We starten met een uniek filmdocument (klik op onderstaande afbeelding):

(foto's: Jan Smets  -  film Rudi Van Poele)

(foto's: Jan Smets)

Nauwkeurig is het bijgehouden - al eeuwenlang.  Hun namen.  Op een groot paneel in vergulde lijst: waar ze geboren zijn, en wanneer ze het tijdelijke wisselden voor het eeuwige: de gasthuisnonnen van Mechelen.  Ook hun naam is al netjes ingevuld.  Eén datum ontbreekt nog...  De gasthuisnonnen schreven geschiedenis; overleefden oorlogen en cholera, kenden glorieperiodes en verval; droegen hun welzijnswerk uit tot ver buiten de stadsgrenzen... Vandaag zijn ze nog met zes - de laatsten uit een lange, lange rij...  Met hen zit ik aan tafel, om te praten over vroeger en nu.  Rudi Van Poele filmt het gebeuren.  In deze slotaflevering ga ik in op hun persoonlijk levensverhaal...

Zuster Myriam is een échte Mechelse.  Ze werd geboren op de Liersesteenweg.  Haar moeder was huisvrouw en haar vader belastingscontroleur.

(Zuster Myriam)

"Mijn ouders hadden het eerst niet zo graag dat ik verpleegster wou worden.  Ze vonden het een te zwaar beroep.  Ze hadden liever dat ik studeerde aan de normaalschool.  Maar ik zou het terug doen.  Zéker weten.  Maar je moet er wel zin in hebben, in dit beroep.  Misschien is het dan toch een 'roeping'? ...  In 1960 ben ik het klooster ingetreden, en twee jaar later ben ik afgestudeerd.  Jarenlang heb ik op de Zwartzustersvest in het ziekenhuis gewerkt, eerst bij de chronische zieken, en daarna op heelkunde, waar ik vele jaren hoofdverpleegkundige ben geweest.  Ik ben de laatste zuster-verpleegster geweest.  In 1996 ben ik gestopt, op mijn zestigste.  Het is toen allemaal zo vlug gegaan.  Na de pijnlijke verhuis van de zusters uit het klooster aan de Keizerstraat, die nogal bruusk verliep, heb ik met hen samen in de Bleekstraat gewoond, in het gebouw waar lang onze school voor verpleegkunde was.  In 2003 ben ik dan uiteindelijk hier in het rusthuis van OLV-Waver terechtgekomen.  Dit rusthuis is altijd eigendom geweest van de Mechelse gasthuiszusters.  Nu zorg ik hier ook voor de oudere zusters, en doe nog vrijwilligerswerk in het rusthuis.  Ik heb géén spijt van mijn levensskeuze, en zeker al geen frustraties.  We zijn de laatsten - dat is waar - maar zo is het de hele geschiedenis geweest: kloosterorden komen en gaan.  Alles heeft zijn tijd.  Het religieuze kent nu andere vormen..."

Zuster Isidora zit naast haar.  Ze beaamt het.  Maar net als vroeger weet ze het anders te verwoorden.  Eenvoudig, met een flinke dosis humor en relativeringsvermogen.  Zuster Isidora is het niet verleerd: haar blijheid en levensvreugde...

(Zuster Isidora)

"Ik ben van Berlaar-Heikant.  Da's het schoonste dorp van ons land!  Ik wou niet naar het klooster - wat dacht je wel.  Ik ging tot mijn 14 jaar naar school.  In mijn omgeving drong me er toch op aan dat ik zuster zou worden.  'Waarom ik?' dacht ik vaak.  Ik lag dan te wenen in mijn bed.  Dat ze het maar aan een ander vragen...  Nee, het was absoluut mijn eerste keuze niet.  Maar op mijn 21 jaar kreeg ik een gesprongen appendix.  Ik ben er van genezen.  Was het door Broeder Isidoor die me had gered?  Ik heb de stap dan toch gewaagd.  Ik zou zuster worden.  Ik nam de naam 'Zuster Isidora' aan.  Eerst wou ik naar het gasthuis van Lier, maar in 1965 ben ik dan in Mechelen terecht gekomen.  Omdat ik enkel lager onderwijs had gevolgd, diende ik privé-les voor verpleging te krijgen.  Ach, ik was geen studiehoofd.  Ik heb altijd op geriatrie gewerkt in de Keizerstraat.  Ik deed het graag, maakte veel plezier, en hield van plagen.  In '90 sloot de afdeling, en ben ik in vervroegd pensioen gegaan.  Van dan af heb ik voor mijn zieke en oude medezusters gezorgd, tot de dag van vandaag..."

Zuster Theresia zit er monkellachend bij, met die eeuwige pretlichtjes in haar ogen.  Hoe ouder ze wordt, hoe meer ze lijkt op Zuster Gemma, die niet alleen haar kloostergenote was, maar ook haar bloedeigen zuster....  Gemma stierf enkele jaren geleden na enige tijd ziek te zijn geweest.  Zuster Gemma was altijd dé rots in de branding - één van dé boegbeelden van de gasthuisnonnen van de laatste halve eeuw...  Zuster Theresia heeft haar oudere zus steeds als voorbeeld gezien.

(Zuster Theresia)

"Ik ben van OLV-Waver, en kom uit een grote hoveniersfamilie.  Mijn zuster was vier jaar ouder dan ik, en was ingetreden in het klooster van Mechelen.  Ik wou daar ook naartoe, maar dat was buiten de waard gerekend.  Ik mocht niet meegaan van mijn ouders. 'Gij gaat toch geen nonneke worden zeker?!', zei mijn vader.  'Wie gaat er dan hier thuis werken?'.   Ik ging vaak op bezoek in Mechelen, maar heb de stap toen nog niet gezet.  Eerst zorgde ik voor mijn zieke moeder.  Daarna ben ik binnengetreden.  Ik heb wel tegen de overste, Moeder Paula, mijn voorwaarde gesteld: 'Als ik niet moet studeren!'....  Met werken zat ik niks in - maar studeren was niks voor mij.  Ondertussen dacht mijn vader nog altijd dat ik niet in het klooster zou blijven.  Maar hij heeft ongelijk gehad.  Ik blééf!  Eerst werkte ik lang in de keuken van het ziekenhuis  Daarna ging ik werken in de wasserij.  Dat was heel moeilijk in het begin.  Altijd heb ik heel hard gewerkt.  24 jaar lang heb ik er  'de lakens uitgedeeld'.  Ja, we waren in het klooster met twee gezusters.  Ons moeder zei altijd dat ze twee dochters had 'afgegeven aan het klooster'.  Ik ben toch blij dat ik hier in het gasthuis toch nog voor haar heb kunnen zorgen tot ze hier gestorven is.  Ook ons vader is hier overleden.  In 2002 stierf mijn zus Gemma.  Al tien jaar geleden...  Nu ben ik hier, in het dorp waar ik geboren ben.  Ik zou er toch opnieuw voor kiezen...  Daar ben ik van overtuigd..."

Zuster Agnes straalt ernst uit.  Deze blik had ze altijd al.  Ze was ook hoofdverpleegkundige in het ziekenhuis aan de Zwartzustersvest.  Agnes werd geboren in Heindonk, op een boogscheut van Mechelen...

(Zuster Agnes)

"Ik ben van Heindonk, en kom uit een boerenfamilie.  Ach, als ik denk aan de dag dat ik voor de eerste keer naar Mechelen kwam, om in te treden... Het was 1953, en we waren in de streek getroffen door overstromingen.  Alles stond hier haast letterlijk onder water.  Ik heb in Heffen de bus genomen, en na wat rondrijden langs overal, ben ik op de Veemarkt gekomen, met mijn 'botten' aan.  Stel je voor.  En dan vloog mijn hoed nog eens weg ook...  Ik was de oudste uit een gezin van zes kinderen.  In het 'Gazetje van den boer'  had ik gelezen over de Mechelse verpleegsterschool.  Het leek me wel iets voor mij.  Mijn ouders hebben geen tegenstand geboden.  Zij zagen het ook wel zitten. Ik heb net als de andere géén spijt van mijn keuze.  Ik zou er absoluut terug voor tekenen.  Ik heb altijd op heelkunde gewerkt, en werd hoofdverpleegkundige op de dienst van Dokter De Baere.  Mijn motivatie om voor dit beroep te kiezen, was om zieken te kunnen helpen en bijstaan.  Het is niet steeds een gemakkelijk job, maar ik heb het graag gedaan.   Tot 1984 heb ik in het ziekenhuis gewerkt, en ben dan naar rusthuis De Pauw in OLV-Waver vertrokken, tot op de dag van vandaag..."

Zuster Godelieve wordt moe.  Ze wil zich verontschuldigen, en gaat naar haar kamer om wat te rusten...  Zuster Imelda is hiermee het laatste in het rijtje om haar persoonlijke verhaal te vertellen...

(Zuster Godelieve)

(Zuster Imelda)

"Ik ben van Mol Sluis, en ben de zevende uit een gezin van tien kinderen.  Tot mijn 18 jaar heb ik school gelopen, en ben daarna gaan studeren in het gasthuis van Mechelen, via een vriendin van mij.  Mijn ouders hadden dit aanvankelijk niet zo graag.  Ik mocht eerst niet van moeder. Twee jaar ben ik als werkmeisje in de keuken aan de slag gegaan .  Ik heb ook in een kruidenierszaak gewerkt.  Maar op mijn 21 jaar ben ik dan toch zuster en verpleegster geworden.  Ik heb op de dienst inwendige ziekten gewerkt,  op de vijfde verdieping, bij Dokter Toen, maar ook op geriatrie.   Ik kwam in 1975 al naar OLV-Waver.  Het is allemaal mooi geweest.  Ik ben altijd graag met ouderen omgegaan, maar ook voor de minderbedeelden had ik een zwak.  Zo is het leven: het is goed als je je best hebt gedaan.  We zijn allemaal 'content'..."  We voelen ons goed, ook al is niemand zeker van de dag van morgen..."

Het klinkt mooi, deze eenvoudige levenswijsheid.  'Niemand is zeker van de dag van morgen, maar we zijn 'content'...".  De dag na het gesprek zou Zuster Imelda opgenomen worden in het ziekenhuis na een val...  Het leven is zo onvoorspelbaar en broos. 

Maar voor deze zes vrouwen is het een mooi leven geweest.  Graag heb ik ze hier in vier afleveringen een podium gegeven.  Wat aarzelend zijn ze er op ingegaan.  Ze zijn geen prinsessen, landvoogdessen, politici...  Maar ze hebben op hun terrein gedaan wat volgens hen moest gedaan worden.  Ze maakten ooit een keuze - soms ging dat eenvoudig, en soms moest daarvoor tegenstand overwonnen worden.  Maar ze déden het, en ze gingen hun weg, als hekkensluiters van een eeuwenlange geschiedenis die begon in duistere tijden, toen men besloot in onze stad een gasthuis op te richten.  Het was het begin van een geschiedenis vol inzet, naastenliefde...  En daarom verdienen ze een plaatsje op deze blog.

We nemen afscheid.  Er worden handen geschud.  We beloven om terug te komen met de film en de foto's.  Zuster Isidora brengt ons naar beneden, keuvelend, lachend.... Wat later staan we in de lentezon, napratend over deze bijzondere ontmoeting...  Deze zes vrouwen  zullen we niet snel vergeten.