(foto's: Jan Smets)
Ik heb een afspraak met Herman Stevens van de Kerkraad van Sint-Jozef-Coloma. We staan voor de Colomakerk, die aan de buitenzijde knap gerestaureerd is, en terug een volwaardig baken is geworden van de wijk. Maar...het is héél rustig op de werf. De werken liggen stil. De eerste fase is afgerond, en de tweede fase is nog niet van start gegaan... Het baart Herman grote zorgen. Dreigt het restauratieproces stil te worden gelegd?
Het verhaal van de Colomakerk lijkt op de 'processie van Echternach'. Telkens er schot in de zaak komt, lijkt het of er stappen teruggezet worden...
Het lijdensverhaal van de Colomakerk is de meeste Mechelaars wel bekend. Er is dan ook al héél wat inkt over gevloeid. De neogotische parochiekerk van de Hanswijkenhoek dateert uit het begin van vorige eeuw, en werd getekend door de toenmalige erg bekende architect Careels. Méér dan tien jaar geleden werd de kerk plots gesloten...
De parochiegemeenschap van Coloma had nog samen de Middernachtmis van Kerstmis gevierd. 24 december 1999. Het was een natte, stormachtige nacht. Hier en daar sijpelde het water naar beneden. Een aantal herstellingswerken dienden zich aan. Bij de inspectie van de schade, ontdekte men een boktor in het dakgebinte. Het was dan ook noodzakelijk om de kerk tijdelijk te sluiten om tot verdelging over te kunnen gaan. Geen nood. De wekelijkse misvieringen zouden zo lang wel doorgaan in de ernaast gelegen feestzaal 't Kranske, op de Tervuursesteenweg.
Maar... Dit was buiten de waard gerekend... Bij grondiger nazicht van de toren, kwam méér aan het licht. Het bleek dat de toren niet meer zo stabiel was en technische mankementen vertoonde. De kerk werd voor langere tijd gesloten. Niemand mocht ze meer betreden wegens het gevaar voor instorting.
Toen volgde een lang proces van gissen, denken en plannen... Wat zou er met de kerk gebeuren? Grondige renovatie? En tegen welke kostprijs? Afbraak? een nieuwe, moderne kerk bouwen? Meningen stonden vaak lijnrecht tegenover mekaar. Parochiegemeenschap, RIM, Monumentenzorg... Iedereen had er zijn idee over. En op zichzelf is dat niet zo erg. Alleen sleepte de zaak ontzettend lang aan. En voor de toch nog levendige parochiegemeenschap van Coloma was dit een moeilijke zaak. Ze bleven verbannen in 't Kranske voor hun vieringen.
Maar dan was plots de kogel door de kerk. De kerk zou behouden blijven. Ze was architecturaal té waardevol om te slopen. Minister Dirk Van Mechelen zette zijn handtekening onder het document dat de Colomakerk zou beschermen als monument. Men kon eindelijk opgelucht adem halen.
De kerk werd in de stijgers gezet, en de eerste van de drie fasen van de restauratie kon ingaan. Eerst zou de toren worden aangepakt. En toen de mooi gerestaureerde haan weer op de toren kwam, was dit een moment van zekere ontroering. Toen de stellingen van de toren gingen, konden we allemaal de prachtige kerk weer in volle glorie bewonderen. Tenminste: toren, daken en hoge gevels... Maar iedereen was tevreden: de Sint-Jozefkerk was mooier dan ooit voordien... En als dan binnenkort ook nog het kerkplein zou worden aangepakt als onderdeel van de vernieuwingen van de Tervuursesteenweg...
De fasen zouden mekaar naadloos opvolgen. Zo was beloofd en beslist. De Vlaamse regering zou voor de totale restauratie van het gebouw dat een religieuze en multifunctionele invullig zou krijgen, de nodige kredieten vrijmaken.
De restauratie dreigt nu stil te vallen...
??? De premie van de Vlaamse overheid laat op zich wachten. Fase twee kan niet van start gaan. In deze fase stouden de muren tot de dakgoten én de glasramen worden aangepakt...
Herman Stevens van de kerkraad ziet het met lede ogen aan. Het is immers héél belangrijk dat de fasen mekaar opvolgen. Anders dreigt de verdere verloedering. Binnenkort zou de kerk dan weer de speelplaats worden van muizen, ratten, duiven en ander ongedierte. En dat zou bijzonder erg zijn. Dan vervalt de kerk verder, en zullen de herstelkosten nog hoger oplopen.
Wie A zegt moet immers ook B zeggen. Men kan een monument beschermen, maar dan moet er ook werk van worden gemaakt om ze daadwerkelijk te beschermen, en dient men z'n verantwoordelijkheid te nemen.
De Kerkraad blijft niet bij de pakken zitten. Eén van deze dagen is een overlegmoment gepland met Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgois, om de voortzetting van de werken te bespreken. Schepen Greet Geypen, die trouwens van de Colomawijk is, en waarmee de Kerkraad intense en goeie contacten heeft, zal mee aan tafel zitten. Maar ook provinciaal gedeputeerde Bart de Nijn (ook al van deze wijk), partijgenoot van minister Bourgeois (N-VA) zal hierbij zijn.
Hopelijk wordt binnenkort groen licht gegeven voor de tweede fase die de muren tot de dakgoten en de vensters zal aanpakken. Zo kan het verder verval van de glasramen worden stopgezet. Na dit intensieve werk, kan dan uitgekeken worden naar de derde, en definitieve fase die zich zal richten op de binnenruimte.
Is er licht aan het einde van de tunnel? In Coloma hoopt men het. Herman Stevens zou graag binnenkort de binnenruimte van de kerk al eens tonen aan de belangstellende wijkbewoners, en misschien is het mogelijk om ze ook met volgende Open Monumentendag open te zetten voor het grotere publiek..
(Architect Karel Beeck, schepen Greet Geypen, voorzitter Kerkraad Fons Smets, medewerkers van het architectenburo en Herman Stevens, bij de plaatsing van de kerkhaan...)
(Herman Stevens - 'de tijd bleef stilstaan': affiche van een laatste Kerstconcert van de Colommetjes op 22 december 1999 op prikbord in de kerk...)
(Schepen Greet Geypen en gedeputeerde Bart De Nijn)
Ik hoop écht dat dat gesprek met Bourgeois, Geypen en De Nijn wat zal opleveren..
zou zo'n zonde zijn mocht dit dossier nu volledig stil vallen.. de kogel was nu door de .. heu... kerk... De strijd - pro's en contra's wàs gestreden, men was begonnen, men wàs bezig, het ging vooruit... het zat er goed uit, en dan valt alles stil...
Ik duim !
Iedereen moet sparen. Willen of niet.
PS: het was nu juist onderandere wel uw partij , Louis Goovaerts, (Vlaams Belang) die als één van de vele actoren, pleitte voor het behoud van de kerk. (de parochiegemeenschap van Coloma kon zich aanvankelijk wegens de hoge kostprijs best verzoenen met afbraak, en de bouw van een klein, functioneel modern kerkgebouw dat veel minder zou kosten...).
http://www.vlaamsbelangmechelen.be/4/32
Uw partij wist dat deze beslissing tot behoud geld zou kosten.
Mede hierdoor is het tot de bescherming van het gebouw gekomen. En dat is beslist fijn. Deze neogotische kerk heeft een zekere architecturale waarde, en ik ben blij dat de gemeenschap zich engageerde om ze te bewaren voor het nageslacht. Coloma is tevreden met deze uiteindelijke keuze. Maar als de keuze dan gemaakt is, moet men daar ook voor gaan. Wie A zegt moet ook B zeggen. Dan moet het werk ook afgemaakt worden voor de verdere verloedering kan intreden. Zolang oa de glasramen die op vele plaatsen stuk zijn, niet hersteld worden is veel werk voor niks, en zal de kostprijs nog verder oplopen.
En da's geen populistische uitspraak. Dit is realiteit.
Toch nog één keer herhalen. Het geld voor dergelijke dingen is momenteel schaars, zoniet op. Natuurlijk was mijn partij mede voorvechter van een restauratie van deze parochiekerk. Zoals trouwens voor alle parochiekerken. Dit was echter enkele jaren geleden en iedereen weet ondertussen dat de tijden gekeerd zijn. Er moet bij hoogdringendheid gespaard worden en dus is er geen tijd om spelletjes te spelen. En iedereen zal de broeksriem moeten aantrekken, ook hier in Mechelen.
Het gaat hier wel degelijk om een engagement. Voor dit project is een handtekening gezet, en is geld vrijgemaakt. Wie nu te pas en te onpas de crisis (waarvan ik de ernst heus wel begrijp) overal bijsleurt speelt pas spelletjes.
QED : Ceterum censeo GL Coventriam mittendum esse
Koen, ik hoop dat gij zelf uw latijnse spreuken kunt omzetten in degelijk nederlands, want uw grote voorbeeld kan dat niet als pappenheimer:-) En tussen haakjes, het is hier een mechelse blog en geen romeinse:-)
Koen, ge moogt ook mee naar Coventry hoor en niet naar de mechelse winkel want die is voortaan gesloten wegens gebrek aan werkwillig personeel.....
Persoonlijk ben ik voor de afbraak van alle niet-historische kerken, dus Sint Libertus, Goede Herder, Helig Kruis, Pius X, Sint Jacob, Sint Jan Brchmans, Sint Gommarus, Heilig Hart etc afbreken en bebouwen met gezinswoningen en/of appartementen.
@marc1: waarschijnlijk ben je dan ook voor de afbraak van alle niet-historische vergaderruimtes van alle overtuigingen, confessioneel en niet-confessioneel? En dan al die open ruimtes volstouwen met woningen en / of appartementen? Tja, dat is ook een mening .... denk ik.
Goed om te horen dat ook de oppositie inziet dat er bespaard moet worden.
Historisch stelt die kerk heel weing voor en ik vraag me af of er nog zoveel geld moet gesmeten worden tegen een gebouw dat 's zondags misschien bezocht wordt door 10 man en een paardenkop? En het blijft eender welke instantie de herstellingen bekostigt, de poen ervoor komt toch steeds uit dezelfde zakken, gelovig of niet.
@peter, ik weet dat ik in herhaling val, maar als ge eens een zitting van de gemeenteraad moest bijwonen, bijvoorbeeld bij bespreking van de begroting of de jaarrekening, zou het licht vast te stellen zijn dat de oppositie - of toch het belangrijkste deel ervan- al jaren pleit voor besparingen:-)
Voor mezelf is een kerkgebouw uit het begin van de 20e eeuw ( dus seriebouw ) net als de fabrieksgebouwen uit die tijd. Wanneer we fabrieks- of bedrijfsgebouwen restaureren / renoveren ( cfr. brouwerij Lamot, hof van Villers, Roestenberg / Ham ) dan kraait daar geen haan over. Wanneer men datzelfde doet met een kerkgebouw en ik leg de nadruk op gebouw dat stijgt het aantal decibels. In de beide gevallen wordt er beroep gedaan op overheidssteun / subsidies dus daar kan het niet aan liggen. Een kerkgebouw hoeft niet persé terug een gebedsplaats te worden maar kan evengoed een andere nuttige bestemming krijgen.
Voor mezelf is het criterium: een deugdelijk gezet gebouw gaat eeuwen mee dus waarom zou je het afbreken en vervangen door iets anders? Heeft het gebouw een meerwaarde: originele architectuur, baken in het landschap of wat dan ook, dan is dat meegenomen. Het is niet omdat de eigenaars van gebouwen ( Cortenbach of de hoek van de Scheerstraat ) de boel laten verrotten dat de gebouwen zelf geen waarde meer hebben en moeten afgebroken worden.
Luc, begrijp me niet verkeerd. Als ongelovige heb ik absoluut niets tegen kerken. Alleen vind ik het geldverspilling van deze toch al virtueel failliete staat dat er zoveel geld gepompt wordt in een gebouw dat, gelet op het aantal nog practizerende gelovigen, in feite nog heel weing functie heeft.
@Eddy: Bedankt voor de toelichting.
ik denk dat de discussie hier nu niet meer gaat of er al dan niet geld moet in gepompt worden voor restauratie. Dat is jaren geleden al beslist. Colomakerk zou worden gerestaureerd.
Het gaat hem nu over het uitvoeren van beslissingen, en blijkbaar schijnt dat moeilijk te liggen.
@Peter, graag gedaan:-)
Volgens mij is de zaak een beetje gedramatiseerd. Ik zou er pas zorgen beginnen over te maken als de werken na een veel langere tijd niet hervat worden. Misschien wachten ze tot er weer wat geld in het laadje komt (hoewel ik dat toch maar louche zou vinden, wordt zoiets niet nauwkeurig gebudgeteerd?). Ik wil in deze commentaar mij toch ook richten aan de anti-Colomakerk-want-het-kost-toch-alleen-maar-geld-mensen:
Ik woon in deze buurt en vind de Colomakerk een icoon, ondanks het feit dat ik geen diepgelove mens ben. Ik gebruik niet voor niets het woord "icoon" omdat de kerk een herkenningspunt en een emotionele waarde is voor de wijk. Het is een plek waar vele mensen zijn geboren en getogen. Of je het nu wilt of niet, zoiets kun je gewoon niet vervangen of verwijderen. Volgens mij moeten we ook "Gods Huis" in ruimere context bekijken. Buiten het feit dat er in de Bijbel staat dat er geen handel of politiek in mag gedreven worden, kan het nog steeds dienen als bijeenkomstruimte voor allerhande activiteiten (zonder dat de kerk daarvoor ontwijd hoeft te worden). Ik denk aan bijvoorbeeld exposities, toneel, opvoeringen... Zo trek je toch meer dan 10 man? Het is alleen de vraag of een streng katholiek bisdom als Mechelen-Brussel daar wel de flexibiliteit voor heeft...
Bovendien hoeft zo'n polyvalente ruimte geen mensen van een ander geloof uit te sluiten. Het christendom verwelkomt immers iedereen in een kerk. Je kunt er echt alle kanten mee uit.
Wel mijnheer Kokken,
deze parochie heeft er niet voor gekozen om de kerk te laten restaureren!
Wij hoopten op een sobere niet te grote ruimte, wij hoefden die grote kerk niet,die trouwens veel te duur is om te verwarmen
Monumentenzorg besliste er echter anders over,ondanks de veel grotere kosten
maar als levendige parochiegemeenschap trekken wij nu al 12 jaar onze plan.Iedere week zetten we alles klaar voor de viering in de zaal en ruimen daarna alles weer op
je mag s zondags eens komen kijken vooraleer je oordelen velt en dan zal je zien dat er geen paardekoppen te tellen vallen maar telkens een honderdtal mensen-jong en oud-
die kiezen voor levendige eigentijdse vieringen en daar veel deugd aan beleven.