(foto's: Jan Smets)

We kennen natuurlijk de Consciencestraat, en deze Hendrik is met zijn 'Vlaamsche Leeuw' opgeslagen in ons collectief geheugen.  Misschien hebben we deze dikke turf nooit doorworsteld... maar toch.   Het behoort tot ons erfgoed en cultuurpatrimonium.  Wat heeft deze schrijver met Mechelen te maken, zul je vragen?  Weinig tot niks.  Alhoewel... Deze dagen kan je nader kennis maken met deze reus van de Vlaamse literatuur op een unieke overzichtstentoonstelling in het Moreelshuis in de Moreelsstraat op ons Groot-Begijnhof.  Daarstraks was ik er toen Roland Declo (foto) de expo aan het opzetten was.  Met hem had ik een babbel.  Vanaf morgen kan jij er ook terecht.  Alle dagen van 13 uur tot 18 uur, en op afspraak, tot en met 22 oktober.  Da's niet zo bijster lang: dus probeer hem niet te missen!

Misschien lijkt het voor jou wat oudbollig en wat muf?  Conscience lijkt een figuur uit een grijs verleden - niet meer actueel, wat archaïsch, wat pathetisch...  't Is slechts een deel van de waarheid.  Hendrik Conscience is méér dan een schrijver wiens werk wat belegen lijkt en tussen de mottenbollen hoort.  Hendrik Conscience was een boeiend figuur, en was véél meer dan degene die we graag benoemen met de woorden 'dat hij ons volk leerde lezen'...

Dit jaar wordt zijn 200ste geboortedag gevierd.   Was hij de 'sprookjesverteller die het arme volk in de woestenij van Vlaanderen een droom wilde geven'  (volgens Felix Timmermans),   Wilde hij het volk een geweten schoppen?  Was hij gewoon een verteller van grootse historische  verhalen die mooi werden bijgekleurd?  Een mythe, , een halfzachte, brave Hendrik?  of... was hij méér dan al die stereotiepen bij mekaar?

De expo in het Moreelhuis wil antwoorden bieden...  Of doet er alleszins een meer dan lovenswaardige poging toe.

Roland Declo, één van de drijvende krachten van de Marnixring van Schilde, vertelt:

Wat je hier te zien krijgt is zowat de hele privéverzameling van de Schildenaar Hugo Pas, een man van midden de zeventig, stammend uit een kunstenaarsfamilie.  Geboeid door de figuur van Conscience is hij aan het verzamelen gegaan.  En het is in al die jaren een indrukwekkende verzamling geworden.  Het is de eerste keer dat met dit alles een tentoonstelling wordt georganiseerd.  Maar in dit jubileumjaar konden we niet anders dan hier mee naar buiten te komen.  Al drie jaar zijn we er intensief mee bezig.  Het is één van de dingen die we organiseren in dit jubileumjaar. 

Tien activiteiten stonden en staan op dit programma dit jubileumjaar, waaronder een vocaal concert, een midzomerwandeling, de inhuldiging van een monument van de schrijver (van de hand van de beeldhouwende broer van Hugo Pas: Wilfried Pas), een toneelopvoering en een slotconcert op 1 december...

Al die dingen gaan natuurlijk aan Mechelen voorbij.  Maar deze tentoonstelling kunnen we dan toch wel bekijken in onze stad.  En dat is te danken aan de samenwerking van de Marnixring van Schilde met de Mechelse Marnixring Gaston Feremans, waarvan Toon Pans de gedreven voorzitter is.

Er is niet alleen de tentoonstelling in Mechelen.  Morgen -18 oktober - zullen zowat 2500 leerlingen van Mechelse basisscholen, van het vijfde en zesde leerjaar in het Cultureel Centrum naar een poppenspel kunnen kijken: 'Hendrik schopt ons een geweten'.  Het stuk gaat over het leven van de schrijver.  Er is ook een educatief project aan gekoppeld.  Het spel wordt vier keer opgevoerd.

De tentoonstelling heeft voordat ze in Mechelen kwam, in Sint-Amands gelopen.  Ook dit was te danken aan het enthousiasme van de Marnixring van Mechelen.  We hopen dat vele Mechelaars deze gratis tentoonstelling komen bezoeken.  Ze gaan een beter inzicht krijgen in het leven en werk van deze schrijver.  We kennen natuurlijk allemaal zijn drie bekendste boeken: 'De Leeuw van Vlaanderen', 'Baas Ganzendonck' en het sociaal bewogen 'De Loteling', dat misschien wel zijn beste werk is.  Conscience schreef een honderdtal boeken bij mekaar, waarvan zestig grote werken.  We kunnen hem terecht in ons taalgebied  de 'uitvinder van de historische roman' noemen'.

In de tentoonstelling kan je vele werken zien in hun oorspronkelijke uitgaven. Bijzonder zijn ook de verzameling illustraties van zijn boeken.  Aan 'De leeuw van Vlaanderen' is een hele hoek van de tentoonstellingszaal gewijd.   Een bijzonder stuk is een stripverhaal avant la lettre uit 1912: een stripverhaalstrook van vijf meter lang...

De expo is uniek en éénmalig.   Dat kan je wel stellen.  Er is véél te zien: en toch is het geen rommeltje of een potpourri. 

Had Conscience misschien ook een band met Mechelen?

Niet zo dadelijk.  Maar toch schreef hij veel over de Boerenkrijg.  En we weten natuurlijk dat een episode  van die krijg in Mechelen een pijnlijk relaas kreeg.  Ook is het zo dat Hendrik die een tijdje in het leger zat, in Mechelen geweest is, en op 12 augustus 1831 werd opgenomen in de infirmerie in onze stad.  Twee weken zou hij er verblijven...   En misschien kan ik ook vermelden dat op de tentoonstelling een grote kleurprent is te zien van 'De Loteling' van de hand van de 'Mechelse' kunstenaar Alfred Ost...

Over Conscience die zijn natuurlijke habitat had in de streek van Schilde is zoveel te zeggen...  Je kan er boeken mee vullen.  De schrijver die tegelijkertijd zo bekend en toch zo onbekend is, toont zich op deze expo duidelijker en levensechter.

Conscience muf en voorbijgestreefd?  Ga dan toch maar eens op ontdekkingstocht naar het Moreelshuis, dat deze dagen met deze boeiende expo weer velen naar daar zal weten te lokken.  Jaap Boelens van het Moreelshuis is een tevreden man....   Het Moreelshuis dat dit jaar zijn deuren opende, kende al een succesrijke start, en bracht al een aantal knappe kunstexposities.  Dit is weer iets heel anders....  Toch wel een aanrader!