(foto: Jan Smets)
Ik weet niet of je deze gedenkplaat op de Brusselsesteenweg ooit al heb opgemerkt? In dit huis woonde - of beter: lééfde (zoals de plaat nadrukkelijk vermeldt) één van onze bekendste Mechelse kunstschilders: Prosper De Troyer. Niet enkel in onze stad was de grootvader van Mark Uytterhoeven (jawel) een gewaardeerd kunstenaar - Zijn faam ging verder dan de grenzen van de Dijlestad.... De Stedelijke Musea willen over de man een grote tentoonstelling op poten zetten onder de naam 'Prosper De Troyer. Schilder strijder in het interbellum'... En daarvoor wordt ook zo'n beetje op de medewerking van de Mechelaars gerekend...
De Troyer (Destelbergen 1880- Mechelen 1961) is geen Mechelaar van geboorte, maar vindt na zijn studies, op 27-jarige leeftijd, zijn thuis in onze stad, waar hij ook reeds avondlessen volgde aan de Academie voor Beeldende Kunsten. En het is hier dat hij een bijzondere stijlevolutie doormaakt. In het interbellem waagt Prosper zich aan verschillende stijlen. En: mét succes. De Troyer wordt beïnvloed door het futurisme, neo-impressionisme en later ook door het fauvisme en het kubisme.
Vanaf 1920 evolueert hij meer en meer naar het abstracte. Nog later zoekt hij zijn weg in de zogenaamde 'zuivere beelding', met een aantal abstracte werken waarbij de realiteti op geometrische wijze wordt geschematiseerd. Na zij intense avantgardische periode, krijgt De Troyer met zijn expressionistische werken uit midden de jaren twintig al vlug erkenning van twee literaire vernieuwers uit die jaren: Paul Van Ostaijen en Michel De Ghelderode - allebei actief als kunsthandelaar en kunstcriticus.
(foto: Jan Smets - Dit jeugdportret van Prosper De Troyer ontdekte ik onlang in Galerij CG, van Marie-Louise Grouwet in de Sint-Janstraat...)
Prosper De Troyer behoort tot de pioniers van de geometrische abstracte kunst en is bovendien één van de zeldzame futuristische schilders van ons land. De Stedelijke Musea zijn er zeker van de de visionaire kracht van zijn beeldentaal een ontdekking zal worden voor de bezoekers van de expo.
Men deed al heel intensief archiefonderzoek naar dit stukje Mechels collectief erfgoed, en al heel wat werken uit privéverzamelingen kwamen aan het licht. Toch mist men bij de Stedelijke Musea nog enkele schilderijen. Men vermoedt dat de kans groot is dat die zich nog in Mechelen bevinden. Als je nog werk van De Troyer mocht bezitten uit de periode 1915-1940, vragen de Stedelijke Musea of je zo vriendelijk zou willen zijn om dit uit te lenen voor deze tentoonstelling. Je kan dan contact opnemen via stedelijkemusea@mechelen.be of via 015/29 40 30, of per brief aan: Stedelijke Musea Mechelen, Grote Markt 21 - Mechelen.
(foto: Stedelijke Musea Mechelen - 'Dood van een kardinaal' - 1926)
Benieuwd waar al die nog ontbrekende werken zich mogen bevinden... Bij mij alleszins niet ;-))
Hopelijk worden die werken ook gevonden... levert vast een erg mooie overzichtsexpo op... Ook daar erg benieuwd naar natuurlijk!
Enkele werken die onlangs opdoken...
Prosper De Troyer
Knap is dat, Gim !
@Gim: slaap en eet jij soms nog af en toe?
Zijn wel vier heel verschillende doeken wat stijl betreft. Het eerste doet me denken aan Permeke in viever kleuren,de blote voeten typisch, ook wel een beetje aan de communistische stijl.
Nu weet ik tenminste iets meer over de man op de muur die ik zo dikwijls voorbij loop.
@ Malenie :
Antwoord op uw vraag : Ja.
Bedenking bij zin 2 : Inderdaad.
En bij uw 3e bewering : Graag gedaan.
:-)
Kunstschilder "Jan Huys" uit Heffen, geschilderd door Prosper De Troyer
In bOnheiden hangt er alvast nog eentje bij kennissen.
zeggen dat men deze grote en ingoede kunstenaar na de oorlog in de Dossin heeft opgesloten!
onschuldig slachtoffer van de repressie!
Interessant item voor eenvolgend artikel of boek : de Repressie in Mechelen.
@Gim, dat kunt ge binnenkort lezen in de Kerjeuze Mecheleir.... een beetje geduld dus:-)
Wie geïnteresseerd is in De Troyer moet maar eens contact opnemen met mijn "nonkel Walter" Volkaert, Noordveld 26 in Walem. De man heeft carrière gemaakt in de houthandel, maar is eigenlijk kunsthistoricus van opleiding, en ik heb zo het idee dat hij jullie wel eens op een interessant spoor zou kunnen zetten. En, voor zo ver ik hem ken, zal hij ook niet neen zeggen tegen een interview...
Grappig. Ik wandel daar wel meer voorbij maar uitgerekend deze middag merk ik de plaat voor het eerst op en nu staat het hier.
Ik heb het nergens in dit blog gevonden, maar voor de geïnteresseerden : dat huis heeft het nr 32.
@ Gim:
In de nieuwe Mechelse Kerjeuze, die naar verluidt toekomende week verschijnt, staan bij het artikel van Jan Neckers over de culturele collaboratie in Mechelen o.a. foto's van het bezoek van VNV-leider Staf de Clercq en de Mechelse collaboratietop aan de Brusselse steenweg 32, van een tentoonstelling in de feestzaal met afgevaardigden van de Propaganda Abteilung, met een afbeelding van het beruchte schilderij: "de uittocht van de joden uit mechelen"
http://www.dekerjeuzemecheleir.be/
voor de kenners Marcel Duchateau"s boek "Prosper de Troyer" 1980.
Ni te veul late uitlekke over de kerieuze hé Roger want dan koepe ze giene nemie. Ma da steun dikwels interesante dingen in. Das wat anders dan ie oep den Blog zeune. En schoen beelekkes.
Van "schoen beelekkes" gesproken, dat schilderij met die boer en boerin zou ik wel graag aan mijn muur zien hangen.
@ Roger :
Zou ne "De Troyer" nog te betalen zijn ?
Misschien vragen we het beter aan de kunstenaar himself.
Hier nen " Te Huize Van " Prosper De Troyer uit 1958 (DBNL).
Ik betwijfel het Gim, dus voorlopig moet ik mij tevreden stellen met een echte Roger Kokken van 1967.
(1m x 1,20m)
en een Tatyana Popovichenko
(0,90m x 1,10m)
In 1997 verbleef deze Oekraïnse kunstenares enige tijd in Mechelen en maakte er ook fantasierijke tekeningen en aquarellen.
http://www.behance.net/gallery/flandrija-prodavec-piva/1897253
http://www.behance.net/TatyanaPopovichenko
Hartelijk dank voor het verspreiden van de oproep.
Ik stel de tentoonstelling Prosper De Troyer samen. Het laatste jaar ben ik in de ban geraakt van de figuur Prosper De Troyer en diens kunst. Naast de tentoonstelling werk ik – op langere termijn – aan een biografie over De Troyer.
Prosper De Troyer (Destelbergen, 26 december 1880 – Duffel, 1 juni 1961) geniet om verschillende redenen vandaag niet dezelfde bekendheid als een Rik Wouters, Floris Jespers, Constant Permeke, Victor Servranckx of Felix De Boeck, allemaal schilders met wie hij contact had. De 18 jaar jongere De Boeck beschouwde De Troyer als zijn mentor.
Bekendheid heeft o.a. te maken met het al dan niet afsluiten van een commerciële deal en met het Belgische aankoop- en tentoonstellingsbeleid van die tijd (en dus met commissies). Het Vlaams Expressionisme van de Tweede Latemse school wist zich bijvoorbeeld wel blijvend in de kijker, de museumcollecties en het collectieve geheugen te werken. Het heeft ook te maken met de verschillende stijlwisselingen van De Troyer en ja, met de collaboratie-stempel die op De Troyer kleeft en de zwakte van het meeste van het latere werk. We kunnen het gebrek aan een ruime bekendheid betreuren, daar hebben De Troyers vrienden ook lang over geklaagd, maar het is niet anders. Hernieuwde belangstelling kunnen we wel vragen.
Tussen 1919 en pakweg 1928 behoorde De Troyer onmiskenbaar tot de kern van de avant-garde in België. Hij werd opgenomen in de belangrijkste tijdschriften die na de Eerste Wereldoorlog verschenen in Antwerpen en Brussel: Het Overzicht, Ruimte, Ça ira!, Lumière, La Nervie, Sélection …. Hij had contact met de toonaangevende critici, galeriehouders en kunstenaars. Hij nam deel aan o.a. de Internationale tentoonstelling van Moderne Kunst in Genève (1920) en de Biënnale van Venetië (1926). Hij correspondeerde met de Italiaanse futurist Marinetti en werd een van de weinige Belgische schilders die een tijdje bij het internationale futurisme onderdak vond. Hij behoort tot de pioniers van de abstract geometrische schilderkunst in België. Etc.
Dat wil ik deze zomer in de eerste plaats laten zien: hoe sterk en – binnen de Belgische context – hoe vernieuwend het beste van De Troyer wel niet was. De Troyer was zeer goed op de hoogte van de tendensen in het buitenland. Hij verwerkte achtereenvolgens de invloeden van het (post)impressionisme uit Frankrijk, het futurisme uit Italië, de abstract geometrisch kunst uit o.a. Nederland en het expressionisme uit Duitsland. Tot zover de ismen. Binnen die stijlbeïnvloeding stond De Troyer wel degelijk zijn mannetje.
Vooral de werken die hij tussen 1925 en 1930 schilderde zijn m.i. bijzonder straf en 'oorspronkelijk'. Het zijn krachtige composities met robuuste figuren opgebouwd uit cilinders en kegels. Toen Paul Van Ostaijen eind 1925 De Troyer opzocht in diens atelier kwam hij danig onder de indruk. Hij wilde meteen vijf schilderijen aankopen en schreef: “Ik verwonder me zeer daarover dat gij op zulke korte tijd zoveel rijper zijt geworden. Proficiat, vent!”
Zoals het er nu naar uitziet, zal de tentoonstelling stoppen rond 1935. Niet uit ethische overwegingen maar om esthetische/kwalitatieve redenen. De Troyer kwam steeds sterker in de ban van een ‘volksverbonden’ kunst. Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam hij openlijk afstand van zijn vernieuwend werk van weleer. Volksvreemde invloeden dienden ook uit de kunst te worden geweerd. De Troyer verloor de aansluiting met de moderne kunst. Dat is – naast de banvloek en de menselijke tragiek – misschien wel het meest tragische van de collaboratie door de kunstenaar De Troyer: de censuur én de zelfcensuur. Ook Prosper De Troyer zelf heeft de kijk op zijn oeuvre vertroebeld.
Dit alles zal Mark Uytterhoeven graag lezen.
:-)
@Kurt De Boodt
Kunt ge dat nu nog eens vertalen in voor iedereen verstaanbaar Vlaams.-)
Een klein fragmentje over De Troyer uit een docureeks op het web over 'Mechelaars' tijdens WO2.
'De Laatste Generatie'
https://www.storyplanet.com/stories/16781#tile=154561