(foto's: Jan Smets)
Ik wil jullie allemaal bedanken voor jullie vrijwilligerswerk. Vrijwilligerswerk is belangrijk in onze maatschappij. Het is het cement van de maatschappij. Méér nog: mocht de vrijwilliger niet bestaan, dan zou hij moeten uitgevonden worden. Het vrijwilligerswerk is onschatbaar en onbetaalbaar. Zonder jullie kon dit niet verwezenlijkt worden...
Het waren de lovende woorden van cultuurschepen Frank Nobels aan de vrijwilligers die aan de slag zijn in de Mechelse kerken, op het stadsarchief of in de Erfgoedcel, en daar heel nauwgezet werken aan registratie, ordening of digitalisering... Heel terecht werden ze vandaag extra bedankt met een receptie in Lamot. Omdat ze het verdienen! Sigrid Bosmans van de Erfgoedcel, Alexandra Pauwels van de stadsmusea en Dieter Viaene van het archief, belichtten het vele werk dat deze Mechelaars verrichten aan de hand van een powerpointprojectie in de Dijlezaal.
Al dat werk heeft een aantal punten gemeen. Het draait allemaal om de inventarisering en de digitalisering van het erfgoed. Enerzijds belangrijk voor het onderzoek, maar ook om dit alles voor het grote publiek te kunnen ontsluiten. En: het wordt verricht door vrijwilligers. In dit geval door de vrijwilligers van de Erfgoedcel en de 'Ware vrienden van het archief'.
Sigrid Bosmans noemt het vrijwilligerswerk graag een fundamenteel element in de werking, of de 'humuslaag' om te werking verder op te laten groeien.
Alexandera Pauwels vertelt hierna over de kerkinventarisatie die momenteel aan de gang is. Ongeveer een jaar geleden is het werk opgestart, met medewerking van de provincie Antwerpen. De vrijwilligers hebben hun schouders gezet onder dit titanenwerk dat wil komen tot de inventarisatie van alle objecten in onze historische kerken. Op 29 september werd gestart met de 'eerste beginselen' van het werk, en ook werd de werking van de databank uitgelegd. Allemaal erg belangrijk. Het was ook een beetje bang afwachten hoe alles zou verlopen. Maar men begon er aan met volle moed. Alles werd in fasen gedaan. Begonnen werd in de OLV-van Hanswijkbasiliek, omdat daar al gestart was met inventarisatie. De samenwerking begon te vlotten, en een geschikt werkritme werd gevonden. Alle (kunst)objecten werden geïnventariseerd: een hele karwei om zich door al die objecten heen te werken. Alles werd beschreven, nauwkeurig gefotografeerd en in inventaris gezet. Alles werd daarna ingegeven in de databank. Het project is nu bijna afgerond...
Maar Mechelen heeft natuurlijk acht historische kerken! Een volgend project dient zich aan: De Sint-Petrus en Pauluskerk op de Veemarkt komt binnenkort aan de orde. Dit gaat in samenwerking met Monumentenzorg. Iedereen die meewerkt, is enthousiast over de volgende taak
Dieter Viaene van het stadsarchief belicht hierna het werk in het stadsarchief. En dat is ook omvangrijk. Het omvat een aantal deelthema's waaraan gewerkt is. Vooreerst werd de burgerlijke stand van Mechelen en deelgemeenten tussen 1794 en 1911 onder de loupe genomen. Het gaat hier over een bestand van tienduizenden aktes van geboorten, huwelijken en overlijdens. Deze bestanden worden erg veel geraadpleegd. Digitalisering maakt dat verdere beschadiging hierdoor kan tegen gegaan worden. Héél de burgerlijke stand van Mechelen kan nu digitaal bekeken worden. De stad behoort zelfs tot de koplopers! Dit titanenwerk kon alleen maar gebeuren door het werk van de 'Ware vrienden van het archief'. En dat wordt heel erg gewaardeerd.
Naast de burgerlijke stand heeft men zich ook gebogen over de ontsluiting van de verzameling van Léon Van Baelen, die Mechels persfotograaf was, en zowat tienduizend beelden bezat uit de periode 1945-1975. Het omvat foto's van allerlei Mechelse gebeurtenissen, voetbal, stoeten, dagelijks leven... In mei 2011 werd met het werk gestart. Alles werd gereinigd, gecatalogeerd, opgeslagen en ontsloten via de Regionale Beeldbank.
Ook de glasnegatieven van Léon Van Peteghem werden op dezelfde manier onder handen genomen. Van Peteghem was een gepassioneerd verzamelaar en fotograaf die leefde op het einde van de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw. Zijn verzameling omvat zo'n 400 à 500 glasnegatieven. Het is een schitterende collectie met foto's over sport, de intrede van kardinaal Mercier, het dagelijks leven en veel meer. De hele collectie kwam drie à vier maande geleden naar eht archief, en is nu reeds ontsloten.
Dit gebeurde ook met de verzameling van Frans Muyldermans - een tijdgenoot van Van Pethegem. De man had veel interresse voor de geschiedenis en folklore van Mechelen, en was lid van tal van verenigingen. Hij verzamelde bijzonder veel kranten, tijdschriften, dossiers en publicaties over Mechelen. Ook dit zal binnenkort te vinden zijn op de Beeldbank. Het kwam ongeveer tesamen binnen met de collectie Van Pethegem, en ook dit werk kan binnen enkele weken afgerond worden.
Tot slot is er de digitalisering van de verzameling van Frans Berlemont (1917-1980). Deze bekende Mechelaar was eveneens erg gepassioneerd door de stad en zijn geschiedeins. Hij verzamelde planmatig en fotografisch ieder huis van de stad, straat voor straat... Deze bronnen worden nog veel geraadpleegd. Ook dit alles wordt nu helemaal gedigitaliseerd voor ze helemaal beschadigd zal zijn....
(Dieter Viaene)
Het is allemaal bijzonder belangrijk werk, dat nooit zou lukken zonder dit vrijwilligerswerk. Zonder hen zou de hele inventarisatie onbetaalbaar zijn. Denk alleen nog maar aan het in kaart brengen van al de objecten in onze kerken. Dit gaat inderdaad verder dan wat we uiterlijk kunnen waarnemen aan schilderijen of beeldhouwwerk. Ook textiel, boekdrukkunst, en andere minder zichtbare voorwerpen, kwamen en komen aan bod. Het is geweldig dat dit alles toegankelijk kan gemaakt worden - niet alléén voor kenners, maar voor al wie hier door geboeid is. Het is schitterend dat zovelen hier onbezoldigd, geduldig maar ook heel professioneel aan meewerken! Een pluim voor deze Maneblussers die in stilte en bescheiden zoveel doen voor ons erfgoed!
