Terwijl Hollywood en omstreken momenteel in de ban zijn van Oscars,zit ik hier met een Oscar uit Mechelen.Geen filmregisseur of acteur,maar Oscar Vankesbeeck.
Een poosje geleden vielen mijn ogen op het straatnaambord Oscar Van Kesbeeckstraat en begon zelf al te twijfelen aan de correcte schrijfwijze ervan.Na een kort opzoekwerk werd mijn vermoeden bevestigd.De straat lopend vanaf het kruispunt N1-N16 tot aan Overheide is wel degelijk genoemd naar de notoire Mechelse advocaat,voetbalbestuurder en politicus Vankesbeeck (en dus niet Van Kesbeeck).
Geboren te Mechelen in 1886,en na zijn studies aan het K.Atheneum Pitzemburg en de VUB,schopte hij het als advocaat tot een gereputeerd assisenpleiter.Hij werd naast voorzitter van K.Racing Mechelen ook nog voorzitter van de K. Belgische Voetbalbond en was delegatieleider van de toenmalige Rode Duivels op de eerste Wereldbeker Voetbal in Uruguay.Als liberaal politicus zetelde hij in het Parlement en was in Mechelen Schepen van Onderwijs.In deze functie werd hij afgezet door de Duitse bezetter om verzetsredenen en doorverwezen naar het Kamp van Breendonk.Als een ziek en gebroken man kwam hij uit het beruchte Fort en overleed begin 1943 in Mechelen,niet eens 57 jaar.
Vankesbeeck wordt meermaals onterecht gelinkt als stichter van Racing Mechelen.Hij trad wel toe als speler kort na de stichting van de club.
Interessante links om eventueel in detail tegaan over zijn veel te korte levensloop:
- genk.com/021/r25.PDF (vanaf p 164 e.v.-even geduld uitoefenen wegens de grootte van het PDFbestand)
Het correcte straatnaambord:
Wanneer de straat precies zijn naam kreeg heb ik niet kunnen achterhalen.
Hoe men tot de foutieve schrijfwijze is kunnen komen is mij een raadsel.Wie of wat ligt hiervan aan de basis?
Aan de betrokken stadsinstanties om deze anomalie te corrigeren.Oscar zou er gepassioneerd om glimlachen.Zijn afstammelingen,nauwe verwanten en menig Mechelaar zullen het weten te appreciëren.
Wel Donald, niet iedereen is zonder fauten:
(Foto LHOON)
'Moreelstraat ' (met één 's') is na véle jaren ook gewijzigd in de enige juiste naam: 'Moreelsstraat' met twee 's-en', naar de Mechelse schilder Maurus Moreels... Daar ijverde de vzw Maurus Moreels met voorzitter Jaap Boelens voor. Het stadsbestuur is er op ingegaan, en sinds heel kort is het straatnaambord gewijzigd.
En eigenllijk feitelijk, is de Nieuw/Oude Beggaardenstraat ook een spelfout. Want het gaat wel degelijk over Begarden of Begaarden. En dus zeker geen dubbele gg :-)
Idd Peter, ik vond die dubbele "g" in Beggaardenstraat ook merkwaardig. Begijnenstraat schrijft men toch ook niet met 2 "g"s.
Wat is juist en wat is fout? Om dit soort dingen te begrijpen moeten we terug naar de 19de eeuw. Na het separatisme van 1830 volgde een ethnische zuivering, waarbij Nederlandstalige ambtenaren in de meeste Vlaamse gemeentehuizen vervangen werden door Walen en zelfs Fransen. Die hadden uiteraard geen affiniteit met de schrijfwijze van Nederlandse namen. Maar eens een naam fout geschreven, werd hij met die spelling officieel (tenzij de drager gerechtelijke stappen ondernam ter rechtzetting) en ook nog erfelijk. Een naam met "Van" hoort in het Nederlands van elkaar geschreven te worden, Van Kesbeeck is dus de oorspronkelijke versie, maar een of andere Franstalige klerk heeft ooit in een geboorteakte van een voorouder van Oscar (of van hemzelf?) per vergissing Vankesbeeck geschreven. Je kunt je dan ook afvragen of we dat niet postuum mogen rechtzetten, zoals op dat straatnaambordje gebeurd is...
De Belgische miskenning van het Nederlands en de namen... er valt nog wel wat over te vertellen. Op zeker ogenblik werd de spelling van het Nederlands gemoderniseerd. De Nederlandse overheid besliste toen om ook alle eigennamen in modern Nederlands te spellen, La Belgique weigerde dat te te doen. En zo kregen familieleden, die door het separatisme van 1830 aan verschillende kanten van de nieuwe grens terechtgekomen waren, een verschillende naam. Nederlanders die De Koning of Molenaar heten kunnen dus best nauwe verwanten zijn van Vlamingen de De Coninck of Meulenaere heten...
Taal en namen... we kunnen er nog veel over zeuren. Taal is immers meer dan spelling, spraakkunst en woordenschat. Er is bijvoorbeeld ook bij hoe je namen klasseert, en wanneer je een hoofdletter schrijft. Daar heeft de Belgische overheid ons, via het onderwijs, in het Franse keurslijf gewrongen. Jan de Bruin en Piet van den Broeck horen in het Nederlands op familienaam allebei bij de B geklasseerd te worden: Bruin, Jan de en Broeck, Piet van den. Maar nee, zoals in het Frans moet dat in België De Bruin, Jan en Van den Broeck, Piet zijn.
Het Frans kent een eigenaardigheid bij de schrijfwijze van namen: namen met "de", gevolgd door een plaatsnaam, worden in het Frans met hoofdletter D geschreven als het een gewone familienaam betreft, en een kleine d wanneer die familie van adel is. Jean De Malines voor een gewone Mechelaar, Jean de Malines voor een edelman. Het Nederlands heeft dat NIET. In het Nederlands is het Jan van Mechelen, of Mijnheer Van Mechelen (met een hoofdletter V als de voornaam er niet voor staat). "België" heeft dit Nederlandse taaleigen altijd afgewezen, omdat het niet compatibel is met de regels van de "superieure" taal van Molière. Door het goedkeuren van het Taalunieverdrag, dat uitdrukkelijk stelt dat het Nederlands in België en Nederland dezelfde taal is, kwam men daar in een vervelende situatie terecht, die men op zijn Belgisch heeft opgelost. Vergelijk een exemplaar van het "Groene Boekje" uit pakweg de jaren 70 maar eens met een recenter exemplaar: "En stoemmelings" zoals de Brusselaars zeggen zijn de Franse regels aanvaard als "Belgisch Nederlands"...
Wieland, maak u geen zorgen daarover. Binnen pak weg twintig jaar zal dat allemaal door de multi culti geregeld zijn.
@ Roger
Er is in Mechelen toch al een Sint Beggastraat dacht ik. Dus hebben ze van die Begaardenstraat maar een Beggaardenstraat in het meervoud gemaakt. Hoe meer Beggas hoe meer vreugd!
@ Wieland
Prachtige, het onderwerp verhelderende blogs. Graag meer van die terzake doende verklaringen want die zijn in dit medium zéker op hun plaats.
Iedereen heeft graag dat zijn of haar naam correct geschreven wordt. Oscar schreef zijn naam in één woord. Anderen zullen hun naam in twee woorden schrijven. We moeten de spelling van Oscr in ere houden.
Hetzelfde geldt voor Fayd'herbe en Faydherbe. Beide spellingen worden gebruikt. Onze kunstenaar schreef Faydherbe. Dat kan men nog lezen in Sint-Rombouts op zijn beeld van Sint Jozef achteraan in de kathedraal. Maar het naambord van zijn straat geeft de andere spelling: Lucas Fayd'herbestraat.
Echte fouten zijn natuurlijk te mijden, maar worden ze ook hersteld? Musicus Tinel schreef zijn voornaam Edgar. Maar we lezen Edgard Tinellaan. De twee minderbroeders die in China vermoord werden hadden Verhaeghen als familienaam, maar we lezen Gebroeders Verhaegenstraat.
Morris van den Bruul
En dan hebben we nog Denyn en Denijn... Zelfs in de eigen familie is dit een twistpunt...
Wel, als je het zo op een rijtje zet staat het in Mechelen vol taalfauten.
Beggijnenstraat, met dubbele 'g' : zo schreef kanunnik van Caster nog in zijn boek over de Mechelse straatnamen. Men heeft het dan later verbeterd in Begijnenstraat.
Hetzelfde gebeurde met de Varkensstraat die in onze jong jaren nog het naambordje Verkensstraat had.
Blij te vernemen dat Moreel nu Moreels geworden is, want iemand van de commissie die in het stadhuis zorgt voor de straatnamen zei me dat er niets veranderd kan worden aan foutief geschreven straatnamen. De bewoners moeten dan adressen, drukwerk en zo meer veranderen, zo luidde het. Het klinkt een beetje als : eenmaal fout, altijd fout.
Zo blijven we steken met de kemels Oude en Nieuwe Beggaardenstraat. De enige juiste spelling van die mannelijke begijnen is begarden.
De heilige Begga is de oorzaak van de dubbele 'g' in beggijn en beggaarden. Zij is niet alleen de patrones van de begijnhoven maar werd vroeger ook als stichteres ervan beschouwd. Wat moeilijk te aanvaarden is omdat ze al 400 jaar gestroven was toen de eerste begijnen verschenen. In het Duits, Engels en Frans waren ze slimmer : daar werd altijd een enkele 'g' gebruikt.
Na 15 jaar: Oproep tot gedachtenis van een Mechelaar
Volgens mij klom Jan Bols tijdens een strenge winter de kaaimuur aan zijn straat op: http://en.wikipedia.org/wiki/Jan_Bols. Had ie beter kunnen schrijven dan schuiven, had men de Begijnenweide naar hem genoemd: Algemeen Beschaafd Vlaamsch tussen de Westvlamingen Guido Gezelle en Maurits Sabbe. Nu zette deze laatste wél even voet aan Mechelse wal om "De filosoof van 't Sashuis" neer te pennen, dus verdient hij dringend uitbreiding van zijn naambordje met "Vlaams schrijver (1873–1938)" in plaats van het te delen met zijn theosofische stadsgenoot die bij onze concurrentie op seminarie zat en al een geleerde bibliotheek kreeg in godbetert Leuven: http://thomas.theo.kuleuven.be/cms2/uploads/file/blocks/898/2004_0310.pdf. Wie kwam op het onzalige idee om Albert Geudens, illustrator van voormelde filosoof, te distantiëren van de auteur door een ganse stad? En wat heeft de man die zijn volk leerde lezen daar tussen al die schilders te zoeken? Die hoort toch bij die Westvlamingen van daarnet. De Generaal de Ceuninckstraat zijn we verplicht aan de man die zijn volk poëzie leerde lezen: Herman De Coninck. Dat kunnen Mechelaars dus meteen onthouden. Een Mechelaar die een Mecheles huwde die Somers heette. Wakker worden, Bart!
Om Conscience bij die literair begaafden te plaatsen, ruilen we Hendrik met Oscar. Meteen is de herinrichting van het Koning Albertplein opgelost: In plaats van postzegels van Laenen, plakken we het veld van Racing voor het station dat we met 'd' in plaats van 't' schrijven. Staanplaatsen als in Vankesbeecks tijd zijn er al achter de goal: op het viadukt. Mechelen wordt dan even autoluw als toen.
Serieus,
http://schrijversgewijs.be/schrijvers/de-coninck-herman/
http://www.mechelen.be/content/3687/herman-de-coninck.html
De Coninck een gedenktegel hier en eentje in Lissabon, dat mag iets meer zijn.
Luitenant-Generaal Baron de Ceuninck kreeg zijn Grootlint in de Leopoldsorde; ongeacht militaire of ministeriële verdiensten, hoe bestaat het om uitgerekend achter de hoek van Maurits Sabbe die man te blijven gedenken:
http://mechelen.mapt.be/wiki/Generaal_De_Ceuninck Misschien werd niet alles op de meest evenwichtige wijze in kaart gebracht.
http://www.dbnl.org/tekst/saveas.php?filename=flor007tenh12_01.pdf&dir=flor007tenh12_01&type=pdf (p. 310 tot 350) Pater Lambertus stierf in mei 1975, een half jaar na de uitzending, maar was misschien geen onpartijdige getuige.
http://dbnl.org/tekst/bass001vlaa01_01/bass001vlaa01_01.pdf (p.23) De generaal werd ooit zelfs uitgemaakt als 'vieille culotte de peau flamingante'.
http://www.journalbelgianhistory.be/en/system/files/edition_data/articlepdf/BTNG-RBHC%2C%2022%2C%201991%2C%203-4%2C%20colloquia%20en%20doctoraten.pdf (p. 796) Die Koning Albert heeft ook al zijn plein...
...en de levenden nog buiten beschouwing gelaten, heeft Mechelen toch minder controversiële ministers gehad, zonder straatnaam.
Met de Baron Michel uit de weg en nu de straatstenen vernieuwd zijn, kan er een frisser windje waaien.
;-)
Ik pleit ook voor een 'Herman De Coninck' in het Mechelse stratenregister... Mooi SomeHuman!
PS: bij mijn weten was deze Mechelaar niet met een 'Somers' getrouwd - alswel met een 'Coppens'....
Jan, volgens mijn eerste link onder 'Serieus':
Echtgenote An Somers, de moeder van hun zoontje, kwam om het leven bij een auto-ongeval. Weduwnaar Herman huwde Lieve Coppens en ze kregen een dochter, ze scheidden en hij trouwde tenslotte Kristien Hemmerechts.
Er zijn analyses hier die gelijk lopen met hetgeen ik eerder al ventileerde. Ik blijf het nog steeds een universele fout vinden om straten, wijken, pleinen, gebouwen, bergen, rivieren, etc... te dediceren aan een bepaald persoon.
Is Albert Geudens dan belangrijker dan een toekomstige kunstenaar die minstens even veel invloed zal hebben, maar nooit een straatnaam zal krijgen? Is er misschien wel nog plek voor Albert II als die loodje komt te leggen?
Zie bijvoorbeeld ook de Koeistraat.
Maar...
nu rest er me nog 1 vraag: wie is er 100% zeker van dat hij Oscar was en niet Oskar heette? :-D
@ volkomen gelijk SomeHuman. Ik heb me vergist. Inderdaad - Herman was weduwnaar, tot hij huwde met Lieve Coppens. Deze was een dochter van een jarenlange naaste collega van mijn vader. Dus toch een 'Somers'... ;-)
Alvast noteren: Soiree Lamot over Herman De Coninck, Thomas Eyskens over onze Grote Mechelse Dichter: DO 25/10/12 om 20.00 uur.