'Wegwijzer voor zij die willen weten...'

  

(foto's: Jan Smets)

Het was indrukwekkend stil toen het lied 'De Moorsoldaten' klonk... Buiten was het kil, en wind en regen legden een hyptheek op wat een zomerse dag had moeten zijn...De plechtigheid zou buiten doorgaan - op de voor de gelegenheid afgesloten Tinellaan - vlak voor de Dossinkazerne; maar wegens de weersomstandigheden werd ze gehouden in wat de inkomhal moet worden van het indrukwekkende museum dat in september zijn deuren zal openen... Eric Stroobants, voorzitter van de vzw Kazerne Dossin, kon het niet beter verwoorden: de gerestaureerde wagon die zovelen deporteerde naar de nazikampen, en nu als blikvanger voor de kazerne werd geplaatst, noemde hij 'een symbool van de massadeportatie', maar ook een 'wegwijzer voor wie wil weten.'

 

 

Onder de aanwezigen die de installatie van de beruchte wagon meemaakten, waren burgemeester Bart Somers die natuurlijk ook zijn woordje deed, schepenen Caroline Gennez,Karel Geys en Rita Jansens, naast vertegenwoordigers van de Israëlische ambassade, directeur van het museum voor deportatie en verzet, Ward Adriaens, en vele andere...

 

De houten treinwagen uit 1912 die gerestaureerd werd door het Stoomcentrum van Maldegem, werd vandaag onthuld.  Het moet inderdaad dé blikvanger worden van het nieuwe Holocaust-en Mensenrechtenmuseum Kazerne Dossin.  Nu staat het museum nog in de steigers, maar het belooft een indrukwekkend monument te worden.  Er wordt nog naarstig gewerkt, en ook het plein tussen museum en kazerne wordt deze dagen heraangelegd.

 

De wagon staat niet toevallig op deze symbolische plaats.  Tijdens de Tweede Wereldoorlog vertrokken vanuit de Dossinkazerne 28 deportatietreinen naar Duitsland - Naar Auschwitz- Birkenau...  Deze treinen voerden meer dan 25 000 joden en zigeuners naar de hel van nazi-Duitsland.  De ruwe houten wagon - een 'beestenwagen', herinnert aan de gruwelijke feiten, en aan deze zwarte bladzijden uit de Mechelse geschiedenis...

 

                                                         

 

D treinwagon werd ter beschikking gesteld door de NMBS-Holding, en mede gefinancierd door de Nationale Vereniging der Weerstanders van het Spoor.  Jannie Haek, gedelegeeerd bestuurder, herinnerde aan de soms wat dubbelzinnige houding van de NMBS in de oorlog.  Hij stak het niet onder stoelen of banken - maar wel had hij alle lof voor de moedige weerstanders binnen de kringen van de spoorweg.

Na hem kwam een oudere man aan het woord: Georges Schoeters, voorzitter van de Vereniging van de Weerstanders van het Spoor.   Bewondering voor deze man en zijn generatiegenoten...  Zij hebben mee de restauratie van dit geladen symbool , dat de herinnering aan deze periode levendig wil houden,gefinancierd.

 

  

     

(vlnr: Jannie Haek, Eric Stroobants en een oudstrijder...)

 

De onthulling van de wagon vindt plaats aan de vooravond van de grote internationae ITF-conferentie, de Task Force for International Cooperation and Holocaust Education, Remebrance and Research.  Meer dan 300 vertegenwoordigers uit 31 landen bediscussiëren vier dagen lang thema's die in verband staan met Holocausteducatie,-herinnering en onderzoek.  België staat sinds maart een jaar lang aan het hoofd van het ITF.

 

                                                  

                 

(Georges Schoeters - weerstander van het spoor)

  

(tussen de aanwezigen: Paul Ambach)

Tussen het publiek: een oude man in een rolstoel -  grote hoed op het hoofd - stil.  Het is de nu 84-jarige Louis Davids - misschien wel de bekendste Belgische jood.  Welke herinneringen spoken nu door zijn hoofd als hij voor de kazerne staat waar hij ooit als jongen gevangen zat...  Welke beelden branden nu op zijn netvlies bij het zien van deze wagon?  Zonder woorden - hij kijkt. Zijn dochter Terry staat achter hem.

 

Louis zat als zovelen van zijn volksgenoten hier in de Dossinkazerne, wachtend op de overbrenging naar de vernietigingskampen.  Zo vertrok hij ook.  Veertien jaar.  Maar hij kon ontsnappen door uit de rijdende deportatietrein te springen.

Louis Davids zou later de oprichter, en bezieler worden van het Belgisch-Israëlitisch Weekblad.  En dat meer dan vijftig jaar lang.  Het wou de Joods-Christelijke dialoog aangaan, verdraagzaamheid prediken en de Nederlandse taal binnen de joodse gemeenschap aanmoedigen.

Méér dan een halve eeuw was dit zijn passie.  Eind 2006 heeft hij de fakkel doorgegeven aan zijn dochter Terry en kleinzoon Zevi, die met 'Joods Actueel' een doorstart maakten met het tijdschrift.

Ik kijk in zijn stille ogen...

Hij is één van de laatste getuigen.

Maar de wagon en het museum zullen het verhaal verder vertellen. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ik verwacht veel van dit initiatief.

Voor het "museum" opengaat is de doelbewuste desinformatie al in gang gezet! De gerestaureerde wagon is nl. geen "beestenwagen" doch een wagon voor goederenvervoer...Daar er langs de Edgard Tinellaan toch nog veel plaats over is, kan men er eveneens een personenwagon 3de klas naast plaatsen waarmee 19 van de transporten verricht werden. De objectiviteit en het waarheidsgehalte zouden er alleen maar bij winnen. Vanaf het twintigste transport werden inderdaad goederenwagons gebruikt omwille van het feit dat uit de personenwagons zoveel opgevorderden "verdwenen in de natuur", wat trouwens bewezen werd/wordt door de aanwezige Louis Davids:-)

 Ik mag hopen dat er een storm van protest opsteekt naar aanleiding van de reactie van aNoniem 7!!!

Zelf ben ik het moe op deze onzin kramende blogger te antwoorden. Indroevig is het wat deze kloothummel mag uitbraken zonder dat men hem van de blog gooit. Ikzelf ben al voor minder in dit medium de mond gesnoerd.

@Jef: ik voel met je mee maar deze topic is me te geladen zodat ik mij niet ga bezighouden met kloothummels. Er is een duidelijk gradatieverschil tussen de ' boodschap ' van het museum en de mierenneukende ' details '.

 Het zoveelste blogitem naar de vaantjes geschreven door een van scribenten die triestige kliek! Aaarg, hiel aaarg!

De verontwaardiging van lezers begrijpende, zou ik de anonieme reactie van hierboven catalogeren waar hij thuishoort... (ik censureer mezelf... )

Ik hoop dat de meeste lezers duidelijk onderscheid kunnen maken tussen een artikel en sommige reacties.  Da's nu eenmaal het 'risico van 't vak'.  Vrije meningsuiting levert niet steeds de meest kwalitatieve commentaren op.

En of er nu eerst derderangsrijtuigen en pas nadien zulke wagons werden ingezet om mensen naar de vernietigingskampen te deporteren, maakt weinig tot niets uit.  Dit is verfoeilijke detailkritiek. Deze wagons zijn gebruikt om mensen naar een plaats te brengen waar men ze koudweg likwideerde.  Anonieme 'geschiedkundige correcties' die naar mijn gevoel alleen worden geponeerd om de feiten te minimaliseren zijn totaal ongepast. 

Maar goed - deze reactie kreeg al véél te véél aandacht.  Anoniem 7 zal hier al wel in z'n handjes gewreven hebben...

Laten we ons maar focussen op het artikel.

 

@ Jan en Jokke: dank je voor je comments.

Eerlijk gezegd denk ik dat het wijzer is om dit soort reacties gewoon stilletjes te verwijderen en er verder geen aandacht aan te schenken.

Vroeger op school als er eentje was die teveel van zijn paretten draaide dan vloog die voor een tijdje aan de deur, daar werd verder geen aandacht aan geschonken, het leven ging rustig voort en dat systeem werke eigenlijk perfect.

Maw: wat mij betreft mag u rustig die reactie (terecht) verwijderen alsook al degene die er betrekking op hebben (ook de deze dus);

En laat de protagonist maar zagen over de vrijheid van meningsuiting, want als dit soort kul tegenwoordig vrijheid van meningsuiting is, dan is scheten laten in een lift dat ook.

Mvg, Alex

Ben vanochtend eens naar de wagon gaan kijken en ik kan me vergissen maar hij oogt "verkeerd", namelijk te mooi, te proper. men had hem beter in zijn ongerestaureerde toestand gelaten.

Zoals Jan Smets het beschrijft werd deze wagon gebouwd in 1912. Hij zal dus met zekerheid voor identieke doelen ook gebruikt zijn in 1940. Ik ken persoonlijk zelfs iemand die er twee dagen en twee nachten heeft ingezeten op reis naar het STALAG 1A in de buurt van Kônigsberg. Mijn vader zaliger. Het is echter wraakroepend dat - buiten het Waalse Chaudfontain - er in dit apenland niemand nog aandacht besteed aan al die landgenoten aan het Albertkanaal in 1940. Dit staat wel in schril kontrast met wat hier nu gebeurd .

Wie daar meer wil over weten is welkom.  

@allen, bij Pearl is de tweede bril nog steeds gratis. Wat ook de geschiedenis is, wat ook het verhaal is: de waarheid heeft toch haar rechten (zonder beschermingswetten)! Dat van die negentien transporten stond recent nog in de kranten, so wath????:-) En inderdaad, de soort van vervoer doet niets af aan het feit zelf; maar just is just.

Hoe exact Wikipedia is laat ik over aan zij die hebben verdergestudeerd.

Maar de bewering van aNoniem 7 staat er wel in.

Artikel

Foto Gimycko

 

Aan het Fort van Breendonk, mensenrechtenmemoriaal waar ik al dik 12 jaar gids ben, staat ook al een tijdje een gerestaureerde wagon en ik hoor daar dezelfde opmerkingen over.  

Op zich is daar niks mis mee - wat mij betreft, integendeel: we leren kinderen de goede gewoonte om dingen in vraag te stellen, veel te snel af.  

Zolang men de waarheid maar in ere houdt en alle feiten in hun juiste context en proporties plaatst, zie ik hier persoonlijk alleszins geen graten in.  De beste voorbeelden die ik op dit vlak tegenkwam waren overigens oud-gevangenen van Breendonk, heel integere mensen waarvan een indrukwekkende nuchterheid uitging.  

Laten we het dus ook hier sereen houden.

 

Naast die gratis treinreis naar Ost Preusen was er natuurlijk eerst de vlucht vanuit Tervant ( buurt van Beringen ) richting Diksmuide. Dit onder de nodige kogelregens.Tot op 28 mei 1940 de koning het genoeg vond en kapituleerde. Toen de lange weg terug via Antwerpen naar het Hollands diep en vandaar met rijnaken tussen de zeemijnen door richting Duitsland. Als men pech had werd men dan in die beestenwagens nog gebombardeerd, jawel door Engelse vliegtuigen. Met zijn 23.000 Belgen waren ze uiteindelijk in Stablack. Velen zijn terug gekeerd maar hoe ? Velen zijn er ook gebleven.  

Om onder alles nog eens de correcte fond te steken. Artikeltje vorige maand uit The Vienna Review. Engelstalig maandblad voor en over Oost- en Centraal Europa.  'It Tolls for thee'. Boekbespreking van het boek 'Bloodlands' door Timothy Snyder.

De huiveringwekkende eerste regels van dat artikel deel ik graag met iedereen op de Blog. Dit gaat echt niet over het feit of mensen ("Opgevorderden" zoals de dappere anonieme poster geheel in traditie het nogal klinisch stelde) al dan niet met een 'beestenwagen' of met een een 'derdeklasse-personenwagon' afgevoerd werden. Dit gaat over mensen die massaal, en arbitrair, op weg waren naar hun dood.

“By making death itself anonymous,” wrote Hannah Arendt in 1951’s The Origins of Totalitarianism, “[mass killing] robbed death of its meaning… Death merely set a seal on the fact that [someone] had never existed.”

For Arendt, the industrial nature of Soviet and Nazi mass murder brought European society to an apex in inhumanity. The banality of understanding Stalinist and Nazi slaughter in purely numerical terms is perhaps best summed up by the famed remark of Soviet Premier Joseph Stalin, “one death is a tragedy; a million is a statistic.”

Bron: The Vienna Review.

Ook dit is deel van de Mechelse geschiedenis mensen.

Wout

 

Oftewel...

Eén dode maakt van je een moordenaar, meerdere doden op je geweten maakt van je een massamoordenaar en bij het doden van honderden, duizenden, miljoenen wordt je... tot (plaatselijke) held of een (goede) patriot gebombardeerd.

In Mechelen werd er zelfs een straat vernoemd naar zo'n "held" of "patriot" : de Van Kerckhovenstraat.

BTW :

G.L. mixt hier nu wel het verhaal van krijgsgevangenen met het verhaal van de shoah. Vermeldingswaardig, maar misschien meer iets voor de militaire archieven. 

@Gimycko:Van dat boekje bestaat eveneens een nederlandstalige uitgave, doch dan met een groene omslag. En zoals gebruikelijk heb ik dat eens uitgeleend aan een geïnteresseerde; het boekje heb ik niet meer teruggezien!

@ Eddy :

Het boek van Marion Schreiber is blijkbaar online te lezen bij Google Books, maar tot nu toe enkel in de taal van Molière.  Nog effe wachten tot de Google Boys de Nederlandse versie willen inscannen.

:-)

Gim, je hebt wel gelijk wanneer u het onderscheid maakt tussen de 18 meidagen 1940 en de periode 1942-1943. Wat mij verbaasd is het hedendaagse verschil in belangstelling voor beide perioden uit deze droevige periode van onze geschiedenis. Voor mijn part mogen de helden van 1940 met rust gelaten worden. Ik heb echter wel de indruk dat blauw links een beetje de forsing aan het voeren is voor iets anders. 

@ G.L. :

Ik stel voor om die geschiedenis aan de wereld bekend te maken d.m.v. een eigen blog.  Zeker interessant voor de geïnteresseerde lezer of zoekende historicus.

Hier kun je daarmee starten.

De hele hedendaagse N-VA en het VB mogen zich aangesproken voelen. Wanneer ik hen quasi op op één lijn zet met een hoop onverdraagzame volksnationalisten. En dan blijf ik nog beleefd.

 

@Wout

Tot nader orde VB en NVA en hopelijk blijft dat nog heeeeeel lang zo.-))  

Tel daar de Vlaamsgezinde takken van Cd&V en VLD, ja, zelfs SP-A bij ( zoek maar op naar waar die uit het VU-nest overal naartoe gefladderd zijn destijds ) en je hebt een zeer aardige meerderheid :-))

 

 @Wout

Het belangrijkste nog vergeten. Al wat jij er in uw natte dromen bijdenkt laat ik voor uw rekening.Capito.-))

Wil iedereen aub een beetje bij de les blijven aub.  Het artikel gaat over de pijnlijke bladzijde in de Mechelse geschiedenis: de deportatie van joodse burgers naar de concentratiekampen...

Alle politieke bedenkingen over hedendaagse toestanden - van welke hoek ze ook komen - horen hier niet thuis, en storen de sereniteit.

bedankt.

@ Jan Smets

Ik kan het met u eens zijn. Helaas kan men wat deze vijf pikdonkere jaren betreft het een van het andere niet scheiden. Ik bedoel dan de krijgsgevangenkampen 1940-1941 en de latere deportatiekampen. Dit is " naar mijn mening " in het geval van het museum wel gebeurd. Ik stel me hier vragen bij.  

Ik wou Jan bedanken voor deze mooie en erg zinvolle post maar moest me helaas eerst  door heel wat bedenkelijke commentaren waden... 

Het gaat 'em inderdaad over die pijnlijke bladzijde in de geschiedenis. 'Wegwijzer voor wie wil weten' - treffend !

Goed initiatief is dit.. (ook benieuwd naar MuseumDossin 'straks' !

@ G.L:

Dit topic gaat over geschiedenis. ONZE Vlaamse en Belgische geschiedenis. De zwartste en schofterigste  bladzijden daarvan. Wie dat ontkent, wil romantiseren of vergoeilijken is op weg om net dezelfde fouten te maken. Vandaar dat ik de link met de hedendaagse politiek wél relevant acht. (Als ik daarmee mensen onbewust tegen hun schenen stampte verontschuldig ik me maar ik neem geen woord terug.)

 

@ G.L:

Dat heulen van de Vlaamse Beweging met de Nazi's in WO 2 zou ik idd ook 'pikdonkere jaren' noemen.

Wout, waarom zeg jij dat tegen mij ? Je moet u beter informeren vriend en anders zwijgen. 

Bizar toch hoe die antifascisten van vandaag zich van vijand vergissen.

Handschar

Deze treinwagon staat nu toch wel op een erg ongelukkige plaats ? Pal naast de drukke Tinellaan, je kan de wagon niet eens bekijken. En het is nog gevaarlijk ook voor fietsers die rakelings langs de betonnensokkel moeten rijden...

Er was toch wel een mooier en rustiger plekje denkbaar, niet ? Deze 'wegwijzer' verdient beter.

 

@ Dominiek:

Volledig akkoord. Als gids in het oude Joodse Museum van Deportatie en Verzet, en hopelijk ook in het  nieuwe museum, zie ik het inderdaad moeilijk zitten om op een veilige manier met een bezoekende groep op die plaats naar de wagon te gaan kijken. Ik hoop dat het maar een tijdelijke oplossing is in afwachting van het vernieuwde plein tussen museum en memoriaal. Daar zou die wagon inderdaad veel veiliger staan.

Wat de discussie over de "goederenwagon" betreft: het is inderdaad geschiedkundig juist dat de eerste 19 transporten werden uitgevoerd met personenwagons derde klasse en dat er pas vanaf het 20ste transport (het enige trouwens dat ooit door het verzet gestopt werd) gebruik gemaakt werd van goederen - of veetransport wagons.

De suggestie om ook een oude "derde klasse" wagon te plaatsen is didactisch interessant.

Welk type van transport er ook gebruikt werd het einddoel was, enkele kleine uitzonderingen niet te na gesproken,  het  "kamp van de dood" Auschwitz-Birkenau.

Laat ons vooral stilstaan bij het feit dat minder dan 5 % van de gedeporteerde mensen deze transporten en dit kamp "des doods" hebben overleefd, al de rest is bijzaak...

I.p.v.  een sjieke spiksplinternieuw opgelapte treinwagon had men beter onderstaand exemplaar aan het museum gezet.  Deze wagon weerspiegelt m.i. veel beter de schrijnende toestand van de deportatie.