(foto's: Jan Smets)

Voor de tweede keer in één week tijd loop ik de Katelijnekerk binnen.  Vorige keer had ik een boeiende ontmoeting met Luc Rossen die met restauratiewerk van de biechtstoelen in deze kerk bezig is.  Maar omdat ik een andere afspraak had, diende ik ons gesprek af te breken.  Vandaag kom ik terug - en heb een méér dan één uur durende babbel met een gedreven man, die met heel veel vakkennis en liefde vertelt over zijn werk.  Eén ding weet ik nu al zeker:  Nooit zal ik de Katelijnekerk nog binnenlopen zonder te denken aan de kunstenaar van dit prachtig beeldhouwwerk, maar ook aan Luc, die minitieus de ziel van de meester - Nicolaas Van der Veken, aanvoelt in zijn werk, en door zijn restauratiewerk als het ware de hand van de grote beeldhouwer in de zijne voelt werken...

Nicolaas Van der Veken was niet zomaar de eerste de beste.  De man werd in onze stad geboren in 1637 en zou er sterven in 1709.  Hij zou een groot beeldhouwer worden.  Voordat hij zijn machtig oeuvre zou aanvatten, was hij leerling van Lucas Faydherbe - en da's een naam als een klok.

Van der Veken werkte voornamelijk met hout.  Zijn meest gekende werken zijn de biechtstoelen in de Sint-Petrus en Pauluskerk en de Sint-Janskerk: stuk voor stuk pareltjes van Mechelse beeldhouwkunst. 

Ook in de Katelijnekerk is er prachtwerk van hem te bewonderen: de preekstoel en de biechtstoelen...

De Katelijnekerk is altijd zowat het 'mindere broertje' genoemd van de grote historische kerken van onze stad - maar toch is deze kleinere gotische kerk een ommetje overwaard.  Héél zeker!  Luc  Rossen benadrukt het:  de Katelijnekerk is een juweeltje en toont zijn artistieke waarde in het detail. 

Luc Rossen is een zelfstandige restaurateur.  Samen met zijn vrouw Kim, is hij de zaakvoerder van Raymakers-Rossen VOF.  Dit restauratiewerk voert hij uit voor INV Weissenborn-Richardson.

Sinds de tweede week van november is de Essenaar Luc Rossen bezig aan het herstelwerk van een biechtstoel in de rechterbeuk van de kerk.  Einde van volgende week voorziet hij dat dit werk afgerond is.  Maar..., da's maar een deel van het verhaal.  Immers, sedert november 2010 is Luc bezig met historisch vooronderzoek, en daar kruipt héél wat tijd en opzoekingswerk in.  Het verdwenen sculpteerwerk wordt nauwkeurig onderzocht op beeldmateriaal.  En met een aantal bijzondere technieken wordt dit mogelijk gemaakt, zoals bijvoorbeeld door ilumineren, waarbij op zwart-wit foto's door vermeerderen of dimmen van licht, details en dimensies beter opvallen.

Na het uitgebreide onderzoek, volgt dan het eigenlijke werk, waarbij de ontbrekende delen eerst in klei worden gemaakt.  Nadien volgt dan een kopie in hout.  Op de foto's hieronder zie je Luc aan het werk met één van de bijzondere gereedschappen waarmee hij aan de slag gaat op het hoofd van een cherubijntje: een zogenaamde profielmeter...

De vrouw van Luc was al langer restauratrice van beeldhouwwerk.  Luc is er als autodidact ingerold.  Hij was wel al langer bezig met schilderen en tekenen, maar had nog nooit gebeeldhouwd.  Maar hij had uitermate talent, en bekwaamde zich tot meester-beeldhouwer (een opleiding die normaal 6 jaar duurt).  Zo startte hij met zijn vrouw een zaak, die erkenning heeft gekregen door de beroepsvereniging BRK Aproa. (beroepsvereniging voor conservators-restaurateurs van kunstvoorwerpen)

Momenteel is de zaak van Luc en Kim één van de zes erkende restauratiefirma's in ons land.

Luc werkt puur wetenschappelijk en deontologisch verantwoord, zoals vastgelegd door het deontologisch charter van Venetië.    Hij en zijn vrouw werken voornamelijk in opdracht van kerkfabrieken, het koningshuis, adel...  Kortom: voor projecten die door één of andere band verbonden zijn aan de gemeenschap.  Zo zal Luc géén privéklanten hebben zoals antiquairs enzovoort...

Luc praat met héél veel passie over zijn beroep, waar hij duidelijk voor leeft, en het is een plezier naar zo iemand te luisteren.  Dagelijks komen toeristen over de vloer, vertelt hij - en dagelijks heeft hij toch zo'n twee leuke babbels met een aantal van hen.  Dat doet hem duielijk deugd.

Hij haalt zijn voldoening uit het ver doorgedreven vooronderzoek.  "Weten waar je mee bezig bent" is prioritair voor hem.  Ook vindt hij het erg belangrijk dat hij met zijn kennis aan bewustmaking kan werken bij architecten, die vaak weinig weten over het restauratiewerk.  Uiteindelijk is ook het genot te vinden in het  afgewerkte 'product' dat hij kan creëeren.

"Ik voel wat de beeldhouwer heeft gevoeld..."

De reconstructie van zo'n cherubijnenhoofdje - om maar iets te zeggen - duurt maanden!  Een 'gewoon engelkopje' maken is geen probleem - zegt hij.  De reconstructie van die ware meesterwerken, als het beeldhouwwerk van Van der Veken vergt héél veel meer.  Reconstrueren is niet beeldhouwen (en hij zegt bescheiden dat hijzelf géén goed beeldhouwer zou zijn...).

Luc Rossen is fan van Van der Veken.  Hij waardeert deze Mechelse beeldhouwer enorm.  In zijn werk zie je ook duidelijk de invloed van een andere Mechelse beeldhouwer: Rombout Verhulst.  Maar Van der Veken toont een grote klasse.  Hij levert topwerk!  De mimiek in zijn koppen is geniaal.  Bekijk de cherubijnengezichtjes maar eens!

Nicolaas werkte niet alleen.  Hij had een heel atelier tot zijn beschikking.  Niet alles aan de biechtstoelen is van hem persoonlijk.  Verschillende onderdelen werden door zijn leerlingen gemaakt.  Maar de ultieme afwerking was wel van hem.  Bekijk eens de kopjes hieronder:  Links een cherubijntje van de meester zelf - rechts van een leerling van hem.  Misschien zie je het niet zo heel goed op de foto's - maar in de realiteit merk je het wel duidelijk.  De krullen van het linkse engeltje zijn veel natuurlijker gesculpteerd dan van het rechtse... 

Luc toont me waar hij binnenkort aan zal werken: de biechtstoel in de linkerbeuk.  Daar dient een groot medaillon  te worden gereconstrueerd.  Dit wordt moeilijk - want er is weinig en niet erg duidelijk beeldmateriaal.  Ook laat hij zien dat hij nog wat 'verdwenen touwen' moet maken...  Maar, het zal hem zéker voldoening geven.  Dat merk ik...

Het is een bijzonder gesprek.  Ik hang aan zijn lippen.  Zo vaak kwam ik al in deze kerk, en vond de kunstwerken er best bijzonder.  Maar na vandaag hebben ze een andere en diepere dimensie gekregen.  Ik bewonder het werk van Luc: zijn kennis, zijn enthousiasme...  Het Mechels kerkpatrimonium is door zijn hand rijker en mooier geworden.  Heel zeker.  Lucas Van der Veken is natuurlijk dé kunstenaar, maar de hand van de meester voel je in het liefdevolle werk van de restaurateur.  En da's een pluim waard..

Als je nog de kans hebt om de Katelijnekerk de volgende dagen binnen te lopen, moet je dat zéker doen!  En...: doe maar eens een 'klapke' met Luc.  Ik garandeer je:  beklagen doe je het niet!