven wil ik nu ook deze stap in mijn leven zetten...

Ik neem afscheid van pater Maurits, nadat ik hem nog vraag of ik nu 'Maurice' of 'Maurits' moet schrijven.  Hij verkiest het laatste.  We drukken mekaar de hand.  Het is een warme handdruk.  Er is een tijd van komen en van gaan.  Wat later laat ik de serene rust van het klooster achter mij, en gooi me in het jachtige ritme van de  Bruul.

In tegenlicht vervagen de details, maar worden de contouren scherper, en krijgt een leven de eerlijke vorm die het verdient...